Samenvatting
Samenvatting - Maatschappijleer - HS2 - HAVO4
- Vak
- Maatschappijleer
- Niveau
- HAVO
Samenvatting over het hoofdstuk 2 Rechtsstaat. Geschreven op niveau HAVO 4.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 11 pagina's
Voorbeeld 2 van de 11 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Maatschappijleer Hoofdstuk 2Rechtsstaat
2.1 Wat is een rechtstaat?
Rechtsnormen zijn gedragsregels die door de overheid wettelijk zijn vastgelegd.
Het totaal van alle wettelijk vastgelegde regels noemen we ‘het recht’.
Binnen het recht bestaan verschillende rechtsgebieden, met als belangrijkste
onderscheid het verschil tussen publiekrecht en privaatrecht. Het publiekrecht
regelt de relatie tussen burgers en overheid. Hiertoe behoort onder meer het
strafrecht, dat bepaalt welk gedrag strafbaar is.
Aan de andere kant heb je privaatrecht of burgerlijk recht, dat regelt hoe
burgers onderling met elkaar omgaan. Onder ‘burgers’ verstaat het privaatrecht
niet alleen mensen van vlees en bloed, maar ook een vereniging of bedrijf. We
spreken van dit verband van rechtspersonen. Het privaatrecht bepaalt
bijvoorbeeld hoe je een vereniging opricht. Ook zaken in het huwelijk en
erfenissen.
Het is belangrijk dat rechtsnormen zo veel mogelijk overeenkomen met de
opvatting die wij als burgers hebben over goed en kwaad: ons gevoel van
rechtvaardigheid.
We zeggen ook wel dat het recht in beweging is: wetten veranderen mee met
onze opvattingen.
Een rechtsstaat is een rechtssysteem waarin burgers door grondrechten worden
beschermd tegen machtsmisbruik en willekeur.
In een rechtstaat heeft de overheid twee kerntaken, namelijk rechtshandhaving
en rechtsbescherming.
Rechtshandhaving betekent dat de staat ervoor moet zorgen dat we ons aan
de wet houden.
De staat heeft meer macht dan een burger dat moet ook om te kunnen
handhaven. We noemen dat het geweldsmonopolie van de staat.
Het bieden van rechtsbescherming is ook een andere kerntaak van de
overheid: wetten beschermen ons tegen machtsmisbruik van de overheid.
, In een autoritaire staat bepaalt een machthebber of een kleine groep mensen
in feite wat de regels zijn. Dit noem je een dictatuur.
2.2 Voorwaarden voor een rechtsstaat
Het doel van de rechtsstaat is om te zorgen voor veiligheid van de burgers: ze
beschermen tegen de macht van de overheid en ervoor te zorgen dat burgers
gelijk worden behandeld en in vrijheid kunnen leven.
Een rechtsstaat voldoet in ieder geval aan drie voorwaarden:
1. De grondrechten zijn vastgelegd in den grondwet
2. Er is een verdeling van macht
3. Er geldt het legaliteitsbeginsel
De grondwet is het belangrijkste document van ons land. Daarin staat wat de
grondrechten van de inwoners zijn en hoe de staat is ingericht. Grondrechten zijn
basisrechten die je nodig hebt om een menswaardig leven te leiden.
Mensenrechten vind je behalve in de grondwetten ook terug in de
internationale verdragen en verklaringen, zoals de Universele Verklaring van de
Rechten van de Mens (UVRM).
Je kunt grondrechten onderverdelen in twee soorten:
Klassieke grondrechten, zoals het recht op gelijke behandeling, de
vrijheid van godsdienst, de vrijheid van meningsuiting en het recht op
onaantastbaarheid van het lichaam.
Sociale grondrechten, zoals het recht op werk, gezondheidszorg en
woonruimte. De overheid kan deze rechten niet garanderen, maar moet
zich er wel voor inspannen.
Machtsverdeling of trias politica houdt in dat niet één persoon of instantie alle
politieke macht.
In Nederland is de trias politica als volgt doorgevoerd:
De wetgevende macht maakt de wetten waaraan burgers en de overheid
zicht moeten houden. Zoals de leerplicht en alle wetten in het wetboek van
strafrecht. Dit is de taak van het parlement en de regering samen.
De uitvoerende macht zorgt voor de uitvoering van goedgekeurde
wetten. Hiervoor is de regering verantwoordelijk samen met de minister.
De rechterlijke macht doet uitspraak in conflicten en beoordeelt of
iemand de wet heeft overtreden, hier is de rechter verantwoordelijk voor.
Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:
Bewezen kwaliteit door reviews
Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!
In een paar klikken geregeld
Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.
Direct to-the-point
Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper akooter2020. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,92. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 68175 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen