Hoofdstuk 1 – What is GIS?
Introduction
GIS is vooral van waarde bij vragen over locatee aaronene arends en voorwaarden:
Locatie: waar dingen gevestgd ijnn
Patronien: of er aaronen ichabaar ijn van bijvn handelen van mensen of vers reidingn
Triends: vaak ae maken mea vergelijking aussen awee tjdenn
Condities: er worden voorwaarden gesaeld aan be aalde gebiedenn
Implicaties: hea bearekken van andere aken in bijvn de keu e van een nieuw huisn
Algemene vragen die GIS kan beanawoorden:
1n Waar kunnen be aalde verschijnselen worden gevonden?
2n Welke geografsche aaronen ijn er?
3n Waar hebben over een be aalde eriode veranderingen laaasgevonden?
4n Waar ijn be aalde condites van aoe assing?
5n Waa ullen de ruimaelijke bearekkingen/im licates ijn als een organisate een be aalde acte
uiavoera?
Box 1n1 Questons GIS could answer in Ha y Valley
Ha y Valley GIS is o ge ea om managers van skiresoras ae hel en in hea verbeaeren van de kwaliaeia
van de ski ervaring voor be oekersn
In de box worda anawoord gegeven o de hierboven gesaelde vragen:
1n Skiërs moeaen weaen waar be oekersfaciliaeiaen ijn gevestgdn e Ha y Valley GIS is
gebruika om kaaraen van hea skigebied ae makenn
2n e ongelukken die gedurende de jaren gebeurene worden mnbnvn de GIS vasagelegdn Hiermee
worda ge robeerd ae oeken naar aaronen van ongelukken en gekeken hoe de e kunnen
worden o gelosan
3n GIS worda ook gebruika om de sneeuwbedekking van hea gebied in kaara ae brengenn ia
worda gedaan om lawines ae voorkomenn
4n aaa over de sneeuwbedekkinge lawinegevaar en windkracha worden aoegevoegd aan de GISn
Hiermee kan worden be aald welke isaes o en en dicha ijnn
5n e aoegang aoa hea gebied is ae smal voor hea aanaal be oekersn Er is een lan om een
bredere weg aan ae leggene maar dia heef eeeca o omgevingn Ha y Valley GIS worda
gebruika om ae kijken welke gebieden hieronder ullen lijdenn
e algemene vragen ijn naauurlijk vragen waar geografen altjd al mee be ig ijnn Maar in vele
gevallen is hea geografen niea geluka om anawoorden ae vinden o de vragen vanwege de
hoeveelheid daaa die nodig is en hea gebrek aan tjd en aechnieken om de daaa ae verwerkenn
Er ullen enkele aoe assingen van GIS genoemd worden om de mogelijkheden van GIS als
gereedscha voor geografsche analyse ae illusarerenn
Searching for siaes
e oekaocha naar de o tmale locate is een aaak uiagevoerd door individuen en organisatesn Soms is
een aaak meer eisend dan een anderee bijvn waar en hoe radioactef afval kan worden o geslagenn
Hierbij is orgvuldig managemena nodign
In de UK is echaer een gebrek aan duidelijke en samenhangende regels voor hea aanwij en van
geschikae lekkenn En bovendien is hea een saerk olitek geladen onderwer en areeda bijna direca
hea NIMBY eeeca o n
1
,Vroeger werd een en en a ier aan ak gebruika waarbij dnmnvn vele kaaraen mea daaa over geologiee
landgebruike landbe iae beschermde gebiedene o ulates en andere relevanae facaoren geschikae
gebieden werden ge ochan Niea alleen voor nucleair afvaln ia was de saandaard rocedure voor hea
inrichaen van ruimaen Hea is echaer eer tjdrovend en hea besae worda vaak gemisan
Mea GIS kan daarenaegen snel een gebied in kaara worden gebracha en kunnen vele facaoren worden
meegenomenn
In 1989 is GIS voor hea eersa gebruika voor hea oeken naar o slag laaasen voor kernafvaln ia ging via
een meahode waarbij verschillende lagen van daaa (elke mea verschillende criaeriae bijvn geologiee
arans orae naauur en bevolking) werden gevormdn e e daaa lagen werden verwerka odaa e een
goede afs iegeling waren van de criaeria en kon worden gekeken welke gebieden oaenteel geschika
konden ijnn
GIS sofware werd gebruika om de e daaalagen ae combineren mea exara lagen van informaten
Hea eindresulaaaa was een ma die de locates laaa ien die voldoen aan de locatecriaerian
Voordeel van GIS is daa de locatecriaeria gewij igd kunnen worden en daa de rocedure redelijk
gemakkelijk over kan worden gedaann
e GIS benadering maaka hea dus mogelijk om re-evaluaates ae doen en daaa en condites ae aesaenn
Box 1n2 Issues raised by ahe nuclear wasae case saudy
Er ijn drie belangrijke kwestes mnbnan hea gebruik van GISe die in de e box worden aoege asa bij hea
robleem van nucleair afval:
Hea robleem van fouaen in seas van ruimaelijke daaa
o Fouaen in de daaa ver ameling kunnen leiden aoa hea dum en van afval in
ongeschikae gebiedenn
e moeilijkheid in hea o saellen van criaeria voor een absaraca ruimaelijk conce a
o Hea gaaa om hea veraalen van absaracae begri en als ‘dichabij’ en ‘ver weg’n e enige
manier is om arbiaraire gren en ae gebruiken die afsaanden veraegenwoordigenn
Soms worden de e regels aoege asa om hea roces ae leidene maar in andere
gevallen kan numerieke veraegenwoordiging afangen van voorkeuren van de
veranawoordelijke ersoon die de criaeria o saelan
e oaentële waarde van hea gebruik van GIS om ideeën ae delen
o GIS oua ua kan worden gebruik om ublieke artci ate ae informeren in hea
beslissings rocesn Maar de oua ua moea ook mea enige voor ichtgheid worden
bekekenn Wana hea feia daa hea een com uaer gegenereerde kaara ise beaekena niea
daa hea een correca beeld geefn
Evaluatng land use lanning
Zij die een naauurgebied beheren en conserveren hebben hea robleem daa e balans moeaen vinden
aussen menselijke actviaeiaen (landbouwe indusariee aoerisme) en de naauurlijke elemenaen van hea
landscha (klimaaae fora en fauna) om o hea s eciale landscha elijke karakaer ae behouden onder
ex loiaate of saagnaten
Hea beschermde Zdarske Vrchy in Tsjechië is een gebied daa heef geleden onder slecha beleidn
Hea landscha kwam onder druk door ongeconaroleerde landbouwe indusarie en aoerismen
GIS worda ge ien als middel om daaa en informate van hea gebied in kaara ae brengen en hiermee de
beheerders ae informerenn Hea orga voor samenwerking aussen weaenscha ers en managers om
samen ae werken en vragen ae saellen als:
Waa ijn de consequentes o lange aermijn voor hea landscha als we o doorgaan? Waa al
de schade ijn van ure regen als be aalde indusarieën o door gaan? Waa is de besae locate
om s eciale vogelsooraen ae herinaroduceren? Waar moeaen beschermde naauurgebieden
worden aangewe en?
Voor hea beanawoorden van de laaasae vraage is de aanwe igheid van naauurlijke waaerreservaaen erg
van belangn oor huidig landgebruik van landbouw en indusarie is dia aaroon ernstg versaoordn ia
2
,heef geleid aoa droogaes en oversaromingen benedensarooms en aoa aerugdringing van aanaal
lanaen en dierensooraenn Om overgebleven waaerreservoirs ae beschermene moeaen beschermde
gebieden worden aangewe enn Hiervoor moeaen s ecialisaen in hydrologiee geologie en ecologie
be aalde criaeria onder oeken:
Ty e bodem en waaerafvoermogelijkheid; karakaer van ao ografe (bijvn heuvels); ay e
landgebruik; aanwe igheid van door mens versaerkae waaerafvoerkanalenn
Hiervoor werden a ieren kaaraene conaour kaaraene ecologische kaaraen en aeledeaecte gebruikan En
de e daaa werd ingevoerd in GISn
Allereersa gebruikaen de weaenscha ers GIS om ae kijken naar de relate aussen hun gevonden
criaeria in gebieden waar naauurlijke waaerreservoirs nog saeeds aanwe ig warenn e relate aussen
de geografsche vers reiding van verschillende landscha skenmerken o de e locates werd gebruika
om een model ae onawikkelenn ia model kon worden gebruika door managers van Zdarske Vrchy
regio om voors ellingen over eigen gebied ae doenn
Vervolgens werd gechecka welke van de e locates in besaaande beschermde gebieden lagenn
GIS kan dus worden gebruika om daaa samen ae brengen van verschillende bronnen om o een reeks
aan naauurmanagemena roblemen o ae lossenn
Box 1n3 Issues raised by ahe Zdarske Vrchy case saudy
Ook de e case saudy laaa weer een aanaal aken ien van gebruik van GISn
Probleem van daaabronnen die in verschillende kaara rojectes ijnn
o Een rojecte sysaeem is de meahode van aransformate van daaa naar a iern Er ijn
vele manierene maar daardoor kan ene rojecte ander beeld geven dan andern
Waarde van GIS als een modelleermiddeln
o e e case saudy laaa ien hoe GIS gebruika kan worden om modellen ae maken van
naauurlijke rocessen mea kaaraen als bouwsaenen voor hea modeln
Rol van GIS als artci erend robleem-o lossingsmiddeln
o Verschillende s ecialisaen hebben verschillende ideeën over een robleemn ia
rojeca laaa ien daae mea gebruik van GISe hea overeenkomstg medium van de kaara
gebruika kan worden als hul middel om ex eras van verschillende achaergronden
ideeën ae laaen uiawisselen en mogelijke o lossingen ae vergelijkenn
Finding a new home
Bij de oekaocha naar een nieuw huis worden de vereisaen voor individuele familieleden overwogenn
GIS kan worden gebruik als een beslissingssu ora sysaeemn
Facaoren als kosaen ver ekeringe nabijheid schoole wegen en s orene saedelijke gebieden eacn s elen
allemaal een roln e e worden allen afgewogenn
Als dia overwegings roces heef laaasgevondene kan de daaa in GIS worden gecombineerd door
gebruik van mult-criaeria modelleringsaechniekn e daaa lagen worden gecombineerd mea gebruik
van wegingsscoresn
Vervolgens worda informate over locate gecombineerd mea daaabase over huiseigenscha ene oals
aanaal kamers eacn ia ay e daaa worda ‘attributie datau genoemdn
GIS kan dus worden gebruika om daaabases ae linken mea vergelijkbare ay es daaan ia verbeaera
snelheid en efciënte waarmee een geschikae locate kan worden gevondenn
Box 1n4 Issues raised by ahe house-huntng case saudy
Probleem van verschillende GIS sofware roducaen die verschillende resulaaaen gevenn
o Verschillende GIS im lemenaeren elfde meahoden o andere manier en er ijn ook
vaak kleine variates door de manier waaro daaa worda o geslagen in GISn
Probleem van defniëren van oekcriaerian
3
, o Als er voor be aalde facaoren geen daaa beschikbaar ise kunnen e niea worden
o genomen in de analysen Hea resulaaaa worda beïnvloed door de vragen die je saelan
Als je niea de juisae vragen saelae krijg je ook niea hea juisae anawoordn
Menselijke be erkingen bij roces van maken van beslissingenn
o Menselijke facaoren oals bewusa ijn en araining beïnvloeden de eeectviaeia van GIS
als sysaeem om beslissingen ae hel en maken omdaa hea hel a om de gebruiker de
juisae vragen ae laaen saellenn
e bovengenoemde voorbeelden (searching for siaese evaluatng land use lanninge fnding a new
home) laaen lang niea alle aoe assingen en roblemen ien waarbij GIS kan worden gebruikan Zelfs als
een robleem niea geheel kan worden o gelosa mea GISe kan hea wel als hul middel dienenn
Defining GIS
e defnite van GIS is afankelijk van wie de defnite geefe en ijn/haar achaergrond en oog unan
efnites veranderen ook snel door de verdere onawikkeling van aechnologie en a licatesn
Over hea algemeen gaan de defnites van GIS over 3 hoofdcom onenaen:
Computier systiem: GIS is meer dan een serie van com uaers o een bureaue maar hea gaaa
om hardware (fysieke delen van com uaer en verbonden a araaen/delen oals rinaers)e
sofware (com uaer rogramma’s) en geschikae rocedures (aechnieken en im lemenaate)n
GIS gebruika spatally riefeierienciedg ieo rapiical datan
GIS voera verschillende mana iemient and analysis tasks uia over de e daaan
The e aramena of ahe Environmena (1987) heef enkele aaken genoemd die goed onawikkelde GIS
ouden moeaen kunnen uiavoeren:
1n Snel en gemakkelijk aoegang aoa groae hoeveelheden daaa
2n Mogelijkheid aoa:
an eaail selecaeren o gebied of ahema
bn Linken of samenvoegen van ene sea daaa mea een andere
cn Analyseren van ruimaelijke kenmerken van daaa
dn Zoeken naar be aalde kenmerken of gebeuraenissen in een gebied
en Snel en goedkoo daaa u daaen
fn aaa modelleren en oordelen van alaernateven
3n Uiakomsaen (kaaraene aekeningene adressenlijsaen en saatsteken) o maaa om aan be aalde
behoefen ae voldoenn
GIS kan dus worden gebruika om waarde aoe ae voegen aan ruimaelijke daaae door inaegrerene
analyseren en creërenn
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sgpl_utrecht. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.