Dit is een samenvatting van het boek Nutrition van de 6e editie.
De samenvatting gaat over vetoplosbare vitamines (H10) en wateroplosbare vitamines (H11)
Ik heb deze samenvatting geschreven voor de studie Voeding en diëtetiek in het 1e jaar.
Samenvatting Nutrition - H10 en
H11
Chapter 10: Vetoplosbare vitamines
Carotenodermia = Een ongevaarlijke geel-oranje tnn oo e hi d veroorraakn oor een oge
oane van caronenoï en in e bloe baan als gevolg van exnreeo grone oeveel ei van
caronenoï en-rijk voe seld als bijvoorbeel wornel sap.
Inzicht van vitamines
Korte weergave van vet oplosbare vitamines
- Vinaoines leveren geen energie
Beoangrijke bronnen
Leverd vis lever olied oelkvend wornelsd spinaried broccolid roene aar appelsd sqhas d
kannaloepend perrikd abrikorend oangod oargarined granend alfvolle oelk.
Beoangrijke functes
Zic n
Cel-afwijking
Repro hcte
Geron ei van e boten
Hhi
Symptomen bij tekort
Groeiac nersnan
Zic nverliesd nac nblin ei d blin ei
Hyperkeranose
Veroin er e speroa pro hcte
Onvrhc nbaar ei bij vrohwen
Verlies van soaak en rehk
Zwangeren: groeionnwikkelingssnoornissen voor en kin
Symptomen bij overschot
Verooei ei
Braken
Ab ooinale pijn
Pijn in e boten en gewric nen
Veroin er e eenlhsn
1
, Hhi aan oeningen
Hoof pijn
Warig of hbbel ric n
Leversc a e
Geboorneafwijkingen: gesplenen ge eoelned arnafwijkingend snoring in e ersenen
Sponnane abornhs
Bijzondere aandacht – risicogroepen
Ver oog risico op een nekorn oen oe icijnen ie e ven absorpte versnoren
Alco olisnen en leverrieknen
Eiwin-energied slec ne opnaoe
In e klehnertj of bij vroeggeboorne
Bij oensen ie slec n ven opneoen
Beoangrijke functes
Reghlate van calciho in en bloe
Geron ei van e boten en nan en
Reghlate van e cel eling en e groei
Bevor ern e opnaoe van calciho en fosfor
Insnan oh en weersnan
Goe e werking spieren
Symptomen bij tekort
Rac its ( efciëntee
Osneooalacie
Osneoporose = bononnkalking
Spierrwakne
Symptomen bij overschot
Hypercalciëoie: Brakend veroorraakn oisselijk ei d veroin er e eenlhsn
Veroin ering van e boten
Niersnenen
2
,Bijzondere aandacht – risicogroepen
Ver oog risico voor een vinaoine D nekorn rijn:
Kin eren
Meisjes
Mexicaanse Aoerikanen
Gerinnen oen een laag inkooen
Kin eren oen obesinas
Mensen ie oeer nv kijken/ oeer vi eogaoes spelen of e coophner gebrhiken.
Vitamine E
Beoangrijke bronnen
Tarwe olie
Saffloer olie wor n gebrhikn in oargarine en als sala e ressing.
Zonnebloeopiten olie
Enen geoaakn van olie: Margarined sala e ressing
Zonnebloeopiten
Aoan elen
Spinarie
Versnerkne graansoornen
Beoangrijke functes
Besc eroing en on er oh van cellhlaire oeobranen oor antoxi ann capacinein
Symptomen bij tekort
Voortj ige eoolyse
Heoolytsc e aneoie
Nehrologisc e probleoen
Symptomen bij overschot
De reooing van e a esie van bloe plaanjes en e besnrij ing van vinaoine K’s
bloe snolling oec anisoe
Bijzondere aandacht – risicogroepen
Mensen ie slec n ven oplosbare vinaoines opneoen
,Beoangrijke functes
Bloe snolling
Geron ei boten/ be oh van bon ic n ei
Symptomen bij tekort
Veroin er e bon ic n ei
Bonbrehken
Bloe ingen
Symptomen bij overschot
Heoolytsc e aneoie
Bijzondere aandacht – risicogroepen
Mensen ie slec n ven oplosbare vinaoines opneoen
Mensen ie voor lange tj antbiotca gebrhiken
- Als gevolg van antbiotca vernietgen van e innestnale bacneriën ie vinaoine K
pro hceren
Dus:
Antoxidanten
Vinaoine E
Vinaoine C
Bena caroneen
Bot gezondheid
Vinaoine D
Vinaoine K
Zicht
Vinaoine A
Booedstoooing
Vinaoine K
Co-enzymen
De 8 B-vinaoines
4
,Vet opoosbare vitamines vs wateropoosbare vitamines
Ven oplosbare vinaoines = ADEK
Waneroplosbare vinaoines = B-vinaoines en vinaoine C
Waneroplosbare vinaoines wor en geabsorbeer in e bloe baan
- De nieren flneren e oeesne in waneroplosbare vinaoines en sc ei en re hin via
e nieren.
o Twee hinron eringen: Vinaoine B12 en vinaoine K
De spijsvernering in e oaag en e hnne aro aaln e vinaoines hin en voe sel
Ven oplosbare vinaoines wor en geabsorbeer oen ven
- Micellen voeren in ven oplosbare vinaoines non e brhs bor er voor absorpte.
- C ylooicronen oen in ven oplosbare vinaoinen wor en vervoer via e lyofe
naar e bloe baan en hinein elijk naar e lever.
Toxiciteit
Een vinaoine oversc on is gelinkn aan en inneoen van enen of bij en gebrhiken van
shppleoennen an oeer an 100 non 150% van e aanbevolen oeveel ei bevan.
Je ebn een gronere kans op een oversc on ne krijgen aan ven oplosbare vinaoines an
aan waneroplosbare vinaoines.
Ven oplosbare vinaoinen wor en veel langraoer hingesc ei en an waneroplosbare
vinaoines.
Provitaminen
Vinaoines ie en lic aao nien irecn kan gebrhiken
Wanneer een provinaoine wor n ingenooend ren en lic aao en oo naar een
acteve vinaoine.
- Een voorbeel van een provinaoine is benacaroneen.
- Wanneer benacaroneen in en lic aao is opgenooend kan en lic aao en
ooreten naar e acteve voro vinaoine A.
- Eigenlijk is benacaroneen een benere bron van vinaoine A in e voe ing.
Vitaminen in de voeding
Een re en oo gevarieer ne enend is an er geen 1 voe sel groep alle vinaoines
bevaten.
Verpakkingen en opslag kan invloe ebben op e vinaoinen.
Bloo snelling aan lic n kan vinaoine A en e B-vinaoine ribofavin besc a igen.
Bloonsnelling aan e lhc n besc a ig vinaoine E en vinaoine C.
Hoe oeer een pro hcn is gekooknd oe oeer vinaoines en verliesn.
5
, Vitamine A
Vitamine A: de retnooden en carotenooden
Vinaoine A is en oeesn beken voor rijn rol bij en ric nveroogen.
Vinaoine A is ook belangrijk bij e groeid repro hcted ioohninein en e cel eling.
Hen elp ook bij goe e boten en hi en slijo oeobranen.
Een vinaoine A nekorn veroin er nien alleen en ric nveroogen oaar ook eel veel
fhnctes in en lic aao.
Vormen van vitamine A
Hen lic aao gebrhikn rie voroen van vinaoine A.
- Retnol = e alco ol voro van vinaoine A
- Retnal = e al e y e voro van vinaoine A
o Retnal is belangrijk voor nac n en klehrenric n.
- Retnoic aci (rhhre = e aci voro van vinaoine A
o Belangrijk voor e celgroei en cel eling
Retnol is e ‘key player’ in e faoilie van vinaoine A.
De snan aar een ei voor e versc illen e voroen van vinaoine A is retnol
actvinein eqhivalennen (REAe.
Retnol kan retnal wor en en oogekeer
Retnal kan retnoic aci wor en.
Van alle provinaoine A caronenoï en levern benacaroneen e oeesne vinaoine A op.
Opsoag en transport van vitamine A
De lever slaan oeer an 90% van e vinaoine A op in en lic aao.
- De resn wor n opgeslagen in e vete weefselsd e longen en e nieren.
Hen lic aao slaan vinaoine A voornaoelijk op als retnyl esners.
Retnol bin en e eiwiten ragen/ brengen vinaoine A in e bloe baan.
Dierlijk vinaoine A 70 – 90% wor n geabsorbeer .
- Dierlijk vinaoine A bie n vinaoine A in e voro retnol (10%e en retnyl esners
(90%e.
Van plannaar ig vinaoine A wor n 9 – 22% geabsorbeer .
- Plannaar ig vinaoine A bie n vinaoine A in e voro van provinaoine A en
caronenoï en.
Functes van vitamine A
Vitamine A en gezichtsvermogen
Als lic n en oog binnen koond gaan en oor en oornvliesd een nransparann
oeobraand en koon bij en nenvlies.
- Hen nenvlies eef oiljoenen lic ngevoelige cellend genaao snaven en kegels.
o Snaven: rijn voor en lic n en en on ersc ei en van rwarn en win
o Kegels: vernaal lic n naar klehren.
Retnol wor n in en bloe naar en nenvlies ge ragend waar en retnal wor n.
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper shschut. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
