De meest volledige samenvatting tijdlijn voor Moderne Geschiedenis. Volgt de chronologie/indeling van het handboek, thematisch/chronologische en/of chronologisch/geografische indeling, afhankelijk van deelonderwerp. Kleurcodes voor snel overzicht t.a.v. dwarsverbanden. Schematische tekeningen ter...
Amerikaanse Revolute 1775 -1783
VS/Globaal Frankrijk
4 juli 1776 13 kolonies verklaren zich onafankelijk Nieuwe machtsbalans na 7-years war (1756-73): koloniën kwijt
1777 erkenning door Fr.
1781 overwinning Yorktown met hulp Franse vloot!
1783 verdrag van Parijs: erkenning en eind oorlog.
Inspirate Verlichtnn: consttutei scheiding van machti mensenrechten Militaire steun aan VS tegen GB: LaFayete
Grote fnanciële steun: schulden
Invloed wereld: pogingen tot liberale hervormingen in IER/NL/Pol/Fr Benjamin Franklin in Parijs: inspirate consttutonalisme overbrengen
Ierland: 1779 elite zet zich af tegen benadeling Ierse havens en Ierse - publicates
katholieken (dienstplicht) - debaten in salons en aan het hof
Politek debat en oprichtng Volunteer Movement (militant)
gevolg: ophefng handelsrestrictes en grotere autonomie 1782 -1780 hervorming lijkt onvermijdelijk
1) schuldencrisis: adel/geest. (c.2%) vrijgesteld van belastng! 1
Nederland: conflict tussen handelaren-oligarchie en Stadhouder (Oranje) probleem van eeuwen2i verdiept door steun Am. Rev.
handelaren willen handel met VSi stadhouder wil banden EN 2) achterhaalde erfrechtelijke monarchie/vorst besluiteloos 3
‘patriotenn (oligarchie) willen liberalisate en raken in conflict 3) publieke opinie: verlichtngsdenken/Am.Rev.
met nouveux-riches over stadsbestuur. Invasie herstelt (1788)
Stadhouder: patrioten staan toe om nouveaux-riche in te dammen Matge hervormingen Louis XVI:4
a) simpel belastngsysteem: iedereen betaalt weerstand adel/geest.
Polen: delingen vanaf 1772: noodzaak hervormingen duidelijk b) afschafng handelstarieven weerstand volk uit angst voor woeker
1788: 1ste Europese consttute (Amer. Voorbeeld) met eind Veto. - Steun volk/adel aan parlement (enige insttuut dat iets tegen vorst kan uitrichten)
1792: consttute lokt invasie Rus (Catherine) uit: 2 de partte. - Verlichte denkers willen wel hervormen (veel salondebat/publieke opinie)
oproep tot Estates General (laatste in 1614)5
probleem: 3de stand geen gelijke stem; wil hoofdelijk stemmen Em. Sieyes:
What is the 3rd estate?-pamflet
Franse Revolute 1789 - 1815
context: grote staatsschuldi belastngdruki absolutsmei onderdrukking volk (bourgeoisie en keuters) door 1 ste en 2de standi spanningen tussen parlement
(platelandsadel met privileges) en absolutstsche koningi roep om inspraak door professionals zonder akomst (uit 3 de stand)
1
Koninklijke rechtbanken (Parlement) verdedigen dit systeem. Louis XV had hun macht ingeperkti Louis XVI had het weer hersteld
2
1780: 25% van overheidsbudget gevuld met nieuwe leningeni 50% overheidsuitgaven rente over leningen.
3
Louis XVI aan macht in 1774i huwelijk met Marie-Antoinete van Oostenrijk (onnatuurlijke alliante): verspiller/pornograaf/achterdocht
4
Roept hiervoor Assembly of Notables bij elkaar: maar ondervindt weerstand
5
Louis denkt steun te hebben in provincies: Estates samengesteld met brede man-sufrage
,jaar staatsvorm regime Revolutionaire fase Politieke gebeurtenis Brede context oorlog, economie, sociaal
, 1789 Constt. Monarchie Koninn Louis XVI6 Revolutionaire fase 1 5 mei: Estates General 6 weken schorsing Estates: 3de stand weigert
Assemblée Natonal 17 juni: uitroepen Assemblée7 aparte certfcate: willen hoofdelijke stem!
20 juni: Kaatsbaan-eed 3de stand stadsvolk Parijs is belangrijke krachti
14 juli: troepen Parijs/ontslag platelanders/andere steden in opstand tegen
minister Armory + City Hall + hervormingen (milites leggen lokale overheid lam)
Assemblée begint met Bastlle
schrijven grondwet: 4 aug: eind feodale rechten! Staatsschuld en graantekort blijf bestaan
klaar in 1791 27 aug: Rechten v/d Mens8 Buitenland mengt zich o.i.v. Fr. emigranten
confsc. kerkbezit blijkt 5-6 okt: Vrouwenmars Versailles 1790 Civiele grondwet v/d geestelijken9: eed van
splijtzwam natonal o.i.v. voedseltekort/troepen loyaliteit aan staat antrevolutonaire impuls onder
verdeling in property (verkoop aan koning n. Tuileries /graanbelofe hervormingsgezinde priesters
départements met burgers+ staatsobligates Paus ontslaat priesters die deze eed nemen….
gekozen met massainflate) antkoning-protesten. Vb. Champ de Mars-massacre
1791 ambtenaren Koninn Louis XVI Juni: Louis vlucht huisarrest 50† spanning consttutonelen vs. republikeinen
Assemblée Lenislatve aug: verklaring Pillnitz10
(dominant: Girondijnen sep. 1791: Grondwet11 ingevoerd Assemblée pakt dissidente priesters opi ontbindt
= gematgde Jakobijnen Nieuwe verkl. Rechten Mens12 koninklijke garde én roept provinciale troepen naar
= republikeinen) Parijs onpopulaire maatregelen!
1792 1STE REPUBLIEK Conventon13 Revolutionaire fase 2 April: oorlogsverkl aan Oostenrijk (republikeinen hopen op oorlog: eind monarchie??!)
9-10 aug. Sans-culotes bestorm. juli: zwaar graantekort/oorlog rampzalig/Sectes Parijs
(Assemblée ontbonden Tuileries: arrestate koning14 organiseren zich in raden tegen koning
onder druk. Algemeen 21 sep. Republiek uitneroepen 21! September: Eerste overwinning in oorlog
mannen-stemrecht) door Sans-C Scheiding gelegaliseerd (zie 1794)
1793 Conventon 21 jan. † Louis XVI (†=splijtzwam) Reacte op zuivering: protest Girondijnen/ant-Rev.
dominant: Jakobijnen: - vrouwen zuiverinnen: Girondijnen uit Mei/sep: weten van de maximum: graanprijs limiet
radicaler: meer controle buitengesloten Conventon (en andere goederen)
over revolute/macht - republikeinse grondwet Terreur in reacte op protest en aug: Levée en Massei imposante overwinninnen in
delen met stadsvolk niet ingevoerd (zie ‘94) buitenlandse dreiging/ moord herfst van dit jaar
Comittee Public Safety15 Marat Law of suspects16 plannen voor vrij/universeel onderwijsi metrisch
o.l.v. Robespierre stelseli nieuwe kalenderi cult of supreme being17
6
Koning reageert op 14 juli door naar Parijs te komen en bij stadhuis revolutesymbolen te dragen. Mag na debat over zijn rol aanblijven en krijgt vertragend veto over 2 huizen van
afgevaardigden koning stuurt nieuwe troepen naar Parijs (zie Vrouwenmars)
15
Overheerst door Jacobijnen. Bepaalt eigenlijke gang van zakeni overheerst door Robespierre
16
Law of suspects op basis van vage ant-Rev-verdenkingen. 14.000 executesi 12.000† in de celi 10.000† repressie contrarevolutes (alle standen)
14
9 aug: sans-culotes nemen stadsbestuur over. 10 aug: bloedige bestorming Tuileries. Brieven vol verraad gevonden: start proces tegen Louis XVI
13
Uitgeroepen na voltooiing grondwet sep. 1791
12
Nieuwe rechten v/d mens (zie Grondwet 1791) reflecteert angst voor massa: geen garante vrijheid samenkomst/vrijheid pers. Olympe de Gouges schrijf Rechten v/d Vrouw in reacte.
11
stemrecht ½ mannen (inkomensdrempel) getrapt kiesmannensysteem: volk kiest kiesmani kiesman kiest afgevaardigde en lokale ambtenaren
10
Oostenrijk en Pruisen verklaren steun aan Franse monarchie (intervente wanneer nodig) o.i.v. emigranten
7
Ook 30 geestelijken in Assemblée
8
Rechten v/d mens (o.a.): volk maakt weti iedereen gelijk voor weti belastng voor allen t.b.v. allen
9
Confscate kerkland (kerken blijven openi kloosters niet)i monniken en priesters in staatsdienst (monniken als geneesheer/leraar)
17
Kerken worden ‘tempels van de redeni afschafng christelijke feestdageni burgerlijke ceremonies massaprotesten platteland!
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper albert_geerts. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
