Samenvatting Arbeidsrecht
Week 1: Internationaal arbeidsrecht en procesrecht (h. 16 + h. 19)
Procederen in het arbeidsrecht (h. 16)
Bevoegdheid rechter
Voordat er geprocedeerd wordt, moeten er twee vragen gesteld worden:
1. Welke rechter is bevoegd van het geschil kennis te nemen?
2. In welk rechtsgebied moet de zaak aanhangig worden gemaakt?
Absolute competentie
Welke rechterlijke instantie mag beslissen? → Wet RO
− Rechtbanken, 11 (onderverdeeld in kamers; kanton, handel, insolventie, familie, bestuur);
− Gerechtshoven, 4;
− De Hoge Raad der Nederlanden;
− Europese Hof van Justitie (voor het nationale (arbeids)recht).
Hoofdregel: procedure bij de rechtbank beginnen, art. 42 RO.
Rechtbank: vonnis.
Gerechtshof: arrest.
Hoge Raad: arrest.
Kantonrechters zijn bevoegd op het gebied van het huur-, consumentenkoop/consumentenkrediet,
verkeersovertredingen en arbeidsrecht ongeacht de hoogte van de vordering. Verder is de
kantonrechter bevoegd, art. 93 Rv, waar het gaat om vorderingen in civiele zaken die een geldwaarde
vertegenwoordigen die lager ligt dan € 25.000,-.
Onmiddellijkheidsbeginsel
De Hoge Raad heeft geoordeeld dat een door drie raadsheren gewezen eindarrest nietig is omdat dit,
nadat een comparitie in hoger beroep heeft plaatsgevonden ten overstaan van één raadsheer-
commissaris, in strijd is met het onmiddellijkheidsbeginsel, art. 134 Rv en art. 6 EVRM.
Cassatie:
− Verzuim van vormen / verzuim van essentiële rechtsbeginselen;
− Schending van het recht.
De arresten van de Hoge Raad hebben precedentwerking: lagere rechters zijn in gelijksoortige
gevallen gebonden het standpunt van de Hoge Raad te volgen.
Relatieve competentie
In welk gebied moet een zaak aanhangig gemaakt worden? → Rv
− De kantonrechter binnen wiens rechtsgebied door de werknemer de arbeid gewoonlijk wordt
verricht, art. 100 Rv;
− De kantonrechter van de woonplaats van de verweerder of als deze niet bekend is, de
kantonrechter van zijn werkelijke verblijf, art. 99 Rv.
De eisende partij heeft hier keuzemogelijkheden.
Dagvaardingsprocedure
Er wordt een oordeel gevraagd van de rechter over een conflict met een vordering. De dagvaardings-
procedure is een in hoofdzaak schriftelijke procedure, die start met een oproep van de eisende partij
(eiser) aan de tegenpartij (gedaagde) om voor de rechter te verschijnen (dagvaarden). In de
dagvaarding is opgenomen wat nu precies door eiser gevorderd wordt en waarom (de conclusie van
eis in conventie en gronden). De deurwaarder ondertekent de dagvaarding en is bij uitsluiting bevoegd
de dagvaarding aan de gedaagde te betekenen. In de dagvaarding is opgenomen op welke datum en
tijd de zaak door de rechter behandeld wordt (rolzitting). De eiser moet de dagvaarding uiterlijk op
bovengenoemde roldatum naar de rechtbank sturen. Partijen hoeven niet in persoon aanwezig te zijn
op de rolzitting. Op die rolzitting vindt er namelijk nog geen uitgebreide behandeling plaats van de
zaak. De rechter controleert dan alleen of de dagvaarding goed is uitgebracht, of de gedaagde heeft
gereageerd. Ook beslist de rechter hoe de procedure verder gaat.
In de dagvaarding dient de eiser alle argumenten aan te geven ter onderbouwing van de vordering.
Het dient te voldoen aan de substantiëringsplicht en bewijsaandraagplicht.
1
,Verder moet de eiser expliciet aangeven dat de gedaagde of diens gemachtigde mondeling of
schriftelijk kan antwoorden en wat de gevolgen zijn als er geen nadere reactie komt. Ook moet de
eiser in de dagvaarding nader ingaan op de door de gedaagde aangevoerde verweren en
argumenten.
Verstek en verzet
De reactie van de gedaagde moet de dag voor de rolzitting binnen zijn. Laat de gedaagde na te
reageren op de uitgebrachte dagvaarding en de daarin opgenomen conclusie van eis, dan verleent de
kantonrechter verstek tegen hem en wijst hij de vordering doorgaans toe, tenzij de vordering hem
onrechtmatig of ongegrond voorkomt, art. 139 Rv (verstekvonnis).
De gedaagde kan nog in verzet gaan door middel van het uitbrengen van een dagvaarding aan de
eiser binnen vier weken nadat hij kennis heeft genomen van de inhoud van het vonnis. Hierin worden
de bezwaren opgenomen. Door het aantekenen van verzet wordt de procedure heropend.
Conclusies
De gedaagde wordt in de gelegenheid gesteld op de dagvaarding te reageren door het uitbrengen van
een conclusie van antwoord voor de in de dagvaarding genoemde rolzittingsdatum.
Eis in reconventie: tegenvordering in de conclusie van antwoord.
Conclusie van repliek en dupliek: partijen kunnen op elkaars standpunten reageren.
Comparitie van partijen: partijen worden uitgenodigd door de rechter voor een zitting.
Vonnissen, art. 232 Rv.
Tussenvonnis: de procedure loopt nog door.
Deelvonnis: als in een tussenvonnis een gedeeltelijke eindbeslissing wordt gegeven.
Eindvonnis: geding is afgelopen.
Declaratoir vonnis: een rechtsverhouding / rechtstoestand tussen partijen wordt definitief vastgesteld.
Constitutief vonnis: gevolgen voor de rechtstoestand, die wordt gecreëerd, gewijzigd of opgeheven.
Schept iets nieuws.
Condemnatoir vonnis: veroordelend vonnis waarbij de gedaagde veroordeeld wordt tot het geven of
doen of juist niet-doen.
Afwijzend vonnis: onder te verdelen in een niet ontvankelijk-verklaring en een declaratoir vonnis.
Verzoekschriftprocedure
De rechter wordt verzocht om iets te doen of om een beslissing te nemen. Bij de (inhoudelijke)
verzoekschriftprocedure ligt het zwaartepunt op de mondelinge behandeling.
Het verzoekschrift waarin ontbinding van de arbeidsovk wordt gevraagd, vermeldt de volledige naam
van de verzoeker en woon/vestigingsplaats, naam en gegevens van de gemachtigde, naam en adres
van de verweerder, plaats waar de arbeid wordt verricht, uitvoerige motivering van de redenen voor de
verzochte ontbinding, datum en handtekening van de verzoeker.
De rechter roept de partijen binnen vier weken op voor een mondelinge behandeling waarna hij
uitspraak doet in de vorm van een beschikking.
Kort geding
Voorzieningenrechter, art. 254 lid 1 Rv.
Een kort geding procedure begint met het uitbrengen van een dagvaarding. Als uitgangspunt geldt dat
het bij de uitspraak in kort geding gaat om een ordemaatregel en dat deze geen nadeel mag
toebrengen aan de zaak in een eventuele bodemprocedure, art. 257 Rv.
Prejudiciële vragen
Wet prejudiciële vragen aan de Hoge Raad, sinds 1 juli 2012 → de rechter kan zowel uit eigen
beweging als ook op verzoek van een van de partijen, de rechtsvraag waar het in het geschil om gaat
ter beantwoording voorleggen aan de Hoge Raad. De rechter kan dan nadat hij een reactie van de HR
heeft ontvangen een beslissing nemen. Niet alle vragen komen voor de prejudiciële procedure in
aanmerking. Het moet gaan om die rechtsvragen die in een aanzienlijk aantal zaken aan de orde zijn.
Procedure UWV
Om een werknemer te kunnen ontslaan, kan de werkgever zich, bij bedrijfseconomische omstandig-
heden en ziekte van meer dan twee jaar, wenden tot de afdeling Arbeidsjuridische dienstverlening van
het UWV, voor het verkrijgen van toestemming voor ontslag. Het UWV verleent deze toestemming in
de vorm van een ontslagvergunning.
2
,Kosten procedure
Voor het aanhangig maken van procedures bij de (kanton)rechter is de eiser/verzoeker griffierecht
verschuldigd. Bij een kantonzaak betaalt alleen degene die het proces start. De partij die zich
verdedigt betaalt geen griffierechten. Andere kosten die gemaakt kunnen worden:
− Kosten voor rechtsbijstand (advocaat/jurist);
− Deurwaarder;
− Proceskostenveroordeling.
Verjaring en verval
Vervaltermijn: de rechter moet deze vervaltermijn ambtshalve toepassen.
Verjaringstermijn: een van de partijen moet daarop een beroep doen, art. 3:322 BW.
Internationaal arbeidsrecht (h. 19)
Rome I: rechtskeuze
Is van toepassing op overeenkomsten die na 17 december 2009 zijn aangegaan. Het is slechts van
toepassing op internationale arbeidsovereenkomsten. Rome I kenmerkt zich door een vrije rechts-
keuze, art. 3 lid 1 Rome I. De rechtskeuze kan uitdrukkelijk of stilzwijgend worden gedaan. Rome I
vereist niet dat het gekozen rechtsstelsel op enigerlei wijze verband houdt met de overeenkomst.
Ontbreken rechtskeuze
Indien er geen rechtskeuze is gemaakt wordt gekeken naar het land waar, of bij gebreke daarvan van
waaruit, de werknemer gewoonlijk zijn werkzaamheden verricht, art. 8 lid 1 Rome I.
Voorrangsregels
Ongeacht welk recht op grond van de verordening van toepassing is, ook van toepassing zijn
bepalingen van bijzonder dwingend recht van het land waar de verbintenissen krachtens
overeenkomst moeten worden nagekomen of zijn nagekomen, voor zover die bepalingen de
tenuitvoerlegging van de overeenkomst onwettig maken en bepalingen van bijzonder dwingend recht
van het land van de rechter, art. 9 lid 1 Rome I.
Voorbeelden: Arbowet, Arbeidstijdenwet, de WML, de WOR, en de Algemene wet gelijke behandeling.
Detacheringsrichtlijn
Tijdelijk gedetacheerden vallen buiten de regeling van Rome I omdat zij ‘gewoonlijk’ hun werk niet
verrichten in het land waarheen ze gedetacheerd worden. Tijdelijk gedetacheerden hadden daarom
geen aanspraak op de dwingende arbeidsrechtelijke wet- en regelgeving van dat land.
De richtlijn is van toepassing op een in een lidstaat gevestigde onderneming die op grond van het vrij
verkeer van diensten werknemers tijdelijk ter beschikking stelt op het grondgebied van een lidstaat.
Drie categorieën werkgevers:
1. Een werkgever die een werknemer voor zijn rekening en onder zijn leiding op het grondgebied
van een lidstaat ter beschikking stelt;
2. Een in een lidstaat gevestigde werkgever stelt een werknemer op het grondgebied van een
andere lidstaat ter beschikking van een vestiging of een tot hetzelfde concern behorende
onderneming;
3. Een in een lidstaat gevestigd uitzendbedrijf of een onderneming die geen uitzendbedrijf is,
stelt een werknemer ter beschikking van een ontvangende onderneming die op het
grondgebied van een andere lidstaat is gevestigd of er werkzaamheden uitvoert.
De werkgevers moeten een aantal bepalingen in acht nemen die gelden in het land waar deze
werknemers naar gedetacheerd / uitgezonden zijn. Deze bepalingen hebben betrekking op maximale
werktijden en minimale rustperioden; een minimumaantal betaalde vakantiedagen; minimumlonen
inclusief vergoedingen voor overwerk; voorwaarden voor het ter beschikking stellen van werknemers
zoals gezondheid, hygiëne op het werk; beschermende maatregelen met betrekking tot de
arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden van zwangere of pas bevallen vrouwen, kinderen en
jongeren en anti-discriminatiebepalingen.
Wet arbeidsvoorwaarden gedetacheerde werknemers in de EU
Doel: betere handhaving van de detacheringsrichtlijn.
Werkgevers uit andere EU-landen die tijdelijk met personeel in Nederland een klus komen uitvoeren
(detacheren) vallen onder de WagwEU.
3
, Er zijn drie categorieën van detachering:
1. Zuivere dienstverlening;
Een dienstverrichter uit een andere lidstaat onder zijn leiding en toezicht en op zijn rekening
met eigen personeel een klus komt uitvoeren in Nederland.
2. Detachering binnen multinationale concerns;
Detachering kan ook plaatsvinden door een medewerker van een vestiging van een concern
in een andere lidstaat te detacheren naar een vestiging van hetzelfde concern in Nederland.
3. Uitzendarbeid.
Het ter beschikking stellen van uitzendkrachten in Nederland terwijl het uitzendbureau in een
andere lidstaat is gevestigd. Het kenmerk van uitzendarbeid is dat de leiding en het toezicht
niet meer bij de dienstverrichter (het uitzendbureau) liggen, maar bij de inlener (de dienst-
ontvanger). Het uitzendbureau blijft verantwoordelijk voor de arbeidsvoorwaarden van de
uitzendkracht.
Internationaal procederen
De hoofdregel in de Europese bevoegdheidsverordening is dat de werknemer gedaagd dient te
worden voor het gerecht van zijn woonplaats.
Een forumkeuzebeding is niet geldig als het de werkgever de bevoegdheid geeft een procedure tegen
de werknemer te starten bij een andere instantie dan het gerecht van de woonplaats van de
werknemer. Alleen als partijen na het ontstaan van het geschil een andere rechter als bevoegd
hebben aangewezen, kan een beroep op een forumkeuzebeding worden gedaan.
Internationale rechtscolleges
- Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM), Straatsburg.
- Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen (HvJEG).
- Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJEU).
Leerdoelen:
− Rome I uitleggen en toepassen;
− De Detacheringsrichtlijn uitleggen en toepassen;
− De Wet arbeidsvoorwaarden gedetacheerde werknemers in de EU uitleggen en toepassen;
− In grote lijnen uitleggen hoe het procesrecht werkt;
− Jurisprudentie doorgronden en toepassen in een casus.
4