Thema 2: transport
Basisstof 1: transportsystemen
Circulatiesystemen bij dieren
Bij eencellige organismen en organismen bestaand uit enkele cellagen vindt transport plaats d.m.v.
diffusie. Bij grotere dieren en planten is er een vatenstelsel bestaand uit een netwerk van buisjes. Bij
planten kan dit transport heen en terug maar bij dieren gebeurt dit circulair -> met het hart als
pomp. Geleedpotigen hebben een open circulatiesysteem en een buisvormig hart dat zorgt dat het
lichaamsvloeistof rond de organen beweegt. Andere diersoorten hebben een bloedsomloop -> is
gesloten. Een voordeel hiervan is dat het transport effectiever en over grotere afstanden kan.
De bloedsomloop
Vissen hebben een enkelvoudige bloedsomloop: per omloop stroomt het bloed één door het hart. Bij
vissen gaat het bloed eerst de boezem (atrium) in doe pompt het door naar de kamer (ventrikel) die
het naar de kieuwen door pompt. Het hart van een mens bestaat uit een linkerharthelft en een
rechterharthelft. Er zijn 2 bloedsomlopen:
- De kleine bloedsomloop: van de rechterharthelft naar de longen naar de linkerharthelft ->
CO2 wordt afgegeven en zuurstofrijkbloed ontstaat.
- De grote bloedsomloop: de linkerharthelft pompt het bloed door het gehele lichaam
(uiteindelijk rechterharthelft) -> hierbij worden zuurstof en voedingsstoffen afgegeven en
CO2 en afvalstoffen opgenomen.
Doordat hierbij het bloed 2x langs het hart komt noem je dit een dubbele bloedsomloop. Voordeel
hiervan is dat een hogere druk behaald kan worden. De bloedsomloop is nodig voor homeostase
(evenwicht in het lichaam) -> stoffen verdelen en warmte (door dissimilatie) te verdelen.
Bloedsomloop bij gewervelde dieren
Hebben allemaal een dubbele bloedsomloop. Verschillen: amfibieën hebben een kamerhart (geen 2
kamers), reptielen hebben een tussenschot (deels 2 kamers) en zoogdieren en vogels hebben een
wand (wel 2 kamers). hoe beter het zuurstofrijke en zuurstofarme bloed is verdeeld hoe beter de
intensiteit van de stofwisseling (meer zuurstof bij de organen).
Embryonale bloedsomloop
Bij een embryo zit er tussen de rechter en linkerboezem een opening: het ovale venster. Zo kan er
bloed tussen de 2 kamers stromen (longen werken immers nog niet). Ook is er een extra verbinding
tussen de longslagader en de aorta: de ductus arteriosis (ductus Botalli). Hierdoor komt het grootste
gedeelte van het bloed dat door de RK wordt gepompt in de aorta. Na de geboorte vullen de longen
zich met lucht er kan gemakkelijker bloed na de longbloedvaten (weerstand is afgenomen). De
bloeddruk daalt in de RK en RB en stijgt in de LB. Het ovale venster sluit hierdoor en zal vergroeien.
De ductus verschrompelt en verdwijnt net zoals de navelstrengslagaders en navelstrengaders.
Basisstof 2:
De bouw van het hart (voor de letterlijke bouw zie de Binas)
Kransslagaders voorzien het hartspierweefsel van zuurstof en voedingsstoffen. Kransaders
voeren koolstofdioxide en andere afvalstoffen uit in de RB.
De werking van het hart
Er zijn 3 fases in de werking van het hart. Samentrekking hartspieren systole. Ontspanning
diastole. De hartslag begint als de boezems vol met bloed zitten systole van de boezems
(tegelijkertijd) het bloed stroomt de kamers in waar op dat moment diastole plaatsvindt. Als de
kamers vol zitten vindt hier ook systole plaats de druk in de kamers stijgt de hartkleppen slaan
hierdoor dicht (geen bloed terug in de boezems (waar nu diastole is)). Als de druk in de kamers hoger
is dan de druk in de aorta en longslagaders gaat de halvemaanvormige kleppen open het bloed
gaat tegelijkertijd de aorta en de longslagaders in gepompt. hiernaar vindt de hartpauze plaats.
Boezems en kamers zijn in diastole. De halvemaanvormige kleppen zijn gesloten zodat er geen bloed
terugstroomt. Met een stethoscoop zijn bij elke hartslagen 2 harttonen te horen: 1. Is het dichtslaan
van de hartkleppen bij het samentrekken van de kamers en 2 is het dichtslaan van de
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper demi61. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,06. Je zit daarna nergens aan vast.