Dit bevat een samenvatting van personen- en familierecht (begrepen). Door deze samenvatting haal je gegarandeerd een hoog cijfer. Ook altijd te benaderen voor vragen.
Samenvatting Personen- en familierecht begrepen
Hoofdstuk 1 Inleiding
Personen- en familierecht te vinden in boek 1 van BW. Dit recht behoort niet tot het
vermogensrecht, toch komt vermogensrecht wel terug binnen het personen- en familierecht.
Bij personen- en familierecht gaat het om relationele betrekkingen. Het belang van het kind
wordt hierin vaak gerefereerd. Personenrecht gaat over de rechtspositie van een persoon
(naam, woonplaats). Familierecht gaat over relatie tussen personen (huwelijk, echtscheiding).
Jeugdrecht is een functioneel rechtsgebied, waarbij de regels die betrekking hebben op
jeugdigen uit verschillende rechtsgebieden afkomstig kunnen zijn. Een uitzondering is het
civiele jeugdrecht. Dit staat tegenover het personen- en familierecht. Het perspectief ligt
anders. Vroeger waren de normen en waarden dominant die cultureel en religieus waren
bepaald. Tegenwoordig zijn de wetten aangepast naar de tijd waarin we leven (Markx arrest).
Alleen het materiële personen- en familierecht is te vinden in boek 1 BW. Het formele
personen- en familierecht is te vinden in Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv). In
dit Wetboek zit een gelaagde structuur, opbouw loopt van algemeen naar bijzonder. Vrijwel
alle procedures in het personen- en familierecht zijn zogenaamde verzoekschriftprocedures.
Wees alert op de wisselwerking tussen materiële en formele recht, dus als iemand wil
scheiden welke procedure er dan gevolgd moet worden.
Een verdragsbepaling die verbindend moet worden beschouwd, heeft voorrang op het
nationale recht. Doel van het EVRM was om burgers te beschermen tegen
mensenrechtenschendingen. Tijdens 2e WO hebben die schendingen op grote schaal
plaatsgevonden. Hierdoor is er ook individuele klachtrecht= een burger kan nadat hij alle
gerechtelijke nationale instanties heeft doorlopen een klacht indienen bij het Europese Hof
voor de Rechten van de Mens (EHRM). De burger komt dan tegenover de lidstaat te staan.
Het Hof moet een oordeel vellen over de vraag of de lidstaat de verdragsrechten van de burger
heeft geschonden. Is dat het geval, dan krijgt de lidstaat een tik op de vingers -> lidstaat moet
dan de nationale wet- en regelgeving aanpassen om dit in overeenstemming met het gedrag te
laten zijn.
Door de Marckx-zaak is gebleken dat biologische, sociale en juridische aard onder het begrip
family life kunnen vallen. Volgende betrekkingen kunnen onder family life vallen:
1. Band tussen moeder en het uit haar geboren kind.
2. Band tussen juridische vader en zijn kind.
3. Band tussen biologische vader en zijn kind. Het is dan wel vereist dat er sprake is van
bijkomende omstandigheden. Dit kan betrekking hebben op periode na de geboorte of
periode die aan de geboorte voorafging.
4. Band tussen echtgenoten of ongehuwde samenlevers. Bij ongehuwden moet het dan
wel gaan om een stabiele samenleving waarin daadwerkelijk wordt samengewoond.
5. Band tussen grootouders en andere familieleden en het kind. Ook leden van extended
family kunnen onder omstandigheden rechten ontlenen aan deze band. Hoe nauw die
band moet zijn, moet door de rechter worden bepaald.
6. De band tussen pleegouders, stiefouders of andere verzorgers. Ook hier hangt het weer
af van de feitelijke inhoud van die band.
Als er is vastgesteld dat ertussen twee of meer personen een band bestaat die als family life
kan worden aangemerkt, kan daarmee rechten en plichten afdwingen bij de rechter. Ook kan
family life later ook weer tenietgaan. Daar is wel meer voor nodig een louter tijdsverloop. In
,NL-e wet komen we family life niet tegen, maar wel nauwe persoonlijke betrekking. Family
life is een dynamisch begrip.
Ook is het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK) van belang.
Iedereen die jonger dan 18 is kan er rechten aan ontlenen. Het IVRK kent een mindere
bescherming dan het EVRM. Er ontbreekt namelijk een instantie waar een burger een
individuele klacht kan indienen. Wel is er een comité die suggesties en aanbevelingen doen,
deze zijn juridisch niet bindend. Zo is er een kinderombudsman aangesteld = controleert of
instanties de rechten van kinderen respecteren. Het comité publiceert ook general comments=
als doel om de invoering van het verdrag in de verschillende lidstaten te verbeteren.
De valkenhorst zaak: vrouw die als kind van een ongehuwde moeder was geboren in een
instelling wilde inzag in de formulieren zodat zij zou weten wie haar moeder is. Dit werd
geweigerd, omdat hier toestemming van de moeder voor zou moeten zijn. De Hoge Raad
construeerde een algemeen persoonlijkheidsrecht waarin staat dat iedereen recht heeft om te
weten van welke ouders men afstamt. Hierbij haalde de Hogere Raad het IVRK aan, terwijl
dit verdrag door NL niet was erkend.
Hoofdstuk 2 Afstammingsrecht 2.1.1 t/m 2.1.5
Het afstammingsrecht regelt wanneer een kind in juridische zin een of twee ouders heeft. In
sommige gevallen is hier automatisch (van rechtswege) sprake van. In andere vormen moet
hier actie voor worden ondernomen. Het is belangrijk om te weten of sprake is van
ouderschap in juridische zin, omdat hier rechten en plichten uit voortvloeien.
Een kind kan in juridisch opzicht nooit meer dan twee ouders hebben. Er kan naast juridische
ouders ook sprake zijn van sociale ouders (bijv. in pleeggezin). Ook is er nog biologisch
ouderschap. De meeste rechten plichten vloeien voort uit juridisch ouderschap.
Band tussen kind en zijn (juridische) ouders noemen we een familierechtelijke betrekking.
De familierechtelijke betrekking bepaalt ook het familieverband. Een kind en zijn juridische
ouders zijn bloedverwanten in de eerste graad. Bloedverwantschap in de rechte lijn betekent
dat twee personen rechtstreeks van elkaar stammen. Als twee personen een
gemeenschappelijke voorouder, dan spreken we van bloedverwantschap in de zijlijn (bijv.
tantes). Ouderschap en bloedverwantschap is dus een juridisch begrip en niet een biologisch
begrip!
Aanverwanten zijn personen die bloedverwanten zijn van je echtgenoot. Dus als je trouwt met
je partner, dan zijn haar bloedverwanten, jouw aanverwanten.
Hoofdstuk 3 Registers van de burgerlijke stand en woonplaats
3.4
Na de sluiting van de huwelijksakte of de akte van geregistreerd partnerschap maakt de abs
deze op en zorgt voor registratie. Tegen betaling kan een uittreksel uit het register worden
geleverd op ieders burgerlijke staat. Deze akte levert namelijk een dwingend bewijs op tegen
eenieder.
3.5
Als een huwelijk of g.p. door de rechter wordt ontbonden, wordt dit geregistreerd door aan de
akte een latere vermelding toe te voegen (art. 1:20 lid 2 BW). Pas de inschrijving van de
echtscheidingsbeschikking doet het huwelijk definitief eindigen (art. 1:163 BW). Er zijn wel
enkele verschillen tussen huwelijken en g.p. De akte die de ambtenaar van een g.p. opmaakt is
constitutief van aard= g.p. komt door de akte tot stand. Bij een huwelijk is het niet de akte die
, het huwelijk tot stand brengt, maar de wilsovereenstemming (ja-woord). De akte is slecht een
bewijs van de huwelijksvoltrekking. Ander belangrijk verschil is dat een g.p. waaruit geen
kinderen zijn geboren, ook buiten de rechter om kan worden ontbonden. Art. 1:80 lid 1 sub c
bepaalt dat de ambtenaar hiervoor een gedateerde verklaring inschrijft in de registers die door
beide partijen is ondertekend en verwijst naar de beëindigingsovereenkomst. Deze latere
vermelding van huwelijk of g.p. kan ook worden toegevoegd aan geboorteakte. Daarnaast zijn
er nog veel meer latere vermeldingen die kunnen worden gedaan (zie art. 1:20)
3.7 Registers bij de rechtbank
Huwelijksgoederenregister = bevat gegevens over huwelijkse voorwaarden en
partnerschapsvoorwaarden die sommige gehuwden voorafgaand aan hun huwelijkssluiting
hebben gemaakt. Alleen als partners om inschrijving hebben verzocht, worden deze gegevens
geregistreerd. Registratie is dus niet verplicht. Wel/niet registratie is van belang voor
derdenwerking.
Gezagsregister= bevat rechtsfeiten die betrekking hebben op over minderjarigen gevoerde
gezag. Deze is openbaar en iedereen kan kosteloos een uittreksel uit dit register opvragen. Er
zijn alleen rechterlijke beslissingen over gezag en aantekeningen die op het verzoek van niet-
gehuwde ouders zijn gedaan. Als je in het register, geen gegevens aantreft, moet je het nodige
weten van familierecht. Bijv. hoe de gezagsverkrijging van rechtswege bij de geboorte van het
kind is verlopen. Echtscheiding maakt geen einde aan gezamenlijk gezag.
3.8
Wet basisregistratie personen (Wet BRP) vormt grondslag voor basisregistratie van
persoonsgegevens. Deze worden door gemeenten bijgehouden in databank. Alleen
organisaties met publieke of maatschappelijke taak kunnen gegevens uit het BRP verkrijgen.
Vereisten in wet BRP en AVG te vinden -> toezicht door Autoriteit Persoonsgegevens.
Burgerlijke stand heeft statisch beeld van persoon en is slechts beperkt tot enkele belangrijke
momenten van opmaken v/d akte. BRP geeft actueler en uitgebreider beeld van de persoon
(geboorte, huwelijk, overlijden). Heeft een dynamisch karakter. Iedereen heeft de
mogelijkheid om zijn gegevens in te zien. Aan het verkrijgen van een uittreksel uit de BRP
zijn wel kosten verbonden. Persoonsgegevens die in de BRP zijn opgenomen worden voor
altijd bewaard.
3.9
De juridische woonplaats wordt bepaald door de plek waar zijn woning is. Pas als iemand
geen woonstede heeft, is het voor het vaststellen van de woonplaats de plaats waar de
betrokkene op dat moment verblijft beslissend. De plaats waar de persoon in kwestie volgens
de BRP staat ingeschreven is vaak een goede indicatie. Minderjarigen hebben geen
zelfstandige, maar een afgeleide woonplaats. Die woonplaats is namelijk afgeleid van de
woonplaats van degene die gezag over hem uitoefent. Als er sprake is van een echtscheiding
bepaalt het BW dat het kind dan de woonplaats volgt van de ouder bij wie het feitelijk
verblijft of feitelijk heeft verbleven.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anneroosdekorte. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
