De jonge kracht in beleid
Een kwalitatieve secundaire data-analyse naar de ervaringen en wensen van jongeren
bij participatie in beleidsvorming in Nederland.
Lauraine Akkerman (6751814)
Master Youth, Education and Society
Faculteit Sociale en Gedragswetenschappen, Universiteit Utrecht
201600407: YES07 Thesis
Woordenaantal: 7934
23 juni 2023
, Abstract
Since 1995, the Netherlands has been bound by the International Convention on the Rights of
the Child, which guarantees the right to freedom of expression and participation of children
(Article 12). In 2015 the Youth Agenda 2015-2018 came into effect, emphasizing the active
involvement of young people in youth policy. However, despite these developments, there are
barriers that restrict youth participation in policy-making, resulting in only a small group of
young people being involved. This privileged group of young people has gained valuable ex-
periences and unique insights regarding the strengths and weaknesses of youth participation in
policy-making. Through a qualitative secondary data analysis, these experiences and insights
have been systematically identified and analyzed, with specific attention to three policy areas.
Remarkably, despite the diversity of policy areas, the young people expressed largely similar
experiences, desires and recommendations. A recurring observation is the perceived differ-
ence in knowledge between young people and policy-makers, which impacts various aspects
of the participation process. To fully integrate youth participation into society, it is necessary
to first increase awareness of the knowledge and capabilities of young people, both among
adults and young people themselves. The findings of this research provide valuable insights
for policymakers and other stakeholders. Overall, this study emphasizes the importance of
raising awareness about youth participation and the necessity to bridge the perception gap re-
garding the difference in knowledge between young people and adults, with the ultimate goal
to achieve a more inclusive and effective policy-making process.
Keywords: youth participation, policy-making, experiences, challenges, awareness, influence.
1
, Samenvatting
Sinds 1995 is Nederland gebonden aan het Internationaal Verdrag van de Rechten van het
Kind, waarin het recht op vrije meningsuiting en participatie van kinderen wordt gewaarborgd
(artikel 12). In 2015 trad de Jeugdagenda 2015-2018 in werking, waarmee de actieve
betrokkenheid van jongeren bij jeugdbeleid werd benadrukt. Ondanks deze ontwikkelingen
zijn er belemmeringen die deelname aan jongerenparticipatie in beleidsvorming beperken,
waardoor slechts een kleine groep jongeren hiermee in aanraking komt. Deze bevoorrechte
groep jongeren heeft waardevolle ervaringen opgedaan en unieke inzichten verworven met
betrekking tot de sterke en zwakke punten van jongerenparticipatie in beleidsvorming. Door
middel van een kwalitatieve secundaire data-analyse zijn deze ervaringen en inzichten
systematisch geïdentificeerd en geanalyseerd, met specifieke aandacht voor drie
beleidsterreinen. De jongeren hebben, ondanks de verschillende beleidsterreinen, grotendeels
vergelijkbare ervaringen en wensen geuit. Een terugkerende observatie is de veronderstelling
van het verschil in kennisniveau tussen jongeren en beleidsmakers, wat impact heeft op
verschillende facetten van het participatieproces. Om jongerenparticipatie volledig te
integreren in de maatschappij is het noodzakelijk om allereerst het bewustzijn omtrent de
kennis en capaciteiten van jongeren te vergroten, zowel onder volwassenen als onder de
jongeren. De bevindingen van dit onderzoek bieden waardevolle inzichten voor beleidsmakers
en andere belanghebbenden. Concrete aanbevelingen zijn geformuleerd op basis van de
ervaringen van de jongeren. Deze studie benadrukt het belang van bewustwording omtrent
jongerenparticipatie en de noodzaak om de perceptie over het verschil in kennis tussen
jongeren en volwassenen te overbruggen, met als doel een inclusiever en effectiever
beleidsvormingsproces te bewerkstelligen.
Trefwoorden: jongerenparticipatie, beleidsvorming, ervaringen, uitdagingen, bewustwording,
invloed.
2
, Introductie
Nederland is sinds 1995 verbonden aan het Internationaal Verdrag van de Rechten van het
Kind (IVRK). In artikel 12 staat dat kinderen in staat zijn hun eigen mening te vormen en het
recht hebben deze mening vrij uit te drukken in alle zaken die het kind aangaan (Verdrag
Inzake de Rechten van het Kind, 1989, §1, art. 12, lid 1). In lijn met dit verdrag is in 2015 de
Jeugdagenda 2015-2018 in Nederland in werking getreden, met als gevolg grotere aandacht
voor het belang van het actief betrekken van jongeren bij het vormen en uitvoeren van
jeugdbeleid (Eerste Kamer der Staten-Generaal, 2015).
Ondanks het IVRK en de Jeugdagenda 2015-2018 geeft driekwart van de jongeren
tussen de 10 en 18 jaar aan dat de gemeente nog nooit naar hun mening heeft gevraagd
(UNICEF, 2022). Bovendien blijkt uit het eindrapport van Staatscommissie Parlementair
Stelsel en het advies van de Raad voor het Openbaar Bestuur dat jongeren zich momenteel
onvoldoende gehoord en betrokken voelen bij de democratie, waardoor zij minder
gemakkelijk hun weg hierin vinden ten opzichte van generaties voor hen (Kamerstuk II,
2020/21, 35570-VII, nr. 93). Dit is zorgelijk, aangezien beslissingen die de overheid neemt
rondom onderwerpen zoals jeugdzorg, klimaat en onderwijs, veel invloed hebben op het leven
en de toekomst van jongeren (Kinderrechten, 2022; NJI, z.d.). Dit werd duidelijk zichtbaar
tijdens de Covid-19 pandemie. De besluitvorming in die tijd heeft veel effect gehad op het
mentaal welbevinden van jongeren. Zij gaven aan zich niet gehoord en gesteund te voelen in
het nieuwe beleid, terwijl dit veel impact had op de educatieve, sociale en persoonlijke
ontwikkeling van jongeren. Hierdoor hadden zij vaker mentale klachten zoals angst, stress en
eenzaamheid (RIVM, z.d.). Het is dan ook van essentieel belang dat het beleid aansluit bij de
behoeften van jongeren. Jongerenparticipatie kan hierin van grote meerwaarde zijn (Hart,
1992).
3
