Geestelijke stromingen
Hoofdstuk 1 – Hindoeïsme
1.1 Naam en oorsprong
De inheemse inwoners van het oude India (ten oosten van de rivier de Indus) kregen van
buitenstaanders de naam ‘hindoeïsme’
Is een resultaat van een ontwikkelingsproces waarin steeds nieuwe elementen zijn
opgenomen
Doel: de uiteindelijke verlossing
2 lagen in het hindoeïsme
1. Natuurreligie oorspronkelijke inwoners van India
2. Ariërs heel India beheersen + stempel op sociale orde (later kastenstelsel)
1.2 Dharma – bestemming – kosmische orde – kaste
De uiteindelijke bestemming van de mens ligt in het goddelijke
Kastenstelsel door je geboorte kom je in een kaste (kleur van je leven). Behoort tot de
kosmische orde.
o Brahmanen (priesters, zieners, flosooen)
o Ksatriya’s (strijders)
o Vaisya’s (boeren, kooplieden, enz.)
o Sjoedra’s / dasa’s (slaven, bedienden, enz.)
Onaanraakbare die buiten de kaste vallen
Er zijn vele subkasten
Wil je de verlossing bereiken? Dan moet je je aan de regels van je kaste houden.
In de Dharma gaat het om de morele orde van de samenleving met de leeoregels en
reinheidsvoorschrifen
1.3 Bronnen: de veda’s en de grote verhalen
Veda’s de oudste literatuur van de Indische godsdienst verzameling van gebeden,
lofliederen en oferspreuken.
Veda’s zijn geschreven in Sanskriet en worden gezien als goddelijke openbaring
Allen brahmanen kunnen Veda’s lezen en uitleggen
Als in het moderne hindoeïsme een woord vedisch wordt genoemd, gaat het over het gezag
en het charisma
Oepanisjaden zij die ziten aan de voeten van de leermeester. Zij schrijven aan het eind
van de vedische periode de geschrifen.
Er komt een pessimistsch wereldbeeld het materiele bestaan wordt beklemtoond
Monisme identteit dat de Brahman (grond van eigen bestaan) gelijk zijn aan elkaar.
Grote verhalen
Mahabharata mix van verhalen en gedachten over de strijd van de eroopvolging
, Bhagavadgita dialoog tussen Arjuna en Krisnja: drie verlossingswegen : karmayoga (1),
bhaktyoga (2) en jnanayoga (3) geldt als hart voor de hindoeïsten en heef een gezag dat
vergelijkbaar is met de bijbel.
Ramayana hoe je moet leven belofes, plicht, enz.
Krisjna overwint steeds weer het kwade
1.4 Wegen naar verlossing – karma en reïncarnate
Het hindoeïsme gaat ervan uit dat er achter de zichtbare materiële wereld een
transcendente oo bovennatuurlijke werkelijkheid schuilgaat.
Het Brahman staat voor het eeuwige goddelijke, het onstofelijke, onveranderlijkde, de
onwankelbare orde van rust en hermonie.
Atman de goddelijke essente van de mens. De essente verhuist van bestaansvorm naar
bestaansvorm reïncarnate (zielsverhuizing)
Hoe je wordt wedergeboren wordt bepaald door je karma (handeling). Karma bepaalt in welk
leven je terecht komt.
Hindoe is telkens op zoek naar een werkelijkheid die de gewone werkelijkheid overstjgt
Je diepste essente kan alleen loskomen van de gevangenis van het lichaam als je geen karma
meer produceert daar ligt de ware verlossing moksja.
Verlossingswegen
1. Karma-marga de weg van het handelen je houdt je volledig aan de dharma, doe wat je
volgens je kaste moet doen.
2. Bhakt-marga de weg van de lieodevolle overgave je richt je helemaal op de godheid
van je keuze
3. Jnana-marga – de weg van het inzicht op deze weg wil men door studie en meditate
komen tot een dieper verstaan van de eenheid van Brahman en atman, vergankelijke en
overgankelijke, mens en kosmos
1.5 Godenwereld
Het hindoeïsme kent een oneindig aantal goden, doordat het hindoeïsme in oeite een
verzamelijk is van diverse Indische tradites, met elk hun eigen naam en gestaltes
polytheïsme.
Visjnoe de vriendelijke, welwillende godheid, de het goed voorheef met de mensen. 10
avatars (o.a. Krisjna en Rama)
Laksjmi de eerste vrouw van Visjnoe van voorspoed en geluk
Sjiva de onbereikbare god die de kringloop van het universum symboliseert.
Durga de echtgenote van Sjiva. Nauw verbonden met vruchtbaarheid en welvaart.
Brahma de scheppergod, god van de wijsheid
Sarasvat vrouw en dochter van Brahma, godin van creatviteit, kunst en wetenschap
Hanuman apenkoning, trouw en eerlijkheid
Trimoert drie-eenheid tussen Brahma (schepper) Visjnoe (beschermer) en Sjiva
(vernietgend tot oorsprong terugbrengen)
Istadevata de bijzondere relate die je kunt hebben met je goed naar eigen keuze
De heilige koe vruchtbaarheid en overvloed wordt gezien als incarnate van een godin.
1.6 Ethiek
, De ethiek is verbonden met de kosmische wet van karma: het goede werkt het goede uit, het
kwade werkt het kwade uit.
Leeoregels zijn verbonden per kaste
o Ksatriya’s – verplicht tot het beschermen van hun onderdanen door goed bestuur en
lieodadigheid
o Vaisya’s behoren hun beroep correct uit te oeoenen en behoren ook lieodadig te zijn.
o Sjoedra’s zijn verplicht om diensdtbaar te zijn aan hogere kasten
o Kastelozen doen het laagste werk
Er is geen sociale ethiek. Sociale orde is verbonden met de dharma van de samenleving.
1.7 De religieuze praktjk
Je kan het thuis oo in de tempel (mandir) beoeoenen.
In de tempel wordt de dienst geleid door de priester (pandit) die altjd brahmaan is
1.9 Religieuze leiders
Pandit leidt oferrituelen thuis oo in de tempel
Goeroe persoonlijke leermeester voor zijn volgelingen het grote voorbeeld van
eenheid met het goddelijke
Saduh -> asceet die als sannyasin een grote mate van heiligheid bereikt heef manioestate
van het goddelijke.
1.10 Hindoes in Nederland
Hindoes uit Suriname Sanatan Dharm & Arya Samaj
Hindoestanen = afomstg uit India
Niet alle hindoestanen zijn hindoe
Sanatan Dharm eeuwige leer (+-80%)
Arya Samaj Het genootschap van de edelen volksbeweging tegen koloniale
overheersing
1.11 Geschiedenis en hervormers
Geschiedenis
Veda’s en Oepanisjaden
2 tradites
o Filosofsche Vedaata (monisme) voortzetng Oepanisjaden tot op heden in het
westen populair
o Filosofe Samkya-yoga dualisme onderscheid tussen ziel en goddelijke materie
800 bhaka tradite: overgave aan godheid onderscheid tussen ziel en god
1800 neo-hindoeïsme kastenstelsen en weduweverbranding
Hervormers
Ram Mohan Ray hervormingsbeweging Brahma-Samaj
Ramakrishna flosooo en mystcus synthese van alle religies
Dayananda Sarasvate arya Samaj hindoeïsme vervormen naar oorspronkelijke
betekenis.
, Mahatma Gandhi geweldloze beweging tegen apartheid in Zuid-Aorika & onafankelijk
India
Sarvepalli Radhakrishnan spirituele dialoog tussen hindoeïsme en westerse godsdienst.
1.12 Sikhs
Sikh = leerling
Ontstaan onder invloed van de komst van de islam en hindoeïsme
Sikhisme = overgave aan de ene God
Ontwikkeld door 10 goeroes: heilig boek Goeroe Granth Sahib
Tulband
Begrippenlijst hoofdstuk 1
Arjuna Leider in de strijd van de pandava’s
Artha Bezit
Asrama Levensstadium
Atman Je diepste levenskern, ziel = ata
Avatara De incarnate van een godheid op aarde
Ayurveda De wetenschap van een gezond leven
Bhagavadgita Heilig geschif in India
Bhakt Overgave, toewijding
Brahmaan Behorend tot de priesterkaste
Brahman Het Al oo het goddelijke, dat alles doorademt
Brahma De scheppergod in het hindoeïsme
Brahmacarya Leerling
Dalis Onaanraakbaren
Dasa = sjoera
Deva’s Goden, machten
Devi Godin
Dhamma = dharma
Dharma Bestemming, orde
Divali Indisch lichtjesoeest
Djanew Tweede geboorte
Durga Godin in India
Dussehra Indisch oeest
Ganesha Godheid in India
Goeroe Religieuze leermeester
Grihastha Huwelijk en gezinsleven
Hanuman Godheid in India
Hindoestaan Surinamer, afomstg uit India
Holi Lenteoeest in India
Holika In de grond gepote tak bij het Holioeest
Holika Zuster van boze koning
Istadevata Godheid van je eige keuze
Jat Geboorte – subkaste
Jnana Kennis, inzicht
