Samenvatting van alle artikelen die je moet weten voor het tentamen pedagogisch handelen in blok 2 van het tweede jaar. Dit bestand bevat ook goede oefententamenvragen.
Sportpedagogiek: van ‘hoe’ naar ‘waartoe’
Sportpedagogiek: de studie van de manier waarop volwassenen jeugdigen grootbrengen
met betrekking tot sport en lichamelijke opvoeding, de betekenis van sport en lichamelijke
opvoeding voor de persoonlijke ontwikkeling en de relate tussen de jeugdige en zijn sport-
en beweegomgeving en de daarbij behorende actoren (Nicolete chipper-van Veldhoven).
Bij pedagogisch handelen gaat het niet alleen om het handelen zelf, maar ook om ‘waartoe’
we iets doen. De kern van sportpedagogiek is niet doelen stellen, maar pedagogische vragen
stellen (volgens Erik Hein). Erik Hein ziet sportpedagogiek als: de refecteve laag van ons
handelen in de (jeugd)sport (waartoe doen we iets).
portpedagogiek is de kunst van het vragen stellen, omdat het voor velen steeds moeilijker
wordt het dominante discours te doorzien. Verhalen worden soms zo vanzelfsprekend
(neem sporten als middel voor gezondheid), dat niemand meer in staat is de achterliggende
redenen te herkennen. portpedagogiek vraagt ook moed, omdat mensen bang en onzeker
kunnen zijn bij het stellen van fundamentele, en dus ‘langzame’ vragen.
Hoe stel je sportpedagogische vragen om je pedagogisch handelen op het sportveld mogelijk
te maken? Om dit uit te leggen worden twee metaforen gebruikt: ‘schaken’ en ‘theater’.
Schaken in drie dimensies: als trainer speel je altjd op drie borden tegelijk: kwalifceren,
socialiseren en subjectveren. De kunst is om je steeds bewust te zij van alle drie de borden
en om als trainer op elk concreet moment in te schaten op welk bord het pedagogisch
wenselijk is om te spelen. Een zet op het ene niveau heef onmiddellijk gevolgen op de
andere twee niveaus. Aandacht voor kwalifceren betekend bijvoorbeeld minder aandacht
voor sociale of persoonsvormende aspecten. Je schaakt altjd op meerdere schaakborden
tegelijk, alleen de mate van aandacht verschilt.
Persoonsvorming kan ook al snel socialisate worden: de kinderen worden gevormd naar het
beeld van de bestaande sportcultuur en haar waarden. Persoonsvorming gaat vooral over
het prikkelen van kinderen om ‘volwassen te willen worden’. Volwassen in de betekenis van
kunnen omgaan met je eigen vrijheid en deze te kunnen afstemmen op de vrijheid van
anderen.
Theater: dit is ook wel het talentologie model genoemd (Maike Kooijmans). Hierbij worden
‘frontstage’ (zichtbare buitenkant) en ‘backstage’ (verborgen binnenkant) onderscheiden.
Frontstage wordt er gewerkt aan de eigen prestate en aan de relate met anderen.
Backstage vindt de ‘emotehuidhouding’ plaats, waarin jongeren leren met emotes om te
gaan en om bijvoorbeeld succes en trots te ervaren. Verder zijn ze in de
‘aspiratehuishouding’ bezig met wat zij in de toekomst willen bereiken en hoe ze hun
dromen en doelenkunnen realiseren. Frontstage bestaat dus vooral uit kwalifceren en
socialiseren en backstage uit persoonsvorming.
, Uit talentologisch onderzoek blijkt dat jongeren meer veerkracht ontwikkelen wanneer de
pedagogische interventes niet alleen gericht zijn op hun gedrag en relates (frontstage
werk), maar als vooral hun emotes en aspirates worden aangesproken (backstage). De
beide kanten van het theater moeten in balans blijven (Kooijmans en Biesta).
Hoe kunnen wij als trainer bijdragen aan de binnenwereld (backstage)? Ten eerste ons
bewust worden van het 3D schaakbord en de front- en backstage van het ‘theater’. Ten
tweede kunnen we onze pedagogische sensitviteit ontwikkelen.
Pedagogische sensitviteit: de kwaliteit om het hele schaakbord en het hele theater (ook in
een split second in het hier en nu) te kunnen zien en (indien dat pedagogisch wenselijk is) te
kunnen wisselen van perspectef. Het gaat om het weten of kunnen aanvoelen wat
pedagogisch juiste keuzes zijn in pedagogische situates die niet te voorspellen zijn. Het gaat
om directe acte. Het is grotendeels ‘tacit knowledge’: de meer verborgen, intuïteve en
praktsche belichaamde kennis.
Enkele voorbeelden van pedagogische sensitviteit:
- U heef een technische training voorbereidt (kwalifcate schaakbord), maar er
‘speelt’ iets in het team. Bent u pedagogisch sensitef genoeg om dit op dat moment
waar te nemen? En bent u bereidt en in staat om in een split second over te
schakelen naar het ‘socialisate’ schaakbord?
- U heef een kind in uw team dat goed presteert, maar emotoneel niet echt gelukkig
lijkt. Bent u op zulke momenten ‘pedagogisch sensitef’ genoeg om dit waar te
nemen? En hoe handelt u dan? Blijf u zich richten op de frontstage (de
prestatehuishouding) of schakelt u over naar backstage (de emotehuishouding)?.
Vanuit het pedagogisch perspectef hoef er geen verschil te zijn tussen bewegingsonderwijs
en sport. In beide situates werken we als docent of trainer op alle drie de schaakborden en
zowel front- als backstage. En in beide bewegingscontexten komt het aan op pedagogische
sensitviteit om dat te doen wat pedagogisch wenselijk is.
Bewust Refecteren
Bewustzijn Bewustzijn
perspectef op je Pedagogische
pedagogische pedagogische kunnen pedagogisch sensitviteit
doelen biografe nemen handelen
De ingrediënten van pedagogische sensitviteit:
, Pedagogisch sensiteve leraar (H1)
Onderwijsopbrengsten kunnen we onderscheiden:
- Leeropbrengsten: de uitkomst van een leerproces die gemeten kunnen worden,
uitgedrukt in scores, testresultaten of beoordelingen. Leeropbrengsten worden ook
wel leerprestates of leerresultaten genoemd. Ze worden vooral gezien als de
cogniteve prestates van leerlingen.
- Ontwikkelopbrengsten: de uitkomst van de ontwikkeling die een leerling heef
doorgemaakt op het terrein van sociaal-emotonele ontwikkeling, sociale
vaardigheden en welbevinden. Ontwikkelopbrengsten worden ook wel sociale
leerresultaten genoemd. ociale competentes worden onderverdeeld in drie typen:
Sociaal-emotonele ontwikkeling: zelfeeld, zelfstandigheid, regulering van
emote.
Sociale vaardigheden: samenwerken, zelfredzaamheid, omgaan met
conficten.
Houdingen/ vaardigheden om in uiteenlopende situates succesvol te
functoneren: zelfsturing, omgaan met verschillen, democratsch handelen,
sociale en maatschappelijke verantwoordelijkheid, moreel kunnen oordelen.
Het huidige onderwijs legt de focus te veel op het realiseren van beter leerprestates ofwel
hogere leeropbrengsten. Dit kan leiden tot een toetscultuur in scholen en minder aandacht
voor andere, wezenlijke aspecten die niet getoetst of gemeten worden (zoals kunstzinnige
oriëntate). Een ander mogelijk ongewenst efect is de druk van ‘goed presteren’. Dit kan ten
koste gaan van waar het echt om gaat in het onderwijs: een goede basis meegeven aan
leerlingen voor de toekomst. Als leerkracht is het dus belangrijk om oog te hebben voor
zowel de leer- als de ontwikkelopbrengsten.
In verschillende studies komt naar voren dat het heel belangrijk is om betrokkenheid van
leerlingen te kunnen realiseren. We kunnen drie soorten betrokkenheid onderscheiden:
- Gedragsmatge betrokkenheid: doen wat er van je gevraagd wordt.
- Emotonele betrokkenheid: met plezier naar school gaan en je betrokken voelen bij
school.
- Cogniteve betrokkenheid: je graag willen inspannen om iets te leren.
Het realiseren van deze drie typen van betrokkenheid hangt direct samen met de
onderwijsopbrengsten.
De zeven competentes voor leerkrachten zijn:
1. Interpersoonlijke competente
2. Pedagogische competente
3. Vakinhoudelijke didactsche competente
4. Organisatorische competente
5. Competente op het gebied van samenwerken in een team
6. Competente op het gebied van samenwerken met de omgeving
7. Competente op het gebied van refecte en ontwikkeling
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper gabriellesilven. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
