Week 1 - inleiding....................................................................................................................................................3
Hoorcollege week 1..............................................................................................................................................3
Boek week 1..........................................................................................................................................................4
Artikel week 1 N. Boister, ‘What is Transnational Criminal Law?’, in: An Introduction to Transnational
Criminal Law – uitgeprint mee............................................................................................................................5
Week 2 – rechtsmacht.............................................................................................................................................5
Hoorcollege week 2..............................................................................................................................................5
Jurisprudentie week 2 – kogel in de boom – decembermoorden – Rwanda 21 okt 2008 –
onderzoekshandelingen buitenland......................................................................................................................7
Boek week 2..........................................................................................................................................................8
Wetgeving week 2...............................................................................................................................................10
Week 3 – immuniteit.............................................................................................................................................10
Hoorcollege week 3............................................................................................................................................10
Jurisprudentie week 3 – Yerodia – huisknechts Italië – chauffeur Mexico – Euratom – HR 29 april 2008 art 5
sr – Hof Arn-Leeuw 26 sept 2014 administratieve sanctie – Tamil Tijgers.......................................................12
Boek week 3........................................................................................................................................................15
Artikel week 3 R. van Elst, ‘Nieuwe Nederlandse regels voor een beperkte immuniteit inzake internationale
misdrijven’, DD 2013/41....................................................................................................................................16
Wetgeving week 3...............................................................................................................................................16
Week 4 – uitlevering..............................................................................................................................................16
Hoorcollege week 4............................................................................................................................................16
Jurisprudentie week 4 – bewijs – overzichtsarrest, vervolg en 2 – uitlevering VS death row schending 3
EVRM Soering - Othman Abu Qatada – uitlevering Jordanië schending 6 EVRM – Kesbir 1 en 2 – 17 april
2012 K. – 11 juni 2024.......................................................................................................................................22
Boek week 4........................................................................................................................................................24
Procedure Lara..................................................................................................................................................25
Wetgeving week 4...............................................................................................................................................27
Week 5 – overdracht en overname strafvervolging en tenuitvoerlegging vonnissen......................................27
Hoorcollege week 5............................................................................................................................................27
Jurisprudentie week 5 – straftoemeting (exequatur) – Fr en Spanje overnamen tenuitvoerlegging en
mensenrechten (jurisdictie EHRM en inbreuk) – 29 nov 2022 WOTS en schending eerlijk proces..................34
Boek/overzicht Lara week 5...............................................................................................................................35
Wetgeving week 5...............................................................................................................................................41
Week 6 – EU strafrecht.........................................................................................................................................41
Hoorcollege week 6............................................................................................................................................41
Jurisprudentie week 6 – Pupino – HYA e.a. (getuigen) – betekenis van HvJ EU Prokuratuur arrest (RC
vooraf)................................................................................................................................................................47
Boek week 6........................................................................................................................................................48
Artikel week 6 J.W. Ouwerkerk, 'What's the EU got to dit with it? Over de strafbaarstelling van verkrachting,
genderspecifiek wetgeven en uitdijende strafbaarstellingsbevoegdheden van de Europese Unie....................48
1
,Week 7 – overlevering...........................................................................................................................................48
Hoorcollege week 7............................................................................................................................................48
Jurisprudentie week 7 – Wolzenburg – Petruhhin – Aranyosi en Caldararu – LM – OG en PI – X&Y – Adam
7 sept 2022 (BE en 11 OW) – Adam 27 jan 2021..............................................................................................53
Boek week 7........................................................................................................................................................55
Procedure Lara..................................................................................................................................................56
Wetgeving week 7...............................................................................................................................................59
Week 8 - politiële bijstand en justitiële rechtshulp............................................................................................59
Hoorcollege week 8............................................................................................................................................59
Jurisprudentie week 8 - Stojkovic t. Frankrijk en België – Kogel in de Boom – HR 3 juni 2008 NL recht bij
EOB inbeslagname– HR 22 mei 2012 strijd met fundamentele beginselen van Nederlands strafprocesrecht =
niet prop en sub– HR 13 juni 2023 vertrouwensbeginsel beoordeling rechtmatigheid en betrouwbaarheid
resultaten verkregen met toepassing van opsporingsbevoegdheid door autoriteiten ander land, terwijl
bevoegdheid in andere land is toegepast...........................................................................................................65
Week 9/10 - internationale misdrijven................................................................................................................67
Hoorcollege week 9............................................................................................................................................67
Jurisprudentie week 9 – Decembermoorden – HR 21 okt 2008 – Kouwenhoven – Oorlogsmisdrijven Syrië...73
Boek week 9........................................................................................................................................................75
Artikel week 9 M.P. Bolhuis and J. van Wijk, 'The Aftermath of Dutch International Crimes Cases'..............76
Wetgeving week 9...............................................................................................................................................77
Week 10 – Nieuwe wetten enz..............................................................................................................................77
2
,Week 1 - inleiding
Hoorcollege week 1
multilateraal = verdrag met verschillende partijen (kan andere landen maar ook internationale organisaties zoals
VN)
bilateraal = verdrag met 1 andere partij
Somalische piraten in NL
Piraterij wordt gezien als prototype misdrijf, vijanden van de gehele mensheid.
Gebonden aan de open zee en niemand bezit zit - niemand zou kunnen ingrijpen.
alle staten kunnen ingrijpen, allemaal bevoegd (universele rechtsmacht – art 4 onder 2 Sr).
eigen belang van staten staat voorop bij bescherming van de open zee – men niet verplicht maar wel bevoegd.
Dit geval zeeroof (381 Sr). aanval op schip onder vlag van NL in Golf van Aden. Deense autoriteiten houden
aan, overgeleverd aan NL op grond van EAB. Rechtsmacht NL art 4e sr.
Wat is internationaal strafrecht
Internationaal recht + strafrecht? Klopt niet! Twee aspecten van internationaal strafrecht in de theorie
- Droit penal international wetenschap die de jurisdictie van de strafrechtbanken van een staat
bepaalt ten opzichte van buitenlandse rechtbanken. Toepassing van het strafrecht te nopzicht van
plaatsen en personen. Nationaal recht voorop dat betrekking heeft onderwerpen van internationaal
strafrecht,
Als strafrecht jurist kijken naar internationaal strafrecht
- Droit international penal nadruk op inhoud internationale misdrijven. Internationaal recht staat
voorop dat betrekking op heeft op onderwerpen van nationaal recht. Je kijkt bovenaf.
Als internationaal jurist kijken naar internationaal strafrecht
Je hebt lawi stricto sensu = internationale misdrijven (agressie, genocide, tegen mensheid, foltering,
oorlogsmisdrijven) berechting door internationale tribunalen
- International criminal law bevat alle normen die strafrechtelijke aansprakelijkheid onder internationaal
recht vestigen, uitsluiten of anderzijds reguleren. Betreffen individuele aansprakelijkheid voor
normschending onder internationaal recht core crimes
- Bijzonder ernstig, bedreiging internationale vrede en veiligheid, hebben impact op gehele internationale
gemeenschap
- Schokkende misdrijven – gaan iedereen aan. Veel discussie over terrorisme want die behoort niet tot de
core crimes
Transnationale law Strafbaar stellen van belangrijke onderwerpen in de nationale strafwet
Transnationaal strafrecht
Term is een samenstelling van strafrecht dat grenzen passeert, een samenwerking tussen meerdere staten.
Aandacht voor nationale en internationale regeling van misdrijven, vastgelegd in verdragen.
Verdragen – houden vaak verplichting tot strafbaarstelling en samenwerking in.
Afspraken tussen staten = horizontale dimensie
Verplichting tot strafbaar stelling op nationaal niveau t.o.v. burgers = verticale relatie
Doel functionele gelijkwaardigheid van nationaal strafrecht teneinde samenwerking mogelijk te maken/te
verbeteren.
Belangrijkste instrument van internationaal recht is crime control.
Ontwikkeling
18e 19e 20ste eeuw vooral gericht op wederzijde rechtshulp in 18e en 19e vooral piraterij en slavernij. 19e en 20ste
verplichting in internationaal verdragen om wetgevende maatregelen te nemen om uniformiteit van de
strafbaarstelling te bevorderen.
Aut dedere aut judicare als je niet zelf vervolgt, moet je uitleveren en andersom. Er geldt geen hiërarchie
tussen landen. Wat betreft internationale misdrijven kan je daar vragen bij stellen omdat als je kan vervolgen je
daar eigenlijk altijd voor moet kiezen als het gaat om mensenhandel, genocide etc.
International Conference of the Unification of criminal law 1927-28 Idee om groot strafrecht te creëren wat in
alle landen hetzelfde zou zijn, niet meer nodig om verdragen te sluiten. Bleek optimistisch want normen en
waarde in landen verschillen en deze bepalen het strafrecht. We hebben in NL een sociaal contract gesloten met
de overheid. Fundamenteel recht van de NLse staat en dus gekoppeld aan het land.
Na WO2 duidelijkere scheiding tussen internationale misdrijven en transnationale misdrijven. Groei van
multilaterale suppression conventionals. Lastig om misdrijven vanuit een staat te bestrijden en daarvoor moet er
samengewerkt worden.
Totstandkoming van verdragen gebaseerd op samenwerking ter bestrijding van de misdrijven en niet omdat de
misdrijven op zichzelf zo ernstig zijn
3
, Samenstelling tussen transnational crime (misdrijven die de grenzen passeren) en transnational law
(samenwerking tussen meerdere staten)
Kritiek en problemen
Top down benadering er dient meer focus te zijn op de positie rechtsbescherming van individuen. Wat landen
opleggen – focus op de mens ontbreekt vaak.
Geen echt rechtssysteem; te pluralistisch meer een verzameling van allerlei verdragen, te pluralistisch en niet
echt 1 systeem
Legitimiteit is zwak beperkte participatie. Belangen van ‘sterke’ staten centraal, weinig transparantie en
verantwoording/rechtvaardiging. Denk aan VS en EN (bijv. drugshandel in Azië wil EU minder meedoen dan in EU
zelf)
Meer aandacht voor rechtszekerheid/legaliteit zien we sterk terugkomen in manier waarop EU strafrecht tot
stand is gekomen
Reden/redelijkheid soms ver te zoeken – wederzijds vertrouwen en ervan uit gaan dat andere staat te vertrouwen
is – of redelijk is wat die staat doet, beoordeel je niet.
Als je wordt opgeëist om te worden uitgeleverd is de vraag of je het hebt gedaan niet relevant. Dat wordt daarna
wel beoordeeld. Zelfs bij tenuitvoerlegging wordt uitgevoerd - bij de uitvoering niet meer ter discussie of je het wel
hebt gedaan
Reden van samenwerking wordt in de internationale samenwerking in praktijk nauwelijks getoetst. Verdragen
gesloten dus samenwerken
Wat is afgesproken heeft met belangen van individu weinig te maken
Ontwikkeling internationaal strafrecht: van victor’s justice naar permanente instelling
- Verdrag van Versailles 1919 – vervolging van DU keizer voor agressie (nooit door NL uitgeleverd)
- Leipziger processen – berechten 17 DU militairen voor oorlogsmisdrijven a.d.h.v. DU recht (1921-22)
- Neurenberg tribunaal (IMT) – berechten 24 kopstukken naziregime door VS, VK, Sovject-Unie en FR voor misdrijven
tegen mensheid, tegen vrede en oorlogsmisdrijven (1945-46)
- Tokio tribunaal (IMTFE) – berechten 28 Japanse oorlogsmisdadigers (1946-48) (men wilde internationaal strafhof
ontwikkelen maar toen kwam de Koude oorlog)
- International Law Commission’s Draft ‘Code of crimes against the peace and seurity of mandkind’ (1954, 91, 94, 96)
- Joegoslavië tribunaal (ICTY) – berechten internationale misdrijven, begaan op territorium van voormalig Joegoslavië.
Slovenië en Kroatië aangekondigd onafhankelijk te zijn. troepen zijn oorlog begonnen om dit te voorkomen. Leidde tot
genociden en kampen
- Rwanda tribunaal (ICTR) – berechting internationale misdrijven gepleegd in 1994 in Rwanda of door Rwandezen in
omliggende landen
- Internationaal strafhof (ICC) – permanen, verdrag, complementariteit, rechtsmacht. VN heeft opgericht. Internationaal
recht mag alleen geweld worden gebruikt ter zelfverdediging of door VN
Maar ook ‘internationalized tribunals’
- Specials court for Sierra Leone – berechting misdaden tegen mensheid en oorlogsmisdaden na 1996 (2002-13)
- Extraordinary Chambers in the Courts of Cambodia – berechting misdaden Rode Khmer (1975-79 (2006-22)
- Special tribunal for Libanon – berechting terroristische moordaanslag op Libanese premier Hariri in 2005 (2009-20)
- War crimes chamber in Sarajevo
Boek week 1
Samenwerking door wederzijdse erkenning alleen bij lidstaten EU.
Alleen als buitenlandse straf boven straf max van NL komt, wordt dit verlaagd tot max straf blz 19
Onder omstandigheden kan het EVRM (staatsburg) meebrengen dat NL geen rechtshulp mag verlenen, in het
bijzonder niet als uitlevering als de persoon zou blootstellen aan een flagrante inbreuk op zijn recht op een eerlijk
proces in de staat die om uitlevering vraagt.
Tegenovergestelde ook: uitleg van Unierecht door ‘Luxemburg’ kan meebrengen dat NL gevolg moet geven aan
een verzoek uit andere EU lidstaten (blz 10)
Primaire rechtshulp = essentieel onderdeel van strafproces wordt overgenomen (strafvervolging zelf en de
tenuitvoerlegging van vonnissen overname en overdracht van strafvervolging en tenuitvoerlegging &
uitoefenen rechtsmacht want NL neemt zelf de strafvervolging op zich en belangen behartigen van staat waar feit
in is begaan)
Secundaire rechtshulp = uitlevering alsmede opsporingshulp en justitiële hulp.
Politiële en justitiële rechtshulp gezien als kleine rechtshulp (straf processuele bijstand op verzoek van
buitenlandse autoriteit ten behoeve van een in hun staat aanhangige strafzaak) en bijv. uitleveren als grote
rechtshulp. Blz 13
‘goede rechtsbedeling’ = rode draad. Niet in verdrag want vanzelfsprekend dat strafvervolging uitsluitend wordt
overgedragen indien dit in het belang is van een goede rechtsbedeling. Blz 14
- Ve (land met sterkste binding. Heeft ook wel de grondwettelijke invalshoek waarbij de mens het
middelpunt is en ve en veroordeeld geen objecten maar subjecten zijn) vs. staat (waar feit begaan –
4