Samen werken aan leren en opvoeden
Samenvatting
Hoofdstuk 1
Inleiding
Onderwijsontwikkeling
• kleine, stapsgewijze verbeteringen
Onderwijsinnovatie
• invoering v. grotere, ingrijpender vernieuwingen
Onderzoek
• betrokkenheid v. ouders kan een positief effect hebben op motivatie v. leerlingen voor
school en hun welbevinden/prestaties op school
bijv. taalontwikkeling
o sterk afhankelijk v. taalaanbod thuis
o verschillen opleidingsniveaus ouders, hoeveelheid woorden/complexiteit v.
zinnen thuis, aandacht lezen
o thuis voorlezen belangrijk
• ! attitudes/percepties ouders over maatschappij en onderwijs belangrijk, het helpt bij
leerprestaties/ontwikkeling kind op school als zij thuis worden ondersteund
gestimuleerd, gemotiveerd
• ouderbetrokkenheid kan soms ook leiden tot (te) grote druk op leerlingen om goed
te presteren
• hulp v. ouders bij reken-wiskundeonderwijs kan soms negatief uitpakken
o ouders gebruiken andere instructie/uitleg dan school
Ouderbetrokkenheid
• meer actieve betrokkenheid v. ouders bij opvoeding/onderwijs v. hun kind
Ouderparticipatie
• actieve deelname v. ouders aan allerlei activiteiten school
geïnstitutionaliseerde activiteiten
o lidmaatschap ouderraad
o medezeggenschapsraad
niet- geïnstitutionaliseerde activiteiten
o helpen schoonmaken v. school, in mediatheek
,Maatschappelijke samenwerking
• samenwerking tussen ouders en school bij buitenschoolse activiteiten buurt
bijv. school afspraken met sport- of muziekschool om bepaalde cursussen aan te bieden
• kinderen en ouders komen makkelijker in contact met maatschappelijke voorzieningen
• samenwerkingsverbanden met gemeente, bibliotheek, culturele instellingen
(buitenschoolse opvang)
Educatieve samenwerking (ouderbetrokkenheid)
• gezamenlijk optrekken v. school en ouders bij pedagogische/didactische vraagstukken
pedagogische samenwerking
o nadruk op samenwerking ouders en school om te voorkomen dat school en thuis
twee verschillende werelden worden
(waardoor kinderen zich minder thuis voelen op school)
o vanuit respect leefwereld kind, kan school inspelen op ervaringen/vaardigheden die
kinderen meebrengen buiten school
o als school en ouders samenwerken, kunnen ouders zich meer bewust worden v.
opvoeding thuis
o school krijgt feedback op haar eigen werk
o bijdrage aan kwaliteit pedagogisch handelen/klimaat
didactische samenwerking
o gericht op beter functioneren v. onderwijs door ouders goed te informeren over en
in te schakelen bij leerproces kind
bijv. leesouders vervullen onderwijsondersteunende activiteiten
(adaptief leesonderwijs)
o door goede samenwerking kunnen ouders ook thuis gerichte ondersteuning bieden
bij verwerven ‘schoolse’ vaardigheden
Formele samenwerking (ouderparticipatie)
• ouders worden ingezet bij activiteiten binnen school die zonder hulp niet of
onvoldoende gerealiseerd kunnen worden
bijv. meewerken excursies, begeleiden creatieve en culturele activiteiten, organiseren v.
overblijfmogelijkheden; ouderraad/medezeggenschapsraad
,Invulling v. vormen samenwerken zijn onderhevig aan
• maatschappelijke veranderingen, invloeden, verwachtingen
bijv. preventie anorexia/overgewicht jeugdigen, voorlichting drugs/seksualiteit
voorkoming v. zinloos geweld, opvoeden kritische consument/internetgebruiker
Samenwerken tussen ouders en school is dynamisch.
(is onderhevig aan constante ontwikkeling)
Hoofdstuk 2
Effecten van samenwerking tussen ouders en school
Onderzoek naar de effecten van samenwerking
Effecten op leerlingen
• zowel op korte als op lange termijn positieve invloed op cognitieve ontwikkeling en
prestaties v. kinderen
• leerprestaties sterk afhankelijk v. betrokkenheid v. ouders thuis
bijv. duidelijk positief verband samenwerking en taalprestaties
(vooral bij verbale vaardigheden en lezen)
• betrokkenheid en actieve bemoeienis v. ouders positief effect op fonetisch bewustzijn,
beginnende geletterdheid v. kleuters, aanvankelijk lezen
• ook rekenvaardigheden (vooral onderbouw) kunnen gestimuleerd worden door
thuisomgeving
bijv. telrijmpjes opzeggen, spulletjes v. klein-groot, spelen met dobbelstenen,
rekensoftware computer
→ betere ontwikkeling getalbegrip/rekenvaardigheden
• positief sociale ontwikkeling v. kinderen
• leidt tot meer doorzettingsvermogen, minder probleemgedrag groep, positieve
attitude t.o.v. leren
• verwachtingen ouders en de door school geïnitieerde contacten met ouders leiden tot
meer motivatie en zelfvertrouwen (v. wiskunde, Engels)
o als contact tussen school en ouders wordt ingegeven door probleemsituaties met
leerling → vermindering motivatie
• wat ouders thuis met kinderen bespreken heeft meer invloed op schoolse ontwikkeling
dan andere factoren
• samenwerking tussen school – ouders indirecte werking
o vormt zelfbeeld kind als lerende, wekt hoge verachtingen
o werkt via stimuleren v. bepaalde attitudes, waarden, aspiraties
→ fungeren als pro-social en pro-learning-aspecten
Bakker effecten v. samenwerking op diverse leeftijden
tot 6 jaar richt zich vooral op taalstimulerende karakter v. thuisomgeving
6 – 12 jaar leerprestaties op gebied taal/rekenen/’science’
, • cultureel kapitaal (aanwezige kennis, vaardigheden, opleiding waarmee sociale
privileges verworven of behouden kunnen worden) in gezin en frequentie en aard v.
contact tussen ouders en kind hangen samen met cognitieve en niet-cognitieve
leerlingeffecten
(effecten op taalprestaties het grootst)
Effecten op cognitieve en sociale ontwikkeling v. kinderen
Goed ouderschap in de thuissituatie
• meer dan ouderparticipatie op school levert ouderbetrokkenheid thuis (educatieve
samenwerking) grote bijdrage aan ontwikkeling leersucces kinderen
• leidt doorgans tot meer zelfvertrouwen, betere prestaties taal/rekenen, positievere
attitudes richting school, verdere ontwikkeling v. sociale competenties
• belangrijk dat ouders over school praten, talige activiteiten ondernemen (voorlezen,
zingen, rijmpjes maken enz.), helpen bij huiswerk, veilige en stabiele omgeving bieden
• gezinsklimaat meer academisch/intellectueel (bijv. aanwezige boeken huis)
→ effecten op kinderen groter
De ouder als rolmodel
• ouders die waarde v. onderwijs uitdragen en laten merken dat ze hoge maar reële
verwachtingen v. hun kinderen hebben
Zorgvuldige communicatie ouders-school
• scholen hebben taak ervoor te zorgen dat ouders goed geïnformeerd worden, dat ze
welkom zijn op school, gelijkwaardig worden beschouwd
• ouders moeten merken dat hun inzet v. belang is om opvoeding/leren thuis en op school
op elkaar af te stemmen, onderwijsresultaten verbeteren, schoolloopbaan optimaliseren
• ouders moeten willen meedenken over meewerken aan ontwikkeling kind; op goede
manier, respectvol en in gelijkwaardige verhouding met school communiceren
Kinderen ondersteunen bij maken v. studiekeuzes
• ouders moeten adequate leerstrategieën met hen bespreken
Versterken v. onderlinge oudercontacten
• ouder-ouderverbanden kunnen bijdragen aan versterken relatie ouders-school
• meer mogelijkheden om actieve rol te vervullen binnen samenwerking
• versterken v. sociale controle en sociaal kapitaal (hulpbronnen en ideeën) positieve
effecten op opvoeding en onderwijsresultaten kinderen
Hoog niveau relationeel vertrouwen schoolteams-ouders (onderling)
• hoe hoger, hoe beter scholen in staat kwaliteit onderwijs te verbeteren
→ leerprestaties te verhogen
Organiseren v. programma’s en activiteiten
• ouders meer betrekken bij ontwikkeling v. kinderen leidt tot hogere prestaties
bijv. ouders krijgen begeleiding v. leraren leesstrategieën, kiezen v. boeken
→ effectievere onderwijsondersteuning door ouders
