,Inleiding
Voor het vak residentiele jeugdhulp kies ik een videofragment van vijf minuten over een
situatie op de groep tussen een of meerdere jeugdigen en een beroepsopvoeder. Op het
beeldfragment zijn verschillende belangen te onderscheiden. Ik geef een verantwoording van
de analyse en maak hierbij gebruik van de richtlijn residentiële jeugdhulp en relevante en
actuele literatuur over residentieel werken. Op basis van de analyse kom ik tot
handelingsaanbevelingen voor de betrokken hulpverlener.
Zelf heb ik in jaar drie van de opleiding stage gelopen bij de Jeugd en Gezinsbeschermers.
Ik heb niet gewerkt op de groep maar was wel in contact met groepen en kinderen daarop.
Deze opdracht draagt erbij dat ik een beter beeld krijg van het leven voor de kinderen op de
groep. Tevens leer ik iets over hoe het werk in de residentiële jeugdhulp er uitziet. Voor mij
was het nooit een optie om op de groep te werken, omdat ik beter tot mijn recht kom
wanneer ik met cliënten een op een in contact ben. Groepswerk vind ik overweldigend wat
betreft het verdelen van mijn aandacht. Toch besef ik dat er veel te leren valt in het
residentieel werk, ook verwacht ik dat ik mij op een positieve manier kan ontwikkelen
wanneer ik ervaring zal opdoen in dit werkveld.
pag. 1
,Inhoudsopgave
Inleiding..................................................................................................................................................1
Beeldfragment........................................................................................................................................3
Verantwoording beeldfragment.........................................................................................................3
Beeldanalyse van de interacte in het fragment.................................................................................3
Analyse van de interacte volgens schema kenmerken van geslaagde interacte en leidinggeven
(Dekker en Biemans, 1994):............................................................................................................6
Analyse handelen professional in relate tot sittate kind, otders en overige betrokkenen..................8
Vijf stromingen...................................................................................................................................8
Pedagogisch klimaat...........................................................................................................................9
Veiligheid..........................................................................................................................................11
Beschermende en risicofactoren van de verschillende betrokkenen...............................................12
Belangen...........................................................................................................................................13
Volledige analyse..............................................................................................................................13
Handelingsaanbevelingen.....................................................................................................................14
Visie op residenteel werken -refecte op eigen ambites, mogelijkheden en beperkingen als werker:
afstand nabijheid, macht, meerzijdige partjdigheid............................................................................15
Bibliografie...........................................................................................................................................16
Bijlage...................................................................................................................................................17
pag. 2
,Beeldfragment
Voor beeldanalyse worden de beelden van ‘De besloten groep’ geanalyseerd. Dit is een
documentaire over de Besloten groep in Rotterdam In deze groep worden jonge kinderen
behandeld die voorheen in de jeugdgevangenis zaten. Niet omdat ze iets strafbaars hebben
gedaan, maar omdat ze met hun ernstige gedragsproblemen niet terechtkunnen in de
reguliere instellingen voor jeugdzorg of jeugdpsychiatrie. Het fragment gaat over Mina zij
verbleef een maand in de jeugdgevangenis Sassenheim en kwam daarna bij De besloten
groep. U kunt het fragment via deze link bekijken https://www.youtube.com/watch?
v=9qiNgksabO4 minuut 0:36 tot 5:36.
Verantwoording beeldfragment
Residentiële jeugdhulp is een vorm van hulpverlening waarbij kinderen of jongeren op
vrijwillige of gedwongen basis, (tijdelijk) dag en nacht buiten hun eigen omgeving verblijven,
bijvoorbeeld in leef/woongroepen en behandelgroepen. Leefgroepen in de residentiële
jeugdhulp zijn gericht op opvoeden en opgroeien, de behandeltrajecten richten zich op de
behandeling van specifieke problemen zoals psychiatrische problematiek of hevige
gedragsproblemen. Het verblijf kan variëren van een aantal dagen per week tot de hele
week. De residentiële jeugdhulp is verdeeld in verschillende settingen, bijvoorbeeld
kamertraining, crisisopvang, leefgroepen gericht op opvoeden en opgroeien,
behandelgroepen en jeugdhulp plus dit is gesloten residentiële jeugdhulp (richtlijnen
jeugdhulp en jeugdbescherming, 2017).
Het gekozen fragment speelt zich af op de besloten groep genaamd Horizon, dit is gesloten
residentiële jeugdhulp. In het fragment is Mina verplaatst van de jeugdgevangenis waar zij
zat wegens te kort residentiële jeugdhulpplekken, naar de Besloten groep. Hier zal zij
behandeld worden voor haar gedragsproblemen. In het fragment is het moment te zien dat
Mina net aankomt op Horizon. Wanneer zij aan de keukentafel zit maakt zij kennis met een
van de hulpverleners. De manier hoe de hulpverlener met Mina in gesprek gaat en de reactie
van Mina is geanalyseerd. Dit fragment is gekozen omdat het interessant is hoe het eerste
clientcontact zich afspeelt. Elke hulpverlener heeft een andere stijl van hulpverlenen en de
stijl van betreffende hulpverlener in het fragment is boeiend en niet per se op een positieve
manier. Echter is het daardoor wel leerzaam. Het is te zien dat Mina moeite heeft met
hetgeen dat de hulpverlener zegt en doet, dat maakt het dat dit filmpje de geschikt is om te
analyseren.
Beeldanalyse van de interactie in het fragment
https://www.youtube.com/watch?v=9qiNgksabO4 minuut 0:36 tot 5:36.
Het beeld wordt als volgt geanalyseerd: u kunt hieronder lezen wat er afspeelt in het
fragment, hetgeen dat ertoe doet, is beschreven, wat de cliënt en de hulpverlener zegt en
wat zij doen. Hetgeen dat de student heeft geleerd in de workshop beeldanalyse zal hierin
naar voren komen.
Wat is te zien in het fragment:
het fragment begint wanneer Mina en de hulpverlener in de keuken zijn. Mina komt net
binnen in het verblijf. De hulpverlener rommelt wat in de keuken en stelt vragen aan Mina. Hij
keert zich naar Mina wanneer hij een antwoord verwacht. Mina zit aan de tafel een appel te
pag. 3
, eten. Ze zit in elkaar gedoken en beweegt veel, ze wiebelt, ze wrijft over haar armen. De
hulpverlener gaat naast haar zitten, Mina moet zich hierdoor omdraaien. Het is te zien dat er
aan de andere kant, de kant waar Mina naar kijkt, een lege stoel aanwezig is. De
hulpverlener kiest ervoor om op de andere stoel plaats te nemen.
De hulpverlener begint het gesprek over wat de regels zijn. Mina heeft haar schouders hoog
richting haar oren, ze heeft een glimlach op haar gezicht. De hulpverlener buigt naar haar toe
en praat op een zachte toon. De hulpverlener wijst naar de kamer waar de kinderen heen
gaan wanneer zij een time-out hebben en nodigt Mina uit om te kijken. Mina zucht wanneer
dit wordt gevraagd, de glimlach verdwijnt van haar gezicht. Mina loopt langzaam achter de
hulpverlener aan, er blijft ruimte tussen de hulpverlener en Mina.
Het moment dat de hulpverlener en Mina bij de kamer aankomen gaat de hulpverlener naar
binnen. Mina blijft in de deuropening staan. Mina wiebelt heen en weer kijkt om zich heen, ze
kijkt de hulpverlener niet langer dan twee seconden aan. Wanneer de hulpverlener Mina niet
goed verstaat buigt hij naar haar toe. De hulpverlener is bewegelijk, hij beweegt van het ene
been naar het anderen en stapt af en toe iets naar voren. Hij blijft in de hoek staan. Wanneer
het onderwerp lastig wordt voor Mina op 3 minuut 52 draait zij weg van de hulpverlener en
gaat zij met haar gezicht naar de muur staan. Haar hand bij haar gezicht en dicht bij haar
buik. Mina kijkt de hulpverlener langer aan wanneer hij serieus praat en zacht praat.
Wanneer de stem van de hulpverlener harder wordt vergroten de ogen van Mina en zakt ze
wat meer in elkaar. Ze schuift steeds iets meer de kamer in langs de muur. Wanneer de
hulpverlener het heeft over Mina’s houding draait ze zich om en gaat zij zitten op het bankje
in de kamer. De hulpverlener blijf in de tegenovergestelde hoek staan. De hulpverlener praat
met vrij wijde armgebaren. Aan het einde van het fragment zit Mina op het bankje onderuit
en in elkaar gezakt en friemelt zij aan haar schoen die zij tegen de muur aan zet.
Wat is opvallend in een negatieve of positieve manier aan het bovenstaande:
Hetgeen dat positief is dat de hulpverlener zelf de time-out kamer inloopt en dan de ruimte
bewaard tussen Mina en hemzelf. Hij geeft haar een non-verbale keuze of zij binnen wilt
komen, ze had ook bij de deur kunnen blijven staan.
Hetgeen dat verbeterd kan worden zijn de momenten dat de hulpverlener naar Mina buigt
terwijl zij al tegen de muur aan gedrukt staat in de time-out kamer. Het moment aan de
keukentafel was ook niet per se nodig, de hulpverlener dwong haar als het ware om zich om
te draaien. De grote armbewegingen en het heen en weer bewegen in een kleine ruimte
terwijl het meisje niet verder naar achter kon, kan ervaren worden als intimiderend.
Wat is te horen in het fragment:
De hulpverlener vraagt aan Mina hoe het afscheid was. De hulpverlener praat snel. Hij stelt
verhelderende vragen op een snelle wijze. Wanneer mina verteld over hoe het afscheid was
ging de hulpverlener hier niet op in. De hulpverlener stelt vragen al ‘heb je het nog laat
gemaakt gister, hebben jullie gekeet, weet je wat dat is’. Vanaf dat punt spreekt hij op een
strengere toon, harde stem en korte vragen.
Wanneer de hulpverlener aan de tafel gaat zitten bij Mina vraagt hij aan Mina of hij wat
domme vragen mag stellen. Hij gaat erop in de hulpverleners zich met Mina gaan bemoeien
en vraagt hoe zij gaat reageren. Wanneer zij zegt dat ze boos zal worden vraagt de
hulpverlener hoe zij boos wordt. Wanneer ze gaat slaan zal de hulpverlener hard wegrennen,
Mina vraagt of ze dan allemaal gaan wegrennen. De hulpverlener geeft aan dat hij slaan en
wegrennen niet goed zal keuren. Hij vraagt Mina wat zij denkt dat er gebeurt wanneer hij
boos wordt, en geeft vervolgens antwoord op zijn eigen vraag; ‘en weet je wat ik ook doe
wanneer ik boos ben? Misschien pak ik je wel even bij je arm en neem ik je mee’. Mina weet
pag. 4
