Een samenvatting van het boek de Geo Systeem Aarde voor 4/5 Havo. De samenvatting bevat H2 (= Afbraak en opbouw van het landschap) met de bronnen vanuit het boek. Succes met leren!
Aardrijkskunde De Geo Aarde
Systeem aarde 4/5 havo
H2 Afbraak en opbouw van het landschap
Paragraaf 2.1 Systeem aarde
Systeem aarde
De aarde is opgebouwd uit vier aparte ‘sferen’:
Atmosfeer (lucht)
Lithosfeer (vast gesteente)
Hydrosfeer (water)
Biosfeer (leven)
De sferen beïnvloeden elkaar met als
motor: energie van de zon.
Beïnvloeding van lithosfeer,
atmosfeer, hydrosfeer en biosfeer te
zien in twee belangrijke kringlopen:
Gesteentekringloop
Hydrologische kringloop
Gesteentekringloop
Alle vaste stofen in aardkorst en bovenste deel aardmantel heten gesteenten. Deze horen bij cyclus
van afraak en omvorming door geologische processen = gesteentekringloop.
Drie soorten gesteente:
Stollingsgesteenten
‒ Afgekoeld magma
‒ Ongeveer 95% van aardkorst
‒ Voorbeelden: basalt en graniet
Sedimentgesteenten
- Afzetngen aangevoerd door lucht, water of ijs
- Voorbeelden: kalksteen en zandsteen
Metamorfe gesteenten
- Verandering (metamorfose) van stollings- of
sedimentgesteenten door druk en/of verhoogde
temperatuur
- Voorbeelden: marmer en leisteen
, Hydrologische kringloop
Cyclus van neerslag, verdamping, condensate en
transport van water.
● Evaporate (verdamping vanaf open
water) + transpirate (verdamping vanuit
huidmondjes planten) = Evapotranspiratie
Paragraaf 2.2 Exogene processen
aan het aardoppervlak
Verwering
Verwering is uiteenvallen van hard gesteente
onder invloed van weer en planten.
Twee soorten verwering:
Mechanische verwering
Chemische verwering Hydrologische kringloop
Mechanische verwering
Bij mechanische verwering (fysische verwering) valt gesteente uiteen, zonder dat de scheikundige
samenstelling verandert.
Meest bekende vormen:
Vorstverwering
Verwering door temperatuurwisselingen
Uiteenvallen van gesteenten door plantenwortels
Chemische verwering
Bij chemische verwering valt gesteente uiteen en verandert scheikundige samenstelling.
Meest bekende vorm:
● Oplossen van kalksteen door zuur grond- of regenwater
Factoren die de verwering bepalen
Niet elk gesteente verweert op dezelfde
manier. Van invloed zijn:
● Klimaat
● Aard van gesteente
● Aanwezigheid van dekkende
bodemlaag
● Tijd
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper GPMEXAMENS. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,48. Je zit daarna nergens aan vast.