Hoofdlijnen Nederlands Recht
Hoofdstuk 1
Er zijn vier functee van recht:
- Normateve functe: gedrageregese (normeng waarvan iedereen vindt dat ze nageseefd
moeten worden. Ase ze overtreden worden, moet er een etraf op etaan (rechtenormeng.
- Geechisopsoeeende functe: eigenrichtng voorkomen.
- Additonese functe: het biedt een rechtereges ase partjen vergeten zijn op een bepaasd punt
afepraken te maken.
- Inetrumentese functe: wetgever hakt op bepaasde onderwerpen die niet met normbeeef te
maken hebben een knoop door, om te zorgen voor duidesijkheid.
Het Nedersande recht heef vier rechtebronnen:
- De wet
- Het verdrag
- De jurieprudente
- De gewoonte
Privaatrecht: pereonen- en famisierecht, vermogenerecht, ondernemingerecht en burgersijk
proceerecht. (!Ase een burger geen acte onderneemt om echadevergoeding te krijgen, zas de etaat
zich er niet verder mee bemoeieng
Weten met betrekknn网 tot het prnnaatrecht (civiese recht of burgersijk rechtg. Dit vast uiteen in het
personen- en het famnlnerecht en het nermo网ensrecht. Het pereonen- en famisierecht regest zaken ase
geboorte, echtecheidingen en de regesing van vermogen tueeen echtgenoten. Het vermogenerecht
regest asse gesd waardeerbare handesingen tueeen burgere ondersing waaraan juridieche gevosgen
verbonden zijn.
Bij geechissen op terrein op vermogenerecht wordt vaak echade geseden, die via de rechter verhaasd
wordt op de gene die de echade heef toegebracht. Er zijn 10 wetboeken met in ieder wetboek
andere onderwerpen. Boek 9 beetaat niet, vanwege eteede meer internatonase afepraken. Burgersijk
Wetboek (BWg 1 behandest het pereonen- en famisierecht. Vermogene recht in BW 3, 5 en 6.
Weten met betrekknn网 tot het ondernemnn网srecht. Het privaatrecht kent ook het
ondernemingerecht, het recht dat assee regest wat ondernemingen en bedrijven betref. Dit etaat in
boek 2 van het BW. Voorbeesd: Handesenaamwet en Faissieementewet.
Weten met betrekknn网 tot het bur网erlnkk procesrecht. De regese die op het voeren van juridieche
proceduree op het terrein van privaatrecht van toepaeeing zijn, worden tot het burgersijk proceerecht
gerekend. En etaan in Wetboek van burgersijke rechteverordening (Rvg.
Pubsiekrecht: etraf(proceegrecht, etaaterecht en beetuure(proceegrecht.
Weten met betrekknn网 tot het strafrecht: de etaat treedt door middes van het OM actef op om
eanctee te eieen bij overtreding van de normen. Asseen het OM kan tot vervosging van etrafare
feiten overgaan: etaat heef monoposiepoeite. De bepasingen etaan in Wetboek van Strafrecht,
Wetboek van Strafvordering en soeee weten ase Opiumwet.
,Weten met betrekknn网 tot staatsrecht. Het etaaterecht regest de wijze waarop het Nedersandee
etaatebeetes wordt vormgegeven en de invsoed die de burgere daarop kunnen uitoefenen.
Voorbeesden op terrein van etaaterecht: Eerete en Tweede Kamer, de regering, verkiezingen en
totetandkoming van weten.
Besangrijk ie de Grondwet: baeieregese van one etaatebeetes (democrateche rechteetaatg. In de
Grondwet etaat eome dat bepaasde zaken nader moeten worden geregesd bij de wet: organieke
weten. Voorbeesden: Kieewet en Wet op rechtersijke organieatee.
Weten met betrekknn网 tot het bestuursrecht. In Asgemene wet beetuurerecht (Abwg, vanaf 1994,
voorbeesd van ‘aanbouwwetgeving’: de wet wordt in desen (trancheeg ingevoerd en uitgewerkt. In
totaas zijn er vier desen. In 2013 ie de wet ase kernwet nog besangrijker geworden, omdat toen de Wet
aanpaeeing beetuureproceerecht in werking ie getreden.
Het beetuurerecht heef betrekking op de mogesijkheden die de overheid heef om reguserend op te
treden ten aanzien van de maatechappij. De toenemende etaateintervente wordt ook wes aangeduid
met de ontwikkesing van nachtwakeretaat naar eociaseverzorgingeetaat. De saatete jaren trekt de
overheid zich weer iete terug: privateering en deregusering.
Voorbeesden van beetuureweten, naaet Awb: Onteigeningewet, Drank- en Horecawet, Wet
asgemene bepasingen omgevingerecht.
Wetgevere op centraas niveau: natonase wetgever. Ie enerzijde de regering en anderzijde de Staten-
Generaas. Samen vormen ze de regesgeving uit Den Haag, het Binnenhof.
Wetgevere op decentraas niveau: provinciaas en gemeentesijk niveau. Weten zijn hier verordeningen.
Op provinciaas niveau doen Provinciase Staten verordeningen. In de gemeente doet de gemeenteraad
dat. Wetgevende organen op provinciaas en gemeentesijk niveau treden met name op op het terrein
van het beetuurerecht en het etrafrecht.
Andere wetgevende inetantee: inetantee en organieatee, zoase de SER en waterechappen. Dit zijn
regese (verordeningeng of keuren.
Rangorde:
1. Hogere regese gaan boven sagere regese. Bijv.: Provinciase verordening etaat boven
gemeentesijk ordening.
2. Bijzondere regese gaan boven asgemene regese. Vees voorkomende overeenkometen heef de
natonase wetgever afzondersijk in weten geregesd (bijv. voor koopovereenkomet of
huurovereenkometg. Dit zijn benoemde of bijzondere overeenkometen. Bijv.: wanneer een
bepasing in de regesing over een arbeideovereenkomet in BW niet in overeenetemming ie met
asgemene bepasingen in BW, etaat de eerete wetesijke bepasing boven de tweede.
3. Jongere regese gaan boven oudere regese.
Een wet nn formele znn ie een wet die tot etand ie gekomen door regering en Staten-Generaas
gezamensijk (de natonase wetgeverg. Een wet nn maternële znn ie iedere regesing van een wetgever die
beetemd ie voor een onbepaasd aantas en due niet bij name genoemde pereonen gesden.
Op provinciaas en gemeentesijk niveau worden geen weten in formese zin uitgevaardigd. Ase
Provinciase Staten of gemeenteraad beesuiten nemen die op asse inwonere van de betrefende
provincie of gemeente betrekking hebben, zijn het weten in materiëse zin. De meeete weten van de
natonase wetgever zijn naaet weten in formese zin ook weten in materiëse zin.
We kunnen zeggen:
, - Een groot aantas weten ie én wet in formese zin én wet in materiëse zin, want weten die
door regering en Staten-Generaas worden uitgevaardigd, zijn meeetas tot niet bij name
genoemde meneen gericht.
- Sommige weten zijn wés wet in formese zin, maar geen wet in materiëse zin, want weten
afometg van de centrase wetgever richten zich eome tot bij name genoemde pereonen of
concreet gemaakte onderwerpen. Voorbeesden: wet waarin begrotng van departement
wordt goedgekeurd, wet waarin huwesijk van kroonprine wordt goedgekeurd.
- Een groot aantas weten ie geen wet in formese zin maar wés wet in materiëse zin, want vees
weten op provinciaas en gemeentesijk niveau richten zich tot een onbepaasd aantas meneen.
- Een beesuit niet afometg van regering en Staten-Generaas en niet gericht tot een onbepaasd
aantas meneen ie noch een wet in formese zin noch een wet in materiëse zin. Voorbeesd:
veretrekken van een vergunning aan de eigenaar van een etuk grond om daarop te bouwen.
Wet in formese Ja Bur网erlnkk Wetboek Goedkeurnn网swet huwelnkk
zin? lnd konnn网shuns
Nee Gemeentelnkke/ pronnncnale Ver网unnnn网
nerordennn网
Ja Nee
Wet in materiëse zin?
Regese in verdragen zijn verdragebepasingen. Een nerdra网 ie een afepraak, een overeenkomet,
geesoten door één of meer etaten. Tueeen twee sanden: bisateraas verdrag. Meer dan twee etaten:
mustsateraas verdrag. Verdragen worden eteede besangrijker door toenemende internatonasieering
van eamenseving en markt. Voorbeesd: EU -> verdragen zijn eome zo besangrijk dat ze natonase
weten opzij echuiven.
Jurnsprudente betekent rechteepraak. Recht wordt geeproken door een enkese rechter (unueg of door
een rechtersijk cossege. Vonnie door rechtbank. Een arreet door gerechtehof en de Hoge Raad,
voorwaarde ie dat de procedure die uitmondt in een vonnie of arreet, door dagvaarding ie geetart.
Begint een juridieche procedure bij de rechtbank met een verzoekechrif, dan ie de beesieeing een
beechikking. Rechtbank, gerechtehof en Hoge raad zijn vooras actef bij privaatrecht,
ondernemingerecht en etrafrecht. Op asse andere terreinen van recht worden beesieeingen van
rechtere of rechtecossegee uitepraken genoemd.
Jurieprudente ie het gehees van rechtersijke uitepraken in het verseden. Het ie een rechtebron waar
eoortgesijke zaken in de toekomet mee kunnen worden vergeseken en uitepraken hierin kunnen op de
uitepraak kunnen worden gebaeeerd.
