Nieuwe media: tentamendocument
Hoorcollege 1
Centraal staat:
- Waarom nieuwe media studies?
- Hoe bestuderen we nieuwe media?
- Wat kunnen we zeggen over de rol van nieuwe media in onze levens?
Waarom nieuwe media studies?
Nieuwe media zijn overal.
Nieuwe media hebben een aanzienlijke en niet onmiddellijk duidelijke invloed op onze
levens.
- Lokaal: bijvoorbeeld Pokémon Go / WhatsApp in collegezalen.
- Globaal: dataproductie over de wereld en handel in deze data (e-mails, Facebook).
Bovendien is het een grote tijdsbesteding.
Hoe bestuderen we nieuwe media?
Vormeigenschappen van een nieuwe media artefact / tekst
Productie, distributie en gebruik/receptie
Rol van nieuwe media in lokale of globale sociale, culturele, economische en politieke
processen.
We kijken vaak vanuit een historisch vergelijkend perspectief.
- Om de nieuwigheid van iets te onderzoeken (het oude vergelijken met het nieuwe).
- Om continuïteit te bestuderen.
Maar! We moeten waken voor het zien van de geschiedenis als een lineair proces.
Voorbeeld: Howard Rheingold. Van Lascaux grottekeningen naar virtual reality in ‘logisch
verbeterende stappen’ (teleologie). Hij zegt dus dat de basis van VR terug te zien is in de
grottekeningen.
Historische benaderingen
Teleologie
Een vorm van geschiedschrijving waarin er een duidelijk doel is waarnaar ontwikkelingen zich richten.
Oude media zijn ‘primitievere’ versies van het uiteindelijke ‘perfecte’ medium. Het verleden zou een
voorbereiding zijn op de toekomst.
Kritiek op teleologie
Wat doen we met contrasterende of toevallige ontwikkelingen?
Wat is het uiteindelijke ‘doel’ dan?
Individuen, groepen en maatschappijen zorgen voor heel divers technologiegebruik en –
ontwerp.
Heilig geloof in vooruitgang betekent het te niet doen van oude media.
Genealogie
Een vorm van geschiedschrijving die geen startpunt van ontwikkelingen opzoekt, maar de
geschiedenis presenteert als een web van verbindingen tussen verschillende waarheden, instituties
en praktijken. Dit perspectief biedt de mogelijkheid om geschiedenissen van nieuwe media te
construeren die de relaties met oude media niet als teleologisch zien.
, Voorbeelden:
- Remediatie: media lenen/gebruiken kenmerken van elkaar (bijvoorbeeld # in kranten).
“The ‘new’ in new media is the manner in which the digital technologies that they employ
‘refashion older media’, and then these older media ‘refashion themselves to answer to the
challenges of new media’”.
- Media archaology / short-circuits: een specifieke casus gebruiken.
“The past has become a vast reservoir of styles and possibilities hat are permanently
available for reconstruction and revival.”
- Déjà vu: de wijze waarop technologie gepercipieerd wordt in de samenleving.
“So, the history in question this time is (…) of the terms in which societies responded to and
discussed earlier ‘media revolutions’”.
Technological imaginary
De wijze waarop een nieuw mediafenomeen tot stand komt en samengaat met sociale en
psychologische hoop (en angst).
Verlangen naar het betere (de technofiel)
De ‘couch potato’ versus de alerte gamer, eenzijdige autoritaire indoctrinatie versus
interactieve constructie.
Angst voor het nieuwe
Verslaving, identificatie met agressor, mist de diepgang van een boek, escapisme.
De tem beschrijft hoe verlangens naar vervolmaaktheid geprojecteerd worden op nieuwe informatie-
en communicatietechnologieën. Deze verlangers komen voort uit onvrede in de samenleving. Het
helpt ons iets te zien over de waarden die we hechten aan onze levens en oudere media.
Wat kunnen we zeggen over de potentiële invloed van nieuwe media?
Twee stromingen:
1. Technologisch determinisme (McLuhan)
2. Sociaal constructivisme (Williams)
Marshall McLuhan
Wat doen media volgens McLuhan:
Verlengen zintuigen
Breed begrip van wat een medium is. Bijv. wiel als verlenging van de voet.
Transformeren daarmee het traditionele en authentieke ‘mens-zijn’ The medium is the
message.
De focus ligt op het medium zelf, wat dat voor invloed heeft. De mediacontent is al ‘gekleurd’
door het medium. Verschillende media tonen ons de wereld op verschillende manieren.
Doen dit in een dialectisch /cyclisch proces (vergelijk met remediation).
De content van een medium is altijd een ander medium.
, Vier culturen volgens McLuhan:
1. Primitive oral culture
2. Culture of literacy
3. Print culture
4. Electronic culture
Technologisch determinisme
Media als belangrijkste vormers (mediators) van de omgeving waarbinnen het menselijk zijn zich
afspeelt, zonder dat we hier echt bewust van zijn.
Gevaar: het uit het oog verliezen dat technologie niet de enige oorzaak kan zijn van historische
ontwikkelingen.
Raymond Williams
Grondlegger van hedendaagse dominante perspectief op nieuwe informatie- en
communicatietechnologieën in cultural studies en media studies.
Wil weten waarom media worden ontwikkeld.
Onderzoekt de complexe sociale, culturele en politiek-economische factoren die media
vormen.
Legt uit waarom en hoe media worden gebruikt.
Sociaal constructivisme
Technologieën zelf zijn niet bepalend voor de culturele/sociale impact van media. Nieuwe media
veroorzaken geen radicale veranderingen. Die veranderingen komen door menselijk handelen
(instituties, creativiteit, intenties, machtsstructuren etc.). We kunnen ons losmaken van technologie
en er weerstand tegen bieden.
Hoorcollege 2
Wat zijn nieuwe media?
‘Nieuw’ is een beladen term met ideologische connotaties.
Nieuw is beter…
… want nieuw is sociale vooruitgang in de vorm van effectievere productie, betere
educatiemogelijkheden, betere communicatie en nieuwe creatieve mogelijkheden
(technologisch imaginair).
… want nieuw brengt ons steeds dichter bij een perfectie van het medium (teleologie).
Definitie nieuwe media: “Those methods and social practices of communication,
representation, and expression that have developed using the digital, multimedia, networked
computer and the ways that this machine is held to have transformed work in other media:
from books to movies, from telephones to television.”
Dus (bovenstaande definitie in stukjes gehakt):
a. Technologische eigenschappen
b. Wat we ermee doen
Bijkomende veranderinen in productie, distributie en gebruik Effecten lokaal: identiteit,
sociale omgang, lichamelijkheid. Effecten globaal: economisch, politiek etc..
c. De manier waarop deze eigenschappen andere ‘oudere’ media transformeren
(remediatie).
Roept de vraag op of het medium wel zo nieuw is?
Affordances in plaats van essenties?
De vraag wat nieuwe media zijn is onvermijdelijk vervlochten met wat we met nieuwe media
doen. Maar daarbij moeten we wel aandacht schenken aan de materialiteit van de
technologie. Focus op eigenschappen zoals die uitnodigen tot gebruik i.p.v. eigenschappen
als essenties van een ding. Technologische eigenschappen van nieuwe media moeten we niet
