Samenvatting Kwalitatief Onderzoek: Boek Succesful Qualitative
Research, hoorcolleges 1 t/m 4 & micro lectures 5, 6, 7
Chapter 1: Some very important starting information
Wat is kwalitatief onderzoek?
Kwalitatief onderzoek gebruikt woorden als data, waarbij betekenissen centraal staan, zoals het
perspectief van mensen, hun mening, hun gevoelens etc. Het gaat hier om rijke data: diepgaande
informatie, doorvragen, veel details. De steekproef is hierdoor ook vaak kleiner.
Kwalitatief onderzoek is relevant om te leren, omdat je kwalitatief onderzoek later in de praktijk tegen
kan komen. Daarnaast worden er verschillende vaardigheden geleerd: interviewen en analyseren
(structuur zoeken).
Verschil kwalitatief – kwantitatief onderzoek
Een aantal verschillen tussen kwalitatief en kwantitatief onderzoek:
Kwantitatief Kwalitatief
Getallen als data Woorden als data
Zoekt naar relaties tussen variabelen met als Probeert betekenissen te begrijpen en te
doel om resultaten te generaliseren naar een interpreteren
grotere populatie
‘Oppervlakkige’ maar brede data, niet te veel ‘Smalle’ maar rijke gegevens, veel
ingewikkelde details en een grote steekproef beschrijvingen, details en een kleine steekproef
Zoekt naar consensus, normen of algemene Zoekt naar patronen en verschillen tussen de
patronen data
Theorie-testend en deductief (theorie Theorie-ontwikkelend en inductief
hypothese toetsen)
Vaste methode Minder gefixeerde methode; kan veranderd
worden gedurende hetzelfde onderzoek
Kan snel worden voltooid Duurt langer om voltooid te worden
Essentie van kwalitatief onderzoek
Wat er nodig is om een kwalitatief onderzoeker te worden:
Interesse in processen en betekenissen
o Betekenissen: allerlei bevindingen die mensen in hun hoofd hebben, zoals meningen
en gevoelens.
o Processen: mensen kunnen gezien worden als processen die een ontwikkeling
doormaken; processen door de tijd heen.
Kritische benadering op het leven en op kennis
o Kritisch op het leven: meer te weten komen over hoe mensen iets ervaren.
o Kritisch op kennis: kritisch op de kennis die ontwikkeld wordt en open zijn voor
antwoorden. Kennis wordt iedere keer aangepast gedurende het onderzoek. Dingen
worden niet zomaar geaccepteerd, maar er wordt gevraagd waarom ze zo zijn en hoe
ze verschillend kunnen zijn.
Ogen en oren: kijken en luisteren naar de mensen waar onderzoek naar gedaan wordt. Dit
zorgt voor rijkere data.
1
, Reflexiviteit: reflectie op jezelf als onderzoeker en de eigen rol binnen het onderzoek.
Goede interactie vaardigheden: een warme, vriendelijke manier die mensen op hun gemak
stelt, helpt om het vertrouwen te vergroten.
Grote Q versus Kleine Q
Er kan onderscheid gemaakt worden tussen:
Grote Q: het hele perspectief van kwalitatief onderzoek is opgenomen binnen het
onderzoeksproject.
o Paradigma: de overtuigingen, veronderstellingen, waarden en praktijken die worden
gedeeld door een onderzoeks-gemeenschap en het biedt een overkoepelend framework
voor het onderzoek.
o Perspectief
Kleine Q: er worden technieken van kwalitatief onderzoek gebruikt, maar het project bestaat
niet helemaal uit kwalitatief onderzoek.
o Technieken worden niet enkel binnen een kwalitatief paradigma gebruikt
o Gemixte methoden
Geschiedenis van kwalitatief onderzoek in CW
Communicatiewetenschap is interdisciplinair: men beperkt zich niet enkel tot de eigen discipline,
maar er worden perspectieven van verschillende disciplines gecombineerd. Kwalitatieve ideeën en
benaderingen maakten vanaf het begin al deel uit van de psychologie. Naast de psychologie haalt de
communicatiewetenschap zijn onderzoeksvragen en methoden uit de sociologie en politicologie.
Chapter 2: Ten fundamentals of qualitative research
De tien fundamenten van kwalitatief onderzoek zijn als volgt:
1. Kwalitatief onderzoek gaat om betekenissen, niet om getallen.
2. Kwalitatief onderzoek geeft niet één eenduidig antwoord.
Er wordt juist op zoek gegaan naar variatie in betekenissen. Er wordt slechts één
verhaal verteld over de data, terwijl er meerdere verteld kunnen worden. Deze
verhalen zijn subjectief.
3. In kwalitatief onderzoek is context belangrijk.
Informatie en kennis komen altijd ergens vandaan. Kwalitatieve data wordt
geproduceerd in een bepaalde context. Het gaat hier ook om subjectiviteit, dit zit
zowel in de data als in de onderzoeker.
4. Kwalitatief onderzoek kan experiential (ervaringsgericht) of kritisch zijn.
Experiential kwalitatief onderzoek = het valideert de betekenissen, visies,
perspectieven, ervaringen en/of praktijken die de data uitdrukt. De interpretaties van
de deelnemers krijgen prioriteit en daar ligt de focus op.
Kritisch kwalitatief onderzoek = het neemt een vragende houding aan ten opzichte van
de betekenissen of ervaringen die de data uitdrukt. Het probeert inzicht te krijgen in de
factoren die van invloed zijn op de betekenissen. Er wordt kritisch gekeken naar wat
er leeft in een cultuur.
2
, 5. Kwalitatief onderzoek wordt onderbouwd door de ontologie.
Ontologie = hoe men de werkelijkheid ziet. Het bepaalt of we denken dat de
werkelijkheid volledig los staat van menselijke praktijken en inzichten.
Er zijn veel variaties, die geplaatst kunnen worden op een continuüm:
Relativisme Kritisch realisme Realisme
De werkelijkheid is afhankelijk Er bestaat een werkelijkheid Er is een werkelijkheid buiten ons die we
van degene die hem ervaart. Er buiten ons, maar die kunnen we objectief kunnen leren kennen. Deze
is niet één vaststaande alleen kennen door onze eigen werkelijkheid kunnen we leren kennen
werkelijkheid. ogen. door onderzoek.
Past bij kwalitatief onderzoek Past bij kwantitatief onderzoek.
6. Kwalitatief onderzoek wordt onderbouwd door epistemologie.
Epistemologie (kennisleer) = het houdt zich bezig met de vraag wat telt als legitieme
kennis. Welke kennis kunnen we vertrouwen en welke kennis is betekenisvol?
Dit kan ook op een continuüm geplaatst worden:
Constructivisme Contextualisme Positivisme
De werkelijkheid en kennis Kennis dat ontwikkeld wordt, is Er is een één op één relatie tussen de
worden geconstrueerd. afhankelijk van de context. werkelijkheid en onze kennis. Het woord
Past bij kwalitatief onderzoek. ‘positiva’ staat voor objectieve feiten.
7. Kwalitatief onderzoek omvat een kwalitatieve methodologie.
‘Methode’ refereert naar een tool of techniek voor het verzamelen of analyseren van
data. Dit is vrij specifiek en kan toegepast worden in specifieke gevallen.
‘Methodologie’ is breder en refereert naar een framework waarin het onderzoek wordt
uitgevoerd. Het bestaat uit theorieën en praktijken. Het kan gezien worden als een
theorie van hoe onderzoek moet worden uitgevoerd om geldige kennis te produceren.
Kwalitatief onderzoek kan heel breed opgevat worden of heel specifiek (trechtervorm).
8. Kwalitatief onderzoek gebruikt allerlei soorten data.
Deze verschillende soorten data zijn te zien in de hoofdvormen van KO:
Interviews > data: opnames, transcripten
Focusgroepen > data: opnames, transcripten, video’s
Participerende observatie > data: veldaantekeningen, observatieprotocollen
Kwalitatieve inhoudsanalyse > data: mediamateriaal, analyses
Data zijn vaak woorden, maar het kan ook visueel zijn (zoals televisiecommercials).
9. Kwalitatief onderzoek gaat om denken op een kwalitatieve manier.
Aantal manieren om op een kwalitatieve manier te denken:
3
