Samenvatting
Samenvatting geschiedenis Tijdvak 5
Samenvatting voor het vak geschiedenis over tijdvak 5. Gemaakt aan de hand van het boek Feniks voor 4/5/6 vwo
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Tijd van ontdekkers en hervormers 1500 - 1600kenmerkende aspecten: 18, 19, 20, 21 en 22
5.1 Renaissance en humanisme
kenmerkende aspecten 19 en 20
de renaissance
- Kruistochten en handel → In contact met Arabische wetenschap.
- In Noord-Italië opkomende zelfbewuste burgerij die genoot van het leven → Carpe
Diem.
- De klassieke kunst beleefd een renaissance: Een Wedergeboorte.
- Nieuwe gebouwen kregen zuilen en timpanen en gezichten op kunstwerken kregen
emoties.
- Homo universalis = Iemand met meerdere beroepen.
het humanisme
- Volgens wetenschappers uit de renaissance was het geloof en de uitleg van de Bijbel
door de Kerk niet langer de basis van alle kennis over het leven en de wereld.
- Veel fouten in Bijbel door verkeerd vertalen → Kloppen de regels wel?
- Humanistisch onderzoek → Vernieuwd geestelijk mensbeeld en fysiek mensbeeld.
5.2 Ontdekkers van nieuwe werelden
Kenmerkende aspecten 18, 19 en 20
Portugezen gaan voor
- zelf handelen met Indië zou goedkoper zijn → over land onmogelijk want Arabieren
en Ottomanen weigerden Europese handelaars in hun gebieden → onmogelijk om
ongezien door Ottomaanse Rijk te reizen.
- 1488 → Bartolomeus Diaz voer als eerste om zuidpunt van Afrika
- 1498 → Vasco da Gama bereikt westkust van India
Spanje volgt Portugal
- Portugezen hielden zeeroute naar Azië geheim.
- 1492 → Einde ‘reconquista’
- 1492 → Columbus probeert via het Westen India te bereiken, maar bereikt Amerika
→ noemt inwoners Indianen
- 1494 → Verdrag van Tordesillas → Westelijk helft van “nieuwe wereld” van Spanje
en oostelijke helft aan Portugal
- Amerigo Vespucci verkende Zuid-Amerika en besefte dat er een nieuw werelddeel
ontdekt was
, Ondergang van Azteken en Inca’s
- Azteken en Inca’s bezaten een groot tijk met hoogontwikkelde cultuur
- Verarmde Spaanse adel op zoek naar fortuin in Amerika → Deze Conquistadores
trekken gewapend met vuurwapens, paarden en honden binnenland in → Na 2 jaar
geven Azteken zich over.
- 10 jaar later → Francisco Pizarro veroverd Inca-Rijk op dezelfde manier.
- Vijandige volkeren van Azteken en Inca’s vechten mee met Spanjaarden.
- Miljoenen Indianen sterven aan ziektekiemen die conquistadores bij zich droegen.
Spanje koloniseert Amerika
- Encomienda = Conquistadores die gebieden veroverden kregen stukken landgoed
terug, lokale indianen werkten er verplicht.
- De Las Casas pleitte ervoor Indianen te sparen → Nieuwe wetten in 1542 → Indiaan
is volwaardig mens mits hij/zij bekeert tot het christendom
- Met behulp van trans-Atlantische slavenhandel werden Afrikaanse slaven naar
Amerika gebracht.
- Samenleving was ingedeeld op afkomst: 1. Casta”s (2 Europese ouders), 2.
gemengd bloed, 3. Indianen, 4. Slaven.
Gevolgen van de ontdekkingsreizen
- Ziekte, geweld en ontbering kostte 90% van de Indianen hun leven
- Er ontstond Driehoekshandel tussen Europa, Afrika en Amerika.
- Europa: Wapens, textiel, luxegoederen → Afrika en Amerika
- Afrika: Slaven → Amerika en verkopen ze daar
- Amerika: Koffie, cacao, katoen, tabak → Europa
5.3 De kerkhervorming
Kenmerkend aspect 21
Vraag om hervormingen
- De paus leidde de Christelijke gemeenschap, plaatsvervanger van God op aarde.
- Leefwijze paus stond ver weg van soberheid → Veel kritiek.
- Kerk noemde mensen die van de kerkelijke leer afweken ketters → vervolgd door de
Inquisitie (kerkelijke rechtbank)
- John Wycliffe pleitte voor terugkeer naar de eenvoud zoals in de bijbel beschreven.
- Johannes Hus stelde dat niet de paus, maar God aan het hoofd van de kerk stond..
Luther: van hervorming naar splitsing
- 1517: Luther publiceert zijn 95 stellingen → nadruk op aflaathandel
- Luther wilt met hervorming en reformatie misstanden rechtzetten → paus staat hier
niet voor open en deed Luther in de kerkelijke ban
- Keizer Karel V deed Luther in de rijksban → iedereen mocht Luther straffeloos
doden.
- Volgens Luther hebben gelovigen genoeg aan alleen een Bijbel → hij vertaalde de
bijbel naar het Duits.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper aimelykil. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67163 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen