1. Veiligheid in perspectief
Veiligheid is weliswaar een van de belangrijkste thema's in onze samenleving maar
nadrukkelijk in een context van nog weer andere en niet zelden ook grotere thema's (bijv.
ouderenzorg, gezondheidszorg, werkgelegenheid). Ook zien we dat veiligheid niet enkel te
maken heeft met beredeneerd ongevalsrisico of concreet slachtofferschap, maar ook, en
soms vooral, met gevoelens van onbehagen en met onzekerheid over de toekomst.
Veiligheid is dus verbonden met gevoelens en emoties over grote thema's. Tegelijk is
veiligheid ook gewoon 's avonds weer ongeschonden thuiskomen.
Integrale veiligheidskundigen houden zich over het geheel genomen niet zozeer bezig met
overlijdens door inwendige oorzaken zoals hartfalen maar meer met overlijdens door
uitwendige oorzaken, zoals door ongevallen en geweld. Op het totaal gezien is het aantal
overlijdens door uitwendige oorzaken gering (4,9%).
Gezien over alle leeftijden zijn de twee meest voorkomende doodsoorzaken kanker en hart-
en vaatziekten: samen goed voor bijna 60% van alle overlijdens. Dat zijn onderwerpen die in
de regel niet worden gerekend tot het vakgebied van de integrale veiligheidsdeskundige.
Integrale veiligheidsdeskundigen houden zich over het geheel genomen niet zozeer bezig
met overlijdens door inwendige oorzaken zoals hartfalen, maar meer met overlijdens om
uitwendige oorzaken, zoals door ongevallen en geweld. Percentueel gezien een klein
percentage van het aantal overlijdens, maar van buiten komend onheil wordt minder
geaccepteerd. Er is namelijk een oorzaak die bestreden moet worden of eens schuldige die
verantwoording draagt. In dat gebied werkt de integrale veiligheidsdeskundige.
Meer dan 50% van de ernstige letsels is het gevolg van privé ongevallen (53%). Op de
tweede plaats gevolgd door sportblessures (17%) gevolgd door verkeersongevallen (16,4%).
Letsels ontstaan door externe oorzaken en zijn daarmee voor een groot deel te voorkomen.
Je zou kunnen concluderen dat de integrale veiligheidsdeskundige dus niet aan het werk is
op die gebieden waar de meeste doden vallen danwel letsels zijn. Ten tweede kan je
concluderen dat de integrale veiligheidsdeskundigen niet zozeer worden ingezet vanwege te
verwachten letsels of overlijden, maar eerder op grond van andere, bijv. emotionele
overwegingen. Ten derde kun je concluderen dat integrale veiligheidsdeskundigen hun werk
heel goed doen: op hun werkterreinen komen weinig letsels en overlijdens voor.
De essentie van integrale veiligheidskunde is het leggen van verbindingen tussen betrokken
partijen en het bundelen van krachten rond een bepaalde aanpak.
,Wat thema's zijn in veiligheid hangt samen met tal van brede maatschappelijke fenomenen
en ontwikkelingen. Enkele actuele ontwikkelingen zijn:
vernetwerking van de samenleving
- door netwerkrelaties gedragen mensen zich geciviliseerder, men is aangewezen op een
goede relatie
- niet alleen de goede burgers zijn mobieler geworden maar criminelen ook. Zij kunnen
dus in een groter gebied opereren.
- door verstedelijking minder sociale controle
- door grotere mobiliteit ook meer verkeersongevallen
- digitalisering zorgt voor nieuwe vormen van criminaliteit, maar schept ook weer
mogelijkheden zoals buurtswhatsapp.
migratie
De EU heeft de laatste jaren een relatief groot aantal binnenkomende migranten. Relatie
tussen migratie en veiligheid is complex en verweven met emoties.
economische ontwikkeling
macroniveau: machtsverhoudingen in de wereld in combinatie met politieke stabiliteit
(hiervan afgeleid: de nationale veiligheid)
De vraag wie een bijdrage kan leveren aan het oplossen van een veiligheidsprobleem is
verbonden met de vraag wie daaraan en bijdrage behoort te leveren, en dus de vraag wie
welke verantwoordelijkheid heeft. Door de verentwerking van de samenleving verschuiven
verantwoordelijkheden. Door de vernetwerking strekken de gevolgen van een incident zich
verder uit, en kunnen dus ook meer partijen op hun verantwoordelijkheid worden
aangesproken. Veiligheid is mede door de vernetwerking niet de exclusieve
verantwoordelijkheid van de overheid.
Honderd procent veilig bestaat niet. Kijk uit voor de risicoregelreflex: de praktijk om na ieder
probleem weer een nieuwe regel of procedure te maken om daarmee risico's uit te bannen.
Verbreden, verbinden en mobiliseren is de kern van het vak van een integrale
veiligheidsdeskundige.
Kans x impact model >>>>>
,
, 2. Begrippenkader integrale veiligheid
Veiligheid betekent dat mensen effectief beschermd zijn tegen persoonlijk leed (tegen de
aantasting van hun lichamelijke en geestelijke integriteit) met uitzondering van leed door
ziektes waarvan geen directe uitwendige oorzaak bekend is. Veiligheid heeft ook van doen
met goederen en maatschappelijke structuren & voorzieningen als mensen door aantasting /
verandering leed ondervinden.
Veiligheidszorg is alles wat mensen doen om hun lichamelijke en geestelijke integriteit te
beschermen.
Risico (R) is de kans op een gebeurtenis die de veiligheid bedreigt (p) maal de schadelijke
effecten (E) die daarvan het gevolg zijn (R=pxE).
Integrale veiligheid betekent dat je een bepaald veiligheidsprobleem in een breder
perspectief plaatst langs vier verschillende lijnen:
1. tijd
2. ruimte
3. sociale netwerken
4. kennisgebied
1. tijd > Een veiligheidsprobleem is geen momentopname. Denk ook na over het voorkomen
van incidenten en over herstel naderhand. In dit verband hanteren veiligheidsdeskundigen
een veiligheidsketen met vijf schakels of fasen: proactie, preventie, preparatie, repressie en
nazorg.
2. ruimte > Veiligheidsproblemen zijn zelden, en misschien wel nooit, uitsluitend een lokale
aangelegenheid. Ook bij minder grootschalige problemen is de vraag welke ruimtelijke
dimensie een probleem kent
3. sociale netwerken > Veiligheidsproblemen zijn problemen die zich breder uitstrekken en
die dus ook moeten worden aangepakt door samenwerkende personen en organisaties, door
coalities van veiligheidspartners. Daarmee is de integrale veiligheid ook een kwestie van
informatie-uitwisseling, want samenwerken staat of valt met informatie delen.
4. kennisgebied > een aanpak vanuit verschillende kennisgebieden = multidisciplinair. Zoek
naar oplossingen vanuit verschillende invalshoeken die elkaar aanvullen.
Objectieve veiligheid is een gemeten niveau op een vooraf vastgestelde schaal van
veiligheid. Het vaststellen van een objectieve maat is vaak nog lastig genoeg.
Subjectieve veiligheid is de mate waarin mensen zich veilig voelen. Vaak sporen objectieve
en subjectieve veiligheid niet zo mooi.
Wanneer de subjectieve veiligheid klein is, volstaat het niet om te gaan wijzen naar de
statistiek, maar dien je het gevoel van onveiligheid serieus te nemen, de oorzaak ervan te
achterhalen en daarmee aan de slag te gaan. Een rationele aanpak in de zin van het
reduceren van de incidenten is dan niet genoeg. Variatie in onveiligheidsbeleving valt deels
samen met verschillen in persoonskenmerken (bijv. geslacht en leeftijd). In dit verband wordt
wel gesproken van 'fear victimization paradox' degenen die objectief gezien minder kans
lopen om slachtoffer te worden rapporteren de hoogste angstgevoelens en vice versa.
Safety is in het algemeen op te vatten als de effectieve bescherming van mensen tegen
gevaar (veiligheid). Security is in algemene zin op te vatten als de effectieve bescherming
van sociale of technische systemen tegen ongewenste aantastingen (beveiliging).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maenmi. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,24. Je zit daarna nergens aan vast.