Hoofdstuk 1: Markets and organizatons
Een economisch probleem ontstaat wanneer er aan een behoefe niet wordt voldaan, door een
schaarste aan middelen. De vraag die centraal staat is ‘wat is de optimale verdeling van schaarse
middelen?’ hoe worden deze efcicnt gebruikt.
The division of labour: het splitsen van samengestelde taken (arbeidsdeling) leidt volgens Adam Smith
tot productiviteitsstiigingen omdat:
Men specialiseert zich en wordt beter in ziin taak
Tiidbesparing
Uitvinding van machines maakt het mogeliik dat één persoon het werk van velen doet
Door specialisatie ontstaat behoefe aan uitwisseling om goederen en diensten te verdelen: transacties.
Deze transacties vinden plaats doormiddel van coördinatie. Dit kan binnen markten of binnen
organisaties.
Op de markt bevat de priis alle informatie die men nodig heef om een transactie op te baseren. Bii het
gebruik van het priismechanisme worden echter kosten gemaakt, biivoorbeeld om uit te zoeken wat de
priizen ziin en de contractkosten. Binnen de organisatie is niet het priissysteem doorslaggevend, maar
een autoriteit.
Ideale markt: de priis is genoeg om een individuele beslissing te doen maken
Ideale organisatie: de vormen van coördinatie van transacties maken geen gebruik van priis om
informatie over te brengen tussen partiien.
Er is geen ideale markt of organisatie, waardoor informatie nodig is.
Organisaties en markten werken binnen een omgeving die
- Voorwaarden biedt voor het crecren van bepaalde organisaties
- Alle organisaties vormt door economische, sociale, politieke en andere druk uit te oefenen
- De ‘selection mechanism’ is voor het bepalen welke organisaties kunnen overleven en succesvol
kunnen ziin.
De overheid heef een grote invloed in het bepalen welke markten mogen bestaan en hoe deze moeten
functioneren. Het functioneren wordt ook bennvloed door vakbonden, belangengroepen en het
rechtssysteem. Nieuwe markten ontstaan als gevolg van ontwikkelingen buitenaf en oude markten
kunnen als gevolg hiervan iuist verdwiinen.
Ondanks dat markten efcicnt ziin, observeren we nog veel organisaties binnen de markt. Dit komt
doordat de focus ligt op hoe gecoördineerd wordt tussen en binnen ondernemingen.
,Hoofdstuk 2: Markets
De standaard bedriifseconomie ziet op het berekenen van verschillende ratio’s binnen de organisatie. Zo
worden biivoorbeeld de winstmarges en kosten van arbeid in kaart gebracht.
In een compettve market (waar veel aanbieders en vragers ziin en ie vrii kan toetreden) kunnen
organisaties op de lange termiin winst behalen (winst die nodig is om te bliiven bestaan), want dan
zouden meer bedriiven toetreden waardoor het aanbod omhoog gaat en als gevolg daarvan de priis
omlaag zou gaan.
Als alle bedriiven volgens het model van perfecte concurrentie zouden produceren, zouden we in een
maximaal efcicnte wereld leven. Het resultaat van vriie concurrentie zou pareto optmaal ziin.
Pareto optimale toewiizing van middelen: dat geen organisatie beter kan worden zonder dat een andere
onderneming verslechterd.
Het model van perfecte concurrente is gebaseerd op verschillende uitgangspunten:
Er is een groot aantal van kleine aanbieders en vragers. Elke partii is zo klein dat ziin beslissingen
geen efect hebben op de marktpriis.
Vriie toe- en uitreding
Homogene producten
Alle modellen van standaardeconomie ziin daarbii gebaseerd op vier uitgangspunten:
Organisaties ziin holistische eenheden waarin de omzet, de winst en de kosten worden
gecombineerd zonder vervolgens te verdiepen in hoe de organisatie intern functioneert.
Een organisatie heef slechts één doelstelling voor ogen: gennvesteerd vermogen zo veel
mogeliik waarmaken.
Binnen de markt is sprake van perfecte en volledige informatie
Het gedrag van aanbieders en consumenten wordt gezien als maximaliserend gedrag.
Op deze uitgangspunten is kritiek ontstaan omdat er niet wordt ingegaan op de vraag hoe de
ondernemersorganisatie eruitziet en hoe deze intern wordt georganiseerd.
,Hoofdstuk 3: Organizatons
Drie visies betref organisatie coördinatie:
Coase: marketingkosten bliiven bespaard, binnen de organisaties is de autoriteit leidt de
verdeling van middelen.
Hayek: iedereen interpreteert kennis op een andere manier, daardoor is het de vraag waar in de
organisatie planning moet plaatsvinden.
Mintzberg: ontwikkelde een typology of confgurationss een scheiding tussen verschillende
typen coördinatiemechanismen
Mutual adjustment (onderlinge afstemming door informele communicatie binnen de
uitvoerende kern)
Direct supervision (rechtstreeks toezicht door het geven van orders)
Standardizaton of work (vermelding van het arbeidsproces door het uitvoeren van
samenhangende taken, werk verloopt bii iedereen geliik)
Standardizaton of outputs (vermelding van de resultaten van verschillend werk,
eindproduct is geliik)
Standardizaton of skills (werkstukken worden gecoördineerd door scholing, de kennis
en vaardigheden ziin geliik)
Standardizaton of norms (normen bepalen het werk dat wordt aangestuurd)
Coördinatiemechanismen bepalen de manier waarop mensen binnen organisaties kennis en
verwachtingen communiceren. Het ziin alternatieven op het priismechanisme, vaak wordt er een
combinatie gebruikt. Het priismechanisme als marktcoördinatie dient wel onderscheiden te worden van
de organisatiemechanismen. Door analytische verdeling kan ie onderzoeken welke methode onder
welke omstandigheden het meest efcicnt is.
De coördinatiemechanismen stemmen overeen met organisatorische confguraties:
Mutual adiustment Innovative organization Samenwerken om te verbeteren
Direct supervision Entrepreneurial Flexibel, informeel, dynamisch en simpel
organization Orde en plannings efcientiekracht
Standardization of work Machine organization Autonomie in verschillende markten/producten
Standardization of outputs Diversifed organization Optimaal gebruik van bekwaamheden
Standardization of skills Professional organization Sterke culturen
Standardization of norms Missionary organization
Markt- en organisatiecoördinatie worden vaak gecombineerd, omdat markten ook binnen organisaties
kunnen bestaan:
- Interne markt voor goederen: Transacties tussen afdelingen
- Interne kapitaalmarkt: het beleid stuurt fnancicle middelen aan en neemt daarmee de functie
van de externe kapitaalmarkt over
- Interne arbeidsmarkt: concurrentie tussen afdelingen om de beste banen
De informele communicatie die plaatsvindt binnen het coördinatiemechanisme mutual adiustment, is
een gemeenschappeliik kenmerk in veel markten. Een slechte vorm wordt collusion genoemd.
Collusion: samenzweringen tussen partiien (biivoorbeeld oligopolisten) om de priizen hoger vast te
stellen dan binnen een vriie markt. Collusion kan open (overt) en stilzwiigend (tacit) ziin.
Als alternatief kunnen informele kartels markten onderling verdelen en zo de concurrentie beperken.
, Tacit collusion: hoofdvoorbeeld van mutual adiustment, omdat het over de informele ontwikkeling van
regels voor marktgedrag gaat. Wanneer een priisleider de priis verhoogt en andere volgen, wordt er dus
stilzwiigend een beleid doorgevoerd.
Hoofdstuk 4: Informaton
Binnen de markt van perfect competton hebben individuele transacties geen invloed op de marktpriis,
alleen collectief efect is waarneembaar. Elke vrager of aanbieder is een price taker en moet de priis
accepteren. Verder is er een homogeen product (goed bestaat in gestandaardiseerde vorm waarbii geen
verschil zit in kwaliteit en variant). De beslissingsvariabele is de hoeveelheid te produceren/consumeren.
Alleen wanneer de priis alle informatie bevat kunnen we volledig vertrouwen op het priismechanisme.
De priis bevat echter geen informatie over de kwaliteit en de kwaliteit is niet altiid waarneembaar.
Oplossing vanuit marketing voor deze informatieproblemen is het crecren van een merknaam.
Benodigde informatie over kwaliteit is tiidens het afsluiten van een contract niet altiid voor handen
(uncertainty). Beide partiien willen een eerliike priis.
Marktoplossing is een contngent claims contract: gebaseerd op de actuele priis en het
kwaliteitsniveau van volgend iaar. Dit is alleen mogeliik als de kwaliteit van het iaar daarop te bepalen is
en deze uitkomst acceptabel is voor beide partiien. Er is sprake van incomplete contractng:
- Onvoorspelbaarheden ziin niet te voorzien en te plannen
- Transactiekosten ziin hoog wanneer contracten volledig onderhandeld worden
- Juridische bewoording geef vaak problemen, er kan daarna nog over gediscussieerd worden
Wanneer aanbieders een nieuw product op de markt willen brengen, zullen zii te maken hebben met te
veel onvoorspelbaarheden en hoge transactiekosten waardoor het contract nog niet kan bestaan.
Organisatorische oplossing is vertcale integrate: een deel van de productieketen wordt in het
bedriifsproces opgenomen.
Informateasymmetrie: wanneer er wel informatie beschikbaar is, maar de ene partii over meer
informatie beschikt dan de ander. Informatieasymmetrie kan leiden tot opportunistic behaviour.
Fundamental paradox of informaton: de waarde van informatie ontstaat alleen wanneer de informatie
vrii wordt gegeven aan een andere partii, maar iuist daardoor verliest de informatie ook ziin waarde
doordat de andere partii dan al over de informatie beschikt.
Hidden informaton: ex ante informatieasymmetries een partii beschikt over (privé)informatie die te
maken heef met de transactie, waarover de andere partii niet beschikt. Unobservability is het grootste
probleem en dit kan zowel binnen markten als binnen organisaties voordoen.
Adverse selecton: mensen aantrekken die niet gewenst ziin door tegengestelde belangen. De
verzekerde beschikt over meer informatie dan de verzekeraar. Een oplossing is verplicht verzekeren of
screening (opties aanbieden waaruit ie privéinformatie kan achterhalen).
Wanneer iuist de verkoper over meer informatie beschikt dan de koper kan garantie of signalling
(geloofwaardige verklaring zoals een diploma of APK-keuring) een uitkomst ziin.
Hidden acton: ex post informatieasymmetries als acties van de ene partii unobservable ziin voor de
andere partii en als ze de belangen van de andere partii willen tegengaan, kunnen deze hidden actions
voorkomen dat de transactie wordt voltooid. Dit richt zich dus op gedrag.
Moral hazard: men kan zich minder voorzichtig gaan gedragen of dit zelfs bewust doen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper almmaas. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
