Samenvatting uit het boek ProActive Nursing: klinische problematiek inzichtelijk; observeren, analyseren en communiceren van Marc Bakker. 2e druk.
Samenvatting betreft de Ademhaling. Gebruikt bij vervolgopleiding Kinderverpleegkunde aan het WenckeBach insituut UMCG.
Aanvoer van zuurstof en afvoer van koolstofdioxide. Onder normale omstandigheden heeft het
menselijk lichaam een aeroob metabolisme. Ademhaling past zich voortdurend aan de drie
variabelen aan: activiteitenfactor, stressfactor en lichaamstemperatuur.
Ademhaling heeft drie functionele relaties:
- Circulatie: adempomp principe, dieper en sneller ademhalen vergoot het veneuze aanbod.
- Bloed: hemoglobine is het transport medium voor zuurstof maar ook voor een deel van de
CO2. Het uitademen van CO2 is van belang voor het zuur-base-evenwicht.
- Zenuwstelsel: in de hersenstam bevindt zich het ademcentrum. Dit reguleert de
ademfrequentie en ademarbeid. Centrale en perifere sensoren bewaken de
kooldioxidespanning, zuurgraaf en zuurstofpanning in het bloed binnen de grote arteriën.
Het neurologisch systeem stuurt ook de motorische output en eventuele extra ademarbeid.
De luchtwegen bestaan uit hoge (mond, neus en eerste deel trachea: strottenhoofd en larynx) en
lage luchtwegen (vanaf de splitsing tot twee hoofdbronchi). De hoge luchtweg laat lucht in,
verwarmd en bevochtigd dit. En reguleert tevens spraak- en slikfunctie. De lage luchtwegen verdelen
de inademingslucht over het longoppervlak en centraliseren bij uitademing de luchtstroom naar
buiten.
Bij een volwassen persoon is de stemspleet het nauwste deel van de bovenste luchtweg, als de
patiënt in staat is om te spreken is dit deel vrij te verklaren. Bij zwelling van de stembanden zal de
stem veranderen en meestal hees klinken. Bij verlamming van de stembanden is spreken onmogelijk.
Hierdoor kan de hoge luchtweg bedreigd zijn.
Inademen is zowaar niet hoorbaar omdat de luchtinstroom geen hinder ondervindt. Elk ander geluid
is een teken van een belemmering van de hoge luchtweg. Een gedeeltelijke obstructie van de hoge
luchtweg gaat gepaard met een duidelijk hoorbaar hoog geluid tijdens inademing: inspiratoire
stridor. Bij volledige afsluiting is geen geluid te horen. Bij vermoeden naar een corpus alienum is
mondinspectie noodzakelijk.
De luchtweg kan bij (diepe) bewusteloosheid bedreigd worden door uitvallen van het slikreflex.
Hierdoor zakt de tong en kan deze de luchtweg volledig afsluiten. Als de ademprikkels nog in tact zijn
zal de patiënt typische intrekkingen van hals en intercostale spieren tonen. Deze hebben geen nuttig
resultaat en zijn in feite een ademstilstand.
Het bevochtigen en verwarmen van de ingeademde lucht beschermd de longen tegen afkoeling en
uitdroging. Voordat de patiënt in ‘sniffing position’ wordt gebracht, moet er aandacht zijn voor de
nekwervelkolom. Bij vermoeden van trauma is voorzichtigheid vereist om beschadiging aan het
ruggenmerg te voorkomen.
De hoge luchtweg bestaat uit een buis: trachea. In de lage luchtweg bestaan uit de twee
hoofdbronchi, bronchiën, bronchioli en de alveoli. Bij verstopping in de lage luchtwegen, kan door de
vele parallelschakelingen, de lucht via vele aftakkingen alsnog bij andere alveoli komen.
Alleen in de alveoli kan gaswisseling plaatsvinden. In de luchtwegen zelf niet.
, Hoe groter de luchtwegdiameter, des te kleiner de luchtwegweestand. In de bronchioli is de
diameter variabel. Tijdens grote inspanning is een grotere ventilatie nodig. Door ontspanning van het
gladde spierweefsel in de wand is dit mogelijk.
De slijmvliezen in de luchtwegen zijn een fysieke barrière tegen indringers. Het trilhaarsysteem zorgt
ervoor dat ziekmakende-micro-organismen of andere stoffen via het slijm (mucus) weer naar buiten
gebracht worden. Er kunnen infecties plaatsvinden. Aandoeningen die het ophoesten belemmeren
en bij verzakte immuniteit komen luchtweginfecties en pneumonie veel voor. Bij infectie wordt er
sputum gevormd. Het bevat leukocyten en micro-organismen. Slijmvlieszwelling en/of
sputumvormingen zorgen voor turbulentie en verhogen beide de luchtwegweerstand. Dit kost meer
inspanning bij inspiratie en expiratie. Deze verhoogde turbulente en ademarbeid kan hoorbaar zijn.
Hoestreflex wordt opgewekt door prikkeling van hoestsensoren in de slijmvlieswand van de trachea,
larynx en bronchiën. De hoestreflex is bij diepe bewusteloosheid verdwenen waardoor een hoge
kans op longontsteking aanwezig is. een droge prikkelhoest wordt meestal veroorzaakt door een
virusinfectie. Sputum producerende hoest past bij een bacteriële luchtweginfectie.
Functiestoornissen hoge luchtweg:
- Bewusteloosheid: uitval slikreflex;
- Neurologische uitval: uitval slikreflex, kans op aspiratie pneumonie;
- OSAS: obstructieve slaapapneu syndroom: dichtklappen bovenste luchtweg door tonusverlies
in wand of tong;
- Zwelling of oedeem in keel: inspiratoire stridor;
- Corpus alienum: lichaamsvreemd voorwerp, kans op gedeeltelijk of gehele afsluiting
luchtweg. Hoe kleiner het voorwerp hoe lager de obstructie;
- Tumor: inspiratoire stridor;
- Trismus: kaakklem of kaakspierrigiditeit, hierbij zijn kauwspieren dusdanig verkrampt dat de
mond niet of nauwelijks te openen is waardoor de luchtweg bedreigd word.
Verhoogde waakzaamheid bij vrijmaken hoge luchtwegen:
- Trauma: mogelijk interne schade als wervelfractuur. Halskraag is geïndiceerd;
- Ophanging: interne zwelling door wurgend effect van keelstructuren. Bij ophanging met
valhoogte is een fractuur van de tweede t/m vierde wervel te verwachten. Als de dens
daarbij in de hersenstam is doorgedragen, zal de dood zijn ingetreden;
- Bewegingsbeperking: bij een bestaande bewegingsbeperking is de wervelkolom meestal
sterk verminderd mobiel. Bij bewusteloosheid of anesthesie valt dit weg. Onachtzaam
handelen kan onbedoelde schade veroorzaken;
- Trauma of tumoren in cervicale wervels: dwarslaesie ligt hierbij op de loer.
Functiestoornissen lage luchtwegen:
- Astma bronchiale aanval, exacerbatie COPD en bronchospasme: hoofdbronchi en/of
bronchioli raken ernstig benauwd;
- Sputumvorming: bronchusboom kan hierdoor verstoppen. Normaal krijgt patiënt een ernstig
hoestreflex. Als de patiënt ernstig ziek is en het sputum door tachypneu uitdroogt, indikt en
taai wordt, wordt het ophoesten ervan moeilijker. Sputumvorming is een symptoom van
bronchitis, pneumonie en cystic fibrosis;
- Bronchiectasieen: blijvende verwijdingen van de wand van de bronchiën. Hier kan veel
sputum zich ophopen. Oorzaak is meestal een luchtweginfectie en extreem hoesten. Kan
leiden tot respiratoire insufficiënte en cor pulmonale;
- Aspiratie: er is iets anders ingeademd dan lucht;
- Corpus alienum: vorm van aspiratie, lichaamsvreemd voorwerp;
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marlouszwaan. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
