Vernieuwbouw, beheer en onderhoud
Vastgoed & Makelaardij, jaar 2, blok 2, bouwkunde
,H 5.9 Bestek en bestektekeningen
Wanneer het ontwerp en de kostenraming zijn goedgekeurd, kan worden begonnen met de
bestekuitwerking van het grootonderhoudsplan of verbeterplan. Dit is een belangrijke fase in het
renovateproces, want nu worden de plannen vertaald in concrete gegevens waarmee een aannemer
aan de slag kan gaan.
5.9.1 Bestekfase
In deze fase worden de bestektekeningen, het bestek en de begrotng opgesteld. Het is verstandig
om in deze fase de bewoners actef bij een aantal keuzes te betrekken, bijvoorbeeld welke typen
keukenblokken er geplaatst moeten worden. Uit de bestektekeningen moet duidelijk naar voren
komen:
- Wat de bestaande situate is
- Wat er eventueel moet worden gesloopt
- De situate na herstel of verbetering
De volgende bestektekeningen worden besproken:
- Tekeningen voor verbeterplan
- Tekeningen voor grootonderhoudsplan
- Bestektekeningen en tekeningen van derden
Tekeningen voor verbeterplan
In de voorgaande fases van de bestekfase (voorlopige en defniteve ontwerpfase) wordt onder
andere de bestaande situate van het project in tekeningen vastgelegd. Bij een uitgebreid
verbeterplan met bijvoorbeeld gewijzigde plategronden zijn in de ontwerpfase de
principetekeningen gemaakt (meestal 1:100) van de plategronden, gevels en doorsneden. Deze
moeten voldoende inzicht geven om een voorstelling van de woningverbetering te kunnen maken. In
de bestekfase worden de tekeningen verder uitgewerkt en aangevuld met detailtekeningen.
Tekeningen voor grootonderhoudsplan
Wanneer er sprake is van een grootonderhoudsplan laat men soms (vaak ten onrechte) het maken
van ontwerptekeningen achterwege. Er wordt dan een schrifelijk plan van de gewenste situate na
de werkzaamheden gemaakt. In de bestekfase wieden er meestal wel tekeningen gemaakt van de
bouwtechnische details. Uit de tekeningen moet blijken wat er gedaan moet worden dus de
tekeningen moet voldoende inzicht geven van de situate na herstel en van wat er vervangen moet
worden.
Bestektekeningen en tekeningen derden
De werkzaamheden door derden aan onderdelen, zoals elektra, verwarming, sanitair en lifinstallate,
moeten vooraf goed worden afgestemd op de bouwkundige werkzaamheden. Achteraf naar
oplossingen zoeken kost altjd geld. Op de bestektekeningen moet al duidelijk zijn waar en hoe de
installates en leidingen worden ingepast. Voor verbeterprojecten is het belangrijk dat deze
afstemming in de bestekfase plaatsvindt. Wanneer dat uitgesteld wordt naar latere fasen, kans at
leiden tot vertragingen of meer- en minderwerk.
5.9.2 Bestek
Stichting STABn, opgericht in 1976, is een samenwerkingsverband tussen de partners in de
bouwnijverheid. STABU staat voor: het uitgeven en beheren van de gestandaardiseerde
bestekssystematek voor de woning- en utliteitsbouw. De STABU-Standaard is de uitgave waarin de
basiskwaliteitseisen staan omschreven waaraan een werk moet voldoen op zowel technisch als
administratef gebied. Deze STABU-Standaard wordt ongeveer iedere jaar herzien en aangepast aan
,de meest recente ontwikkelingen in de bouw- en installatewereld. Het bestek van een
onderhoudsproject en verbeterproject is qua opzet niet anders dan een bestek voor een
nieuwbouwproject in de woning- en utliteitsbouw. ie de hoofdstukindeling van de STABU-
Besteksystematek in het overzicht hieronder.
0. Algemeen 42. Dekvloeren en vloersystemen
1. Voor het werk geldende voorwaarden 43. Metaal- en kunststofwerk
. Bouwplaatsvoorzieningen 44. Plafond- en wandsystemen
6. Conserveringen 4 . Afbouwtmmerwerk
10 Stut- en sloopwerk 46. Schilderwerk
.
12 Grondwerk 47. Binneninrichtng
.
14 Buitenriolering en drainage 48. Behangwerk, vloerbedekking en stofering
.
1 Terreinverhardingen 0. Dakgoten en hemelwaterafvoeren
.
16 Beplantng 1. Binnenriolering
.
17 Terreininrichtng 2. Waterinstallates
.
20 Funderingspalen en damwanden 3. Sanitair
.
22 Metselwerk 4. Brandbestrijdingsinstallates
.
23 Vooraf vervaardigde steenachtge . Gasinstallates
. elementen
24 Ruwbouwtmmerwerk 6. Perslucht- en vacuüminstallates
.
2 Metaalconstructewerk 7. Technische inrichtng
.
26 Metaalconstructewerk 60. Verwarmingsinstallates
.
30 Kozijnen, ramen en deuren 61. Ventlate- en
. luchtbehandelingsinstallates
31 Systeembedekkingen 62. Koelinstallates
.
32 Trappenen balustraden 68. Regelinstallates
.
33 Dakbedekkingen 70. Elektrotechnische installates
.
34 Natuur- en kunststeen 78. Gebouwbeheersystemen
.
36 Voegvulling 80. Lifinstallates
.
37 Na-isolate 81. Roltrappen en rolpaden
.
38 Gevelschermen 82. Hef- en hijsinstallates
.
, 40 Stukadoorswerk 83. Goederentransport- en -
. distributesystemen
41 Tegelwerk 84. Gevelonderhoudsinstallates
.
Aandachtspunten
Bij het opstellen van het bestek van onderhouds- en verbeterprojecten gelden de volgende
aandachtspunten. Als er sprake is van sloopwerkzaamheden, moet het volgende in het bestek
worden vastgelegd:
1. Vooraf moet overleg plaatsvinden over de eventueel aanwezige kabels en leidingen;
2. De aannemer moet volgende eisen gesteld in de betrefende bouwverordening een
veiligheidsplan maken en dit door gemeentelijk bouwtoezicht laten goedkeuren;
3. Er moeten veiligheidsvoorzieningen, zoals afscheidingen en vangschoten bij steigers en
neten, worden aangebracht. Deze voorzieningen moeten voldoen aan de bouwverordening
van de betrefende gemeente;
4. De veiligheids- en gezondheidsrisico’s moeten worden vastgelegd, zoal deze in het V&G-plan
zijn opgenomen. Denk aan asbestverwijdering of stofbelastng. De Arbowet geef richtlijnen;
. Het werkterrein van de aannemer moet worden vastgelegd.
De risico’s moeten worden nagegaan. Bepaalde werkzaamheden, zoals sloopwerken, kunnen
beschadigingen veroorzaken. In het bestek moet worden vastgelegd wat en wie onder de verzekering
van de aannemer moet vallen. Er moet niet onnodig veel naar de zijde van de aannemer worden
geschoven, omdat hij dit anders in de inschrijfbegrotng zal verdisconteren. In geval van onderhoud
en verbeteringen in en aan woningen blijven de woningen meestal bewoond. Daarvoor moeten in
het bestek de volgende regelingen worden opgenomen:
1. Welke tjdelijke voorzieningen de aannemer moet trefen: afschermingen,
noodvoorzieningen, elke avond koud en warm stromend water;
2. Welke voorwaarden aan het tjdschema of werkplan worden gesteld: opleveringsdata. De
werkzaamheden aan de binnen- en buitenkant van de woningen moeten zo veel mogelijk van
elkaar gescheiden worden;
3. Wie de bewoners informeert: de bouwdirecteur of de hoofdaannemer.
Technische voorwaarden
Als een goed uitganspunt zou kunnen gelden dat de woningen na renovate ten minste vijfien jaar
weinig onderhoud zullen geven. Het is daarom belangrijk de materiaalkeuzen en de mate van het
herstelonderhoud hierop af te stemmen. Het Bouwbesluit geef tal van voorschrifen van technische
aard waaraan ook bij onderhoud en verbetering moet worden voldaan. o worden voor bestaande
gebouwen eisen gesteld aan de lucht- en lichtoetreding, de vochtwerendheid en de
brandwerendheid. De normen zijn vaak zeer gedetailleerd.
Vooral op bouwfysisch gebied gaat het nogal eens fout in de onderhouds- en
verbeterprojecten, omdat er voor onjuiste materialen is gekozen of omdat de materialen op een
onjuiste plaats in de constructe zijn aangebracht, waardoor er condensate ontstaat. Het is daarom
van groot belang dat in de bestekfase voor de juiste bouwtechnische oplossingen wordt gekozen.
H 6.2 Slopen
Slopen is het geheel of gedeeltelijk afbreken en/of demonteren van bouwwerken en objecten,
alsmede zaken die daarmee aard- en nagelvast zijn verbonden. Als een gebouw in de gebruiksfase
verder geen enkele mogelijkheid meer biedt, kan de gebouweigenaar sloop overwegen. Slopen is de
laatste fase van het bouwproces, pas met het slopen van een bouwwerk is het bouwproces voltooid.
Een belangrijk aspect van renovate is dat er altjd eerst gesloopt moet worden voordat de eigenlijke
bouwkundige werkzaamheden kunnen beginnen. Voordat met het feitelijke onderhoud kan worden