Inleiding Staatsrecht notities
Week 1.
Samenleving: Mensen die ieder hun individuele belangen nastreven, zoals hebben van een
eigen inkomen, een goede woning en een bestaan in vrijheid.
Collectieve belangen: Bv veiligheid, volksgezondheid, onderwijs, ruimte om ons heen.
We spreken van een ‘staat’:
- Als er een gemeenschap is van mensen op een bepaald grondgebied, waarover
een organisatie het hoogste gezag uitoefent.
Grondgebied: Stuk in zee (meestal 12 mijl) en luchtruim boven het land hoort erbij.
Gemeenschap: Gevormd door mensen die daartoe behoren vanwege hun afstamming of
die op eigen verzoek de nationaliteit van de staat hebben verkregen.
Gezag: Hoogste gezag is gericht op scheppen en handhaven van orde en recht.
Staat is soeverein: Zelfstandig en ondeelbare eenheid.
Nederlandste staat is een rechtspersoon naar burgerlijk recht. (Art 2:1 BW)
Kan dus optreden in het juridische verkeer binnen Nederland en in contact
met andere staten.
Erkenning van een staat: Wordt vaak als vierde kenmerkend element van een staat beschouwd.
Bijv Islamitische Staat is een staat, alleen wordt het niet door allen erkend.
Deze gevallen brengen bij de definitie moeilijkheden met zich mee.
Staat zorgt voor: - Bescherming van burgers (landsgrenzen verdedigen en orde handhaven)
- Algemeen belang wordt gediend.
Hoogste gezag in NL is gespreid over verschillende organen van de staat (bijv rechterlijke macht en
regering).
Staatsrecht: Betreft manier waarop de inrichting van de staat en het optreden van de
overheid zijn georganiseerd, alsmede de zo belangrijke grondrechten van
burgers.
Hoofdlijnen:
- Inrichting van de staat en verdeling van bevoegdheden;
- Handhaving individuele vrijheden van de burger;
- Rechtspraak en rechtsbescherming tegen de overheid; en
- Totstandkoming, gelding en handhaving van het recht.
Bestuursrecht: Betrekking op de wijze waarop de overheid de samenleving bestuurt.
,Strafrecht: Regelt vervolging en bestraffing van (rechts)personen.
Statuut: Is een staatsregeling waarin afspraken zijn vastgelegd over de onderlinge
verhoudingen in het Koninkrijk en de samenwerking.
Statuut regelt: Onderlinge verhoudingen en samenwerking tussen Nederland en overzeese
delen van het Koninkrijk.
Aangelegenheden die het Koninkrijk betreffen oa:
- Handhaving van onafhankelijkheid;
- Verdediging van het Koninkrijk; en
- Buitenlandse betrekkingen.
Rijkswet: Wetten die van toepassing zijn in het hele Koninkrijk.
Rechtspositie = Geheel van rechten en plichten.
Nederlanders en vreemdelingen.
Rechtsgevolgen van het Nederlanderschap:
1. Nederlanders hebben vrije toegang tot NL en mogen hier vrij verblijven
(niet in wet vastgelegd)
2. Exterritoriale werking. Nederlandse Wetboek van Strafrecht is ook van toepassing op
Nederlanders die buiten het territorium van het Koninkrijk bepaalde misdrijven hebben
gepleegd. (art 5 WvSr)
3. Nederlander die in het buitenland gevangen genomen wordt, geniet diplomatieke
bescherming (vertegenwoordigers zullen zich inzetten dat de NL-er goed wordt behandeld)
4. Nederlanders worden niet aan andere staten uitgeleverd als niet zeker is dat zij na hun
veroordeling hun straf mogen uitzitten in Nederland. (art 4 Uitleveringswet)
5. Nederlanders hebben het recht om oa leden van Tweede Kamer te kiezen. (actief kiesrecht)
6. Sommige openbare functies kunnen alleen door NL-ers worden vervuld. (burgemeester,
rechter bijv.) (Gemeentewet / Wet rechtspositie rechterlijke ambtenaren, ambtenarenwet)
7. Nederlanders kunnen aanspraak maken op voorzieningen of uitkeringen (bijstand enz.)
Vreemdeling: Hij die de Nederlandse nationaliteit niet bezit. (RWN)
RWN = Rijkswet op het Nederlanderschap.
Nederlanderschap wordt doorgegeven: - Aan kinderen van ouders met een NL-se nationaliteit.
- Kinderen van de derde generatie. (art 3 RWN)
- Geadopteerde minderjarigen (art 5 RWN)
Krijgen van Nederlanderschap kan bijv dmv geboorte door NL-se ouders, maar ook door:
- Dmv optie. Bij voldoen aan meerdere voorwaarden art 6 RWN kan de optieverklaring afgelegd
worden;
- Verzoek tot naturalisatie bij Immigratie- en Naturalisatiedienst
,Bij naturalisatie moet de vreemdeling:
- Verklaring van verbondenheid uitspreken;
- Afstand doen van nationaliteit. (Marokkanen kunnen dit niet ivm verbod op afstand doen).
Verliezen van Nederlanderschap kan oa door: (art 14 RWN)
- Onherroepelijke veroordeling wegens misdrijf waarbij de essentiële belangen van het
Koninkrijk zijn geschaad;
- Vrijwillig in vreemde krijgsdienst begeven van een staat die betrokken is bij
gevechtshandelingen tegen het Koninkrijk dan wel tegen bondgenootschap waarvan het
Koninkrijk lid is.
Internationaal recht verbiedt het dat burgers stateloos worden gemaakt.
Identificatieplicht: Is in het leven geroepen nav vrij bewegen in het Schengengebied in Europa.
Noodzaak was ontstaan om iemand zijn identiteit te controleren.
Recht op verstrekkingen, voorzieningen en uitkeringen (bv bijstandsuitkering) is van toepassing op
Nederlanders, maar niet standaard voor vreemdelingen. (Participatiewet / Vreemdelingenwet)
Toegang tot Nederland door vreemdeling wordt verhinderd bij:
- Geen geldig identiteitsbewijs;
- Gevaar voor de openbare orde en veiligheid; of
- Geen geld voor verblijf in Nederland en zijn terugreis.
Verblijf in Nederland verschilt tussen vreemdelingen en Europeanen.
Vreemdelingen moeten bijv:
- Visum aanvragen; (drie maanden volgens Vreemdelingenbesluit)
- Bij langer verblijf machtiging tot voorlopig verblijf aanvragen;
- Daarna verblijfsvergunning regulier mogelijk, afgegeven met doel (bijv werk). (art 14 Vw)
Asielzoekers (toevlucht = asylum)
Bij bedreigende situatie of slechte economische omstandigheden in eigen land.
Asielzoekers moeten:
- Verblijfsvergunning asiel aanvragen in NL’s aanmeldcentrum;
- Na 6 dagen rust – en voorbereidingstermijn volgt algemene procedure;
Heeft IND meer tijd nodig? Dan geldt Verlengde Asielprocedure (enkele maanden).
Vluchteling is ook (volgens Vluchtelingenverdrag van Genève):
- Gegronde vrees voor vervolging in eigen land wegens zijn ras, godsdienst, nationaliteit,
politieke overtuiging of omdat hij tot een bepaalde sociale groep behoort.
Verblijfsvergunning aan vreemdeling wordt alleen verleend bij:
- Als Nederland hiertoe verplicht is vanwege een Verdrag;
- Als met de aanwezigheid van de vreemdeling een wezenlijk Nederlands belang is gediend;
- Klemmende redenen van humanitaire aard, zoals ziekte of hereniging met kind of partner.
Inburgeringsplicht. Voor de inburgering: (art 3 + art 6 Wet inburgering 2021 (WI 2021))
- Doorloopt de vreemdeling bij de gemeente een participatietraject;
, - Volgt hij de module Arbeidsmarkt en Participatie; en
- Doet hij een inburgeringsexamen.
Of:
- Beroeps- of wetenschappelijke opleiding afronden; of
- Zelfredzaamheidsroute volgen.
Casus: 33-jarige Marokkaan (6 jaar rechtmatig in NL, journalist) gaat na zijn huwelijk met de Antilliaanse
Rosa in Amsterdam wonen. Daar krijgen ze hun dochter. Wie is NL’s?
Rosa is Antilliaans en heeft dus NLse nationaliteit. Dochter automatisch omdat zij is geboren uit NLse
ouder. Marokkaan niet.
Lees studievragen en antwoorden blz 31 en 262 door.
Bewegingsvrijheid van burgers
Invloed van overheid wordt begrensd door fundamentele rechten van burgers.
Deze grondrechten zijn vastgelegd in:
- Internationale verdragen; en
- Grondwet.
Hierop mag alleen inbreuk worden gemaakt als dit wettelijk bepaald is.
BUPO: Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten.
Grondrecht in BUPO:
- Aan niemand mag willekeurig het recht worden ontnomen naar zijn eigen land terug
te keren.
Een staat moet de belangen van zijn staatsburgers behartigen en aan hen hulp en bijstand verlenen, maar
dit brengt geen verplichting met zich mee om de vrouw en kinderen uit Syrië bijv terug te halen.
Bronnen van staatsrecht
Constitutie / Staatsregeling = Rechtsregels die het staatsgezag en de organisatie van de staat
vastleggen.
Nederlandse constitutie is te vinden in: - Grondwet;
- Statuut voor het Koninkrijk;
- Verdragen; en in
- Gewoonterecht.
Grondwet: Regelt de inrichting en het functioneren van:
- De Nederlandse staat;
- De staatsorganen; en
- Verdeling van de staatsmacht.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper michaelrehling. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.