Samenvatting

Samenvatting Gedragswetenschappen jaar 1 periode 3 HBO Verpleegkunde

9 keer verkocht

Vak
Gedragswetenschappen

Instelling
Hogeschool Windesheim (HW)

Deze samenvatting is van gedragswetenschappen jaar 1 periode 3 van de opleiding HBO Verpleegkunde. Deze periode gaat over sociologie. Het is zeer gedetailleerd en voldoet aan alle leerdoelen van die periode.

[Meer zien]

Voorbeeld 3 van de 22 pagina's

Bekijk voorbeeld

Heel boek samengevat? Nee
Wat is er van het boek samengevat? Enkele hoofdstukken
Geupload op 19 maart 2019
Aantal pagina's 22
Geschreven in 2018/2019
Type Samenvatting

gedrag
sociologie
gedrag jaar 1 periode 3
gedrag verpleegkunde
sociologie verpleegkunde
gedragswetenschapp
sociologie verpleegkunde periode 3
verpleegkunde gedrag periode 3
jaar 1 gedrag verpleegkunde

Volgen

gnkvpksamenvattingen Lid sinds 5 jaar 300 documenten verkocht

€4,49

In winkelwagen

Op verlanglijstje

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

Gedragswetenschappen
Week 1
De student kan:
 Verwoorden op welke twee samenhangende vragen de sociologie antwoord probeert te
geven.
 De wetenschappelijke benadering van de sociologie beschrijven en benoemen wat de
relevantie van de sociologie is voor verpleegkundigen.
 De volgende begrippen sociologisch duiden: interactie, identiteit, collectieve definitie van de
situatie, en referentiekader.
 De gevolgen beschrijven van etiketterings- en stigmatiseringsprocessen.
 De doelstellingen toepassen op de gevolgen voor de gezondheidszorg en het verpleegkundig
beroep.

Sociologische vraagstukken
1. Invloed sociaal milieu op gedrag (onderwijs, zorg, gemeenschap)
2. Cultuur/multiculturele samenleving
3. Maatschappelijke ongelijkheid
4. Invloed van ontkerkelijking op samenleving
5. Sociale media, internet en individualisering
6. De verzorgingsstaat en gevolgen voor samenleving

Sociologen bestuderen hoe wij met elkaar samenleven in de maatschappij; welke invloed we op
elkaar hebben en hoe de omgeving waarin we wonen ons beïnvloedt. Sociologen maken duidelijk dat
de maatschappij waarin je leeft jou beïnvloedt, vaak zonder dat je het zelf door hebt. Sociaal in
sociologie betekent dat sociologen zich met alle aspecten en terreinen van menselijk samenleven
bezighoudt: liefde, vriendschap, ruzie, oorlog, economie, sport, kunst etc.

Sociologie probeert antwoord te geven op twee samenhangende vragen:
1. Hoe worden mensen in hun gedrag beïnvloed door het feit dat zij deel uitmaken van allerlei
samenlevingsverbanden oftewel groeperingen? Die groeperingen kunnen variëren van het
gezin tot de samenleving als geheel. Een gangbare indeling is als volgt:
a) Microniveau. Hier gaat het om kleine samenlevingsverbanden waarvan mensen deel
uitmaken, oftewel de directe sociale omgeving van een individu. Te denken valt aan
het gezin, een vriendengroep of een team van collega’s.
b) Mesoniveau. Hier betreft het grotere organisatorische verbanden waarvan mensen
deel uitmaken, oftewel wijdere sociale omgeving: een school, kerkgenootschap, wijk.
c) Macroniveau. Dit heeft betrekking op de maatschappij als geheel.
2. Hoe zit de samenleving in elkaar? Hoe zitten onderdelen van de maatschappij, zoals de
gezondheidszorg, in elkaar? Bij het beantwoorden van deze vraag komen subvragen aan de
orde, zoals: Hoe zijn de machtsverhoudingen? Welke waarden en normen worden belangrijk
gevonden? Welke problemen vloeien voort uit het samenleven van mensen
(maatschappelijke problemen)? Alcohol kan individueel en maatschappelijk probleem zijn.

Wetenschappelijke benadering sociologie
Sociologie is een empirische wetenschap, dit is een wetenschap waarbij kennis voortkomt uit een
systematische waarneming van feiten. De sociologie probeert objectief vast te stellen hoe de
maatschappelijke werkelijkheid in elkaar zit m.b.v. het doen van onderzoek. Sociologen zoeken
vanuit gegevens naar verklaringen, dit leidt niet tot wetmatigheden m.b.t. menselijk gedrag maar tot
regelmatigheden, waarschijnlijkheden en patronen.

,Relevantie sociologie voor verpleegkundigen
Goede zorg begint bij kennis van menselijk gedrag en alle factoren die gedrag beïnvloeden. Het is
belangrijk dat gedrag niet bij voorbaat te veroordelen. Ook goede samenwerking vereist kennis van
menselijk gedrag. Sociologie helpt verpleegkundigen meer zicht te krijgen op:
 Het eigen gedrag en dat van anderen (patiënten, collega’s, andere disciplines) begrijpen
vanuit sociale context.
 Maatschappelijke factoren m.b.t. zorg, ziekte en gezondheid.
 De inrichting en ontwikkeling van de gezondheidszorg, herleiden eigen opvattingen en
gedrag en inzicht in de rol en positie van verpleegkundigen daarin.
 De positie van verpleegkundigen in allerlei groeperingen op micro-, meso- en macroniveau.
 Gezondheidsvraagstukken (mantelzorg/zorgconsumptie/etikettering)

Drie manieren hoe mensen met elkaar verbonden zijn (de drie aspecten van het sociale):
1. Ze zijn op elkaar gericht en stemmen hun gedrag op elkaar af (interactie)
2. Ze zijn door elkaar gevormd, wat mensen doen, denken en voelen is sterk bepaald door wat
zij van anderen hebben geleerd (cultuur)
3. Ze zijn van elkaar afhankelijk (interdependentie)

Interactie
Het gedrag van mensen t.o.v. elkaar in onderlinge wisselwerking. Het gedrag van de een leidt tot een
reactie van de ander, die reactie is gebaseerd op een interpretatie oftewel een subjectieve definitie
van de situatie. Via tal van interactieprocessen creëren mensen samen hun eigen werkelijkheid.
Iedereen heeft een eigen definitie van een situatie wat leidt tot verschillende interactiepatronen. Dit
patroon gaat zich op een gegeven moment vestigen, maar is wel veranderlijk.

Identiteit
Identiteit is de wijze waarop iemand zichzelf ziet (zelfbeeld). Dit komt tot stand via allerlei
interactieprocessen. Voor een flink stuk bepaald door sociaal-culturele omgeving. Identificatie en
separatie levert onze identiteit op. De mens vraagt zich voortdurend af hoe hij er in de ogen van
anderen uitziet en hoe zij hem beoordelen, the looking-glass-self, een proces van zelfbespiegeling.
Dit beïnvloedt het zelfbeeld. Het ‘ik’ ontwikkelt zich via interactie met de sociale omgeving.

Met role-taking wordt bedoeld dat mensen zich in gedachten verplaatsen in de positie van anderen
met wie zij in contact komen. Door vanuit deze positie naar zichzelf te kijken, kunnen mensen
achterhalen wat er in een bepaalde situatie van hen verwacht wordt en kunnen zij hun gedrag ten
opzichte van die ander preciezer bepalen.

Interacties zijn gebaseerd op een subjectieve definitie van de situatie (vanuit persoonlijke waarden,
mensen creëren hun eigen werkelijkheid), dit betekent niet dat wij in elke situatie opnieuw tot een
interpretatie moeten komen. Collectieve definitie van de situatie is situatie waarin wij al geleerd
hebben hoe wij die moeten definiëren ((sub)cultuur). Als hiervan wordt afgeweken, zal de situatie
opnieuw moeten worden gedefinieerd. Dat we al veel interpretaties geleerd hebben heeft met
cultuur te maken. Interpretaties liggen niet vast voor altijd, op gegeven moment nieuwe
interpretaties en ontwikkelt zich dus een nieuwe cultuur (bv van 3 kussen naar 1 kus). Door
samenleven van mensen uit allerlei culturen ontstaan er vaker interpretatieproblemen.

Referentiekader
Mensen delen enerzijds allerlei interpretaties van de werkelijkheid met elkaar, maar anderzijds
komen ze ook vaak tot heel verschillende interpretaties. Dit heeft onder andere te maken met het
referentiekader: ‘het geheel van waarden, normen, overtuigingen en vanzelfsprekendheden op
grond waarvan de leden van een groepering oordelen en handelen, dat van invloed is op de

, subjectieve waarneming van gebeurtenissen en verschijnselen’. Het is ook wel de sociale bril
waardoor iemand de werkelijkheid bekijkt. Als je in een situatie komt waarin onduidelijk is hoe je de
situatie moet definiëren, roept dat spanning en onrust op. Het referentiekader bepaalt voor een
belangrijk deel hoe iemand in het leven staat, het registreert niet passief maar construeert actief.
De mens maakt als het ware actief zijn eigen werkelijkheid, de selectie gaat volgens:
 Selectief waarnemen; mensen stellen zich niet alleen selectief open voor allerlei prikkels, zij
nemen die prikkels ook selectief waar. Grote hoeveelheid prikkels, vindt selectie plaats.
 Daarnaast selectie volgens adaptatie en relativiteit. Adaptatie is het wennen aan prikkels en
relativiteit betekent dat je vooral veranderingen waarneemt.
 Selectie komt voort uit ons referentiekader.
De groeperingen waar iemand lid van is, vormen in belangrijke mate het referentiekader. In deze zin
is waarnemen ook een sociaal proces (vormen van gezamenlijk beeld van de werkelijkheid), bekijken
wat normaal is en wat afwijkend is. Met elkaar ontwikkelen ze een opvatting van wat ze afwijkend
vinden en stemmen daar hun gedrag op af. Afwijkend gedrag is dus een sociale constructie: mensen
bepalen samen wat zij normaal en wat zij abnormaal vinden.

Fundamentele attributiefout: De rol van de persoon (persoonlijke verantwoordelijkheid, karakter)
wordt overschat en de rol van omstandigheden (ongelijke kansen, ongelukkige omstandigheden)
wordt onderschat. Interne factoren worden dus eerder gezien als oorzaak dan externe factoren.

Etiketteren (hokje plaatsen) is een sociaalpsychologisch proces waarbij bepaalde mensen op grond
van uiterlijk of gedrag worden gestempeld. Het is het indelen van iemand in categorieën met de
eigenschappen die horen bij die categorie, de eigenschappen zijn niet bepalend voor etiketteren
maar de reactie van de omgeving. Bepaalde eigenschappen krijgen een negatieve lading; stigma’s
(een zeer negatief etiket, brandmerken met grote gevolgen). Er zijn drie soorten:
1. Lichamelijke gebreken en afwijkingen: huidaandoeningen, amputaties
2. Als ongewenst beschouwde karaktertrekken: psychische stoornissen, verslaving
3. Collectieve stigmata: het behoren tot een bepaald ras, volk of religie.

Gevolgen etiketteren en stigmatiseren
 Anderen mijden contact met je.
 Je kan in een maatschappelijk isolement terechtkomen.
 Groepen mensen kunnen worden uitgesloten of zelfs worden vermoord.
 Een bepaald kenmerk wordt uitgelicht en krijgt enorme betekenis, overige kenmerken en
eigenschappen worden erdoor overschaduwd en lijken bijna niet meer te bestaan.

Vooroordeel: vaste, vertekende manier van voelen/denken/handelen
Stereotypering: zelfde als vooroordeel maar dan over groep mensen, Een stereotype is een
overdreven beeld van een groep mensen dat vaak niet (volledig) overeenkomt met de werkelijkheid.
Selffulfilling prophecy: een foute veronderstelling wordt naar handelen werkelijkheid, doordat je zelf
deze verwachting hebt zal deze ook uitkomen.
Self-destroying prophecy: een aanvankelijk juiste definitie van de situatie, die mensen ertoe brengt
zich daarnaar te gaan gedragen, waardoor de juiste definitie van de situatie ten slotte onjuist wordt.

Opdrachten
1. Een groep asielzoekers in Ter Apel gedroeg zich in het najaar van 2016 buitengewoon crimineel.
Afhankelijk van je referentiekader kun je hier verschillend naar kijken. Leg uit! En hoe hangt dit
vervolgens samen met het begrip ‘selectief waarnemen’?
 Iemand met een referentiekader die nooit een asielzoeker is geweest kijkt hier bijvoorbeeld
vol afschuw naar, iemand met een referentiekader die bv zelf een asielzoeker is geweest kan
het begrijpen. De personen hebben andere normen, waarden en ervaringen. Dit hangt

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper gnkvpksamenvattingen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 69052 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Begin nu gratis

Laatst bekeken door jou

Tentamen (uitwerkingen) ·

(0)

Samenvatting

Samenvatting Gedragswetenschappen jaar 1 periode 3 HBO Verpleegkunde

Document informatie

Onderwerpen

Gekoppeld boek

Meer samenvattingen voor studieboek

Geschreven voor

Verkoper

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud