Zeker genoeg om tentamen te kunnen halen.
allesomvattende samenvatting van Geschiedenis van het Moderne Midden-Oosten; inclusief hoorcollege materiaal; extra informatie betreft termen, namen en jaartallen; 119 pagina's.
Geschiedenis van het
Moderne Midden-Oosten
MOS PRE-MASTER
RIANNE VAN MIERLO
,Table of Contents
Week 1 – College ...................................................................................................................3
Part II – Het begin van het tijdperk van transformatie ..........................................................5
Week 2 – College ...................................................................................................................5
Chapter 4 – Een nieuwe synthese smeden: het patroon van hervorming (1789-1849) ................. 9
Ottomaans Rijk – Selim III (1789-1808) ................................................................................................... 10
Egypte: Muhammed Ali (1805-1848) ...................................................................................................... 11
Ottomaanse Rijk – Sultan Mahmud II (1808-1839) .................................................................................. 16
Chapter 5: Het Ottomaanse Rijk en Egypte tijdens het Tijdperk van de Tanzimat....................... 17
De Tanzimat (1839-1876) ....................................................................................................................... 17
Abdul Hamid II (1876-1909) .................................................................................................................... 26
De Reformatie van Hoog Islam ............................................................................................................... 28
Opkomende stromingen van Arabische culturele onderscheidenheid ..................................................... 29
Chapter 8 – Het tijdperk van de Jonge Turken en de Iraanse constitutionalisten ........................ 30
De opstand van 1908 en de Jonge Turken aan de macht ......................................................................... 31
Ideologie en Politiek: het debat over identiteit ....................................................................................... 32
De CUP en de Arabische Provincies......................................................................................................... 33
De periode van de Iraanse constitutionele revolutie ............................................................................... 34
Week 3 – College .................................................................................................................36
Chapter 9 –WWI en het einde van de Ottomaanse orde ............................................................. 38
Het Midden-Oosten in WWII: Een overzicht van militaire en diplomatieke initiatieven ............................ 38
Ottomaanse administratie voor oorlogstijd in Groot-Syrië ...................................................................... 39
Sharif Husayn ibn Ali en de Arabische opstand........................................................................................ 39
Beloften en tegenbeloften: geallieerde plannen voor de verdeling van het Ottomaanse rijk ................... 41
Het Vredesverdrag ................................................................................................................................. 41
De opkomst en ondergang van het Syrische koninkrijk van Faysal (1918-1920) ....................................... 42
Part III – De Strijd voor Onafhankelijkheid...........................................................................42
Week 4 – College .................................................................................................................43
Chapter 11 – De Arabische strijd om onafhankelijkheid: Egypte, Irak en Transjordanië
(interbellum – 1945) .................................................................................................................... 46
De strijd om de macht in Egypte in het interbellum ................................................................................ 46
De Formatie van de Wafd en de Revolutie in 1919.................................................................................. 46
Egyptisch Liberaal Experiment (1924-1936) ............................................................................................ 47
Een overzicht van WWII ......................................................................................................................... 48
Chapter 12 – de Arabische strijd om onafhankelijkheid: Syrië, Lebanon en Saoedi-Arabië
(interbellum – 1945) .................................................................................................................... 52
Het Franse Mandaat in Syrië en Libanon ................................................................................................. 52
Libanon onder het mandaat: de oprichting van de confessionele politiek................................................ 53
Syrië en Libanon tijdens WWII: de moeilijke weg naar onafhankelijkheid ................................................ 54
Nieuwe koninkrijk in Saoudie-Arabië: de opkomst van de Saoudi staat ................................................... 55
De zoektocht naar identiteit: Regionalisme, Arabisme en Islam............................................................... 56
Chapter 13 – Het Palestijnse Mandaat en de geboorte van de Israëlische Staat ......................... 56
Mandaat voor Palestina: Britse Administratie ......................................................................................... 56
De Palestijns-Arabische gemeenschap: leiderschap en instituties............................................................ 57
De Joodse gemeenschap: leiderschap en instituties ................................................................................ 58
WWII en de geboorte van de Israelische Staat: gevolg van de Holocaust ................................................. 59
Part IV – het onafhankelijke Midden-Oosten, einde van WWII tot 1970 .............................61
1
,Week 5 – College .................................................................................................................61
Chapter 14 – Democratie en autoritarisme ................................................................................. 61
De rol van de VS in de post-WWII jaren .................................................................................................. 62
Turkije: de overgang naar een meerpartijenstelsel.................................................................................. 62
Turks buitenlandbeleid en de kwestie van Cyprus ................................................................................... 64
Iran: het herstel van de koninklijke autoriteit.......................................................................................... 65
Week 5 – College (Nasser) ...................................................................................................68
Chapter 15 – het Midden-Oosten in het tijdperk van Nasser: de Egyptische basis ...................... 71
De Verlamminng van het Oude Regime: 1945-1952 ................................................................................ 71
Buitenlandse relaties na 1952 – Egypte, Groot-Brittannië en de Suezcrisis van 1956 ............................... 73
Egypte en de Arabische wereld: The United Arab Republic (UAR)............................................................ 73
De Adoptie van Arabisch Socialisme ....................................................................................................... 74
Chapter 16 – het Midden-Oosten in de tijd van Nasser: radicalisatie van Arabische politiek ...... 75
Irak: einde van de monarchie ................................................................................................................. 76
Jordanië: de overleving van de monarchie.............................................................................................. 77
Libanon: het precaire sektarische evenwicht .......................................................................................... 78
Israël, de Arabische Staten en de Juni Oorlog: het begin van de oorlog ................................................... 79
Part V – de herleving van Islam: het Midden-Oosten van 1970 tot 1991 Golfoorlog ...........81
Week 6 – College .................................................................................................................81
Chapter 18 – de Iraanse revolutie en de herleving van islam ...................................................... 84
De fases van de revolutie in Iran ............................................................................................................. 84
Een overzicht van herleving van islam in het Midden-Oosten.................................................................. 88
Chapter 19 – veranderde patronen van oorlog en vrede: Egypte en Libanon 1970-1980 ............ 88
Egypte onder Sadat: binnenlandse en diplomatieke herschikkingen........................................................ 89
De Libanese Burgeroorlog, 1975-1990 .................................................................................................... 91
Egypte in de 1980s ................................................................................................................................. 96
Chapter 20 – het Arabische Schiereiland in het olietijdperk ........................................................ 97
Koninkrijk van Saoedie-Arabië ................................................................................................................ 97
Kuwait, Oman en de kleinere golfstaten ................................................................................................. 99
Chapter 21 – de versterking van autoritair regime in Syrië en Irak ........................................... 101
Syrië in de al-Asad periode ................................................................................................................... 101
Iraq in de Saddam Husayn en de Ba’th periode ..................................................................................... 103
Iran-Irakoorlog, 1980-1988 ................................................................................................................... 105
Part IV – Uitdagingen voor de bestaande orde: Midden-Oosten in 1990s en 2000s ..........105
Week 7 – College ...............................................................................................................106
Chapter 22 – de Palestijnse Intifada en de golfoorlog van 1991 ................................................ 108
De Intifada van 1987-1991 ................................................................................................................... 108
De Golfcrisis van 1990-1991 ................................................................................................................. 110
Chapter 23 – Palestijns-Israëlische relaties vanaf de 1991 Golfoorlog ...................................... 113
De weg naar het Oslo Vredesakkoord ................................................................................................... 113
Het ontrafelen van het Oslo Vredesakkoord ......................................................................................... 115
2
,Week 1 – College
Midden-Oosten – term bedacht voor Groot-Brittannië in 1850 als verwijzing naar het midden tussen
Groot-Brittannië en India (toenmalige Britse kolonie).
• Verwijzing naar moderne geschiedenis of hedendaags Midden-Oosten
Nabije Oosten – term oorspronkelijk bedacht door de Amerikanen.
• Verwijzing naar verre geschiedenis van het Midden-Oosten
Het Midden-Oosten dient als een brugfunctie tussen drie continenten – Azië, Afrika en Europa. Het is
ook de bakermat van drie universele religies – Jodendom, Christendom en Islam.
Jeruzalem – geboorteplaats jodendom en christendom
Mekka – belangrijkste stad in de islam
Culturele ontwikkelingen zijn niet los te koppelen van de religie.
Olie was en is de belangrijkste motivatie voor westerse interesse in het Midden-Ooten.
(Vooral vroeger) water dicteert de aanwezigheid van mensen. Waar water is zijn mensen. In de
bergen is er vaak zoet water maar weinig eten, daarom zijn de bergen vaak dunbevolkt.
De rivieren die door het Midden-Oosten lopen
1. Tigris
2. Eufraat
3. Nijl
Fertile crescent – vruchtbare grond in het noorden van het Nabije Oosten. Deze vruchtbare grond
zorgde voor migratiestromen van het oosten naar het westen (nomadisme).
Seminomadisme – niet iedereen trekt meer rond als nomaden maar sommige settelen zich op
vruchtbare plekken.
Stamverbanden zijn (nog steeds vaak) belangrijker dan religie, en daarom ook vaak de oorzaak van
conflict tussen verschillende stamverbanden. Bijvoorbeeld in Iran.
Twee belangrijke uitvindingen
1. Stad
a. Een culturele uitvinding. Uitgevonden in het Midden-Oosten
b. Bron van religie en cultuur
c. Kenmerk van een stad: het heeft een eigen identiteit
3
, 2. Schrift
a. Spijkerschrift werd op klei gemaakt
b. Beeldschrift was een combinatie van beelden en letters (bijvoorbeeld de letter ‘M’ is
het Egyptische teken voor water)
Door deze twee uitvindingen kwam de ontwikkeling van nieuwe beroepen, zoals schrijver. In de stad
woonde ook religieuze gezagsdragers, zoals priesters.
Steden groeide uit tot koninkrijken.
Hedendaagse situatie in het Midden-Oosten – er zijn meer volken dan landen.
1000 v.Chr. – het zuidwesten van het Midden-Oosten was de “speelbal” van het gebied. Veel volken
en rijken probeerden de macht over het gebied te krijgen of hun rijk uit te breiden.
• Alle bemoeienis komt uit het westen
Alle volkeren in het Midden-Oosten onderschatte Alexander de Grote. Daarom verloor het Perzische
rijk in 1333 van Alexander de Grote en viel het gebied voor de eerste keer in westerse handen. Er
worden nog steeds negatieve liedjes gezongen, bijvoorbeeld in Iran, over Alexander de Grote.
Het Byzantijnse Rijk, met als hoofdstad Constantinopel, regeerde over het hele Midden-Oosten op
een gegeven moment.
Islamisering – religie
Arabisering – identiteit, cultuur, taal
11e eeuw – kruisvaarders uit Europa vertrokken richting het Midden-Oosten naar Jeruzalem. Na deze
kruisvaarders ontstond er een Latijns rijk in het Midden-Oosten.
1187 – onder leiding van Saladin uit Damascus grepen de moslims de macht terug
Het hellenisme, ook wel hellenistische periode genoemd, was in enige zin het tijdperk waarin het
oude Griekenland op zijn hoogtepunt was vanaf de veroveringen door Alexander de Grote tot de
Romeinse verovering van Griekenland en het Nabije Oosten (334-30 v. Chr.).
4
,Part II – Het begin van het tijdperk van transformatie
Ottomaans rijk in de 18e eeuw – een periode van politieke en economische desintegratie veroorzaakt
door een afnemende centrale autoriteit en intense externe druk.
Decentralisatie binnen het bestuur en in het vermogen om zijn territoria te beheersen. Ambtenaren
binnen het systeem kregen meer macht en rijkdom. Ze begonnen zich tegen sultans te verzetten.
Corruptie; het kopen en verkopen van kantoren was heel gewoon.
• Janitsaren (militaire stichting) werd een bedreiging. Ze begonnen te trouwen en brachten hun
nakomelingen naar het korps
• Ulama (religieuze elite) oefende ook een aanzienlijke onafhankelijke autoriteit uit
• Derebeys en a’yan (lokale leiders) kregen steeds meer autonomie van Istanbul. Ze probeerden
de Ottomaanse staat niet omver te werpen, alleen afstand te nemen van zijn autoriteit
In 1815 drong de Europese handel het Midden-Oosten binnen. De invallen van Europese handel en
kapitaal zorgden voor integratie van economieën van het Midden-Oosten.
• Bepaalde regio’s in het Midden-Oosten – exporteurs van gespecialiseerde landbouwproducten
(katoen in Egypte, granen in Syrië, zijde in Libanon)
• De commerciële landbouwproductie in het Midden-Oosten afhankelijk van de vraag op de
Europese markt
Barats (capitulaties) certificaten die Europese vertegenwoordigers niet-Islamitische Ottomaanse
inwoners hebben gegeven. Ze stelden hun houders in staat dezelfde
bescherming te genieten die Europese onderdanen hadden. Op deze manier
hadden de minderheidsonderwerpen van het keizerrijk een voordele ten
opzichte van islamitische kooplieden en konden ze dus belangrijke sectoren
van Ottomaanse buitenlandse handel controleren.
19e-eeuws Midden-Oosten - grotendeels gekenmerkt als een periode van spanning tussen krachten
van continuïteit en krachten van verandering.
Week 2 – College
Begin 18e eeuw – sociale wetenschappers introduceren voor de eerste keer de term ‘modern’
• Aangeven dat Europa het moderne tijdperk had bereikt
• Geloof in de wetenschap in plaats van religie
• Secularisme – scheiding tussen kerk en staat
• Vrijheid in ideologie
5
, Deze wetenschappers geloofden dat moderniteit zich ontwikkelt in een lineaire recht lijn van
“traditioneel” naar “modern”. Dit idee is nu verworpen omdat een samenleving zich niet zo consistent
ontwikkelt.
Als we verwijzen naar het “moderne Midden-Oosten”, hebben we het niet over moderniteit of positieve
groei maar over een aantal significante ontwikkelingen vanaf een bepaalde periode.
1. Ontwikkeling van natiestaten
2. Ontstaan van de wereldeconomie
Ottomaanse Rijk
De val van het Ottomaanse rijk werd vooral veroorzaakt door confrontatie met de ontwikkeling van
natiestaten. Het rijk viel vanaf het einde van de 18e eeuw tot 1918.
• Ottomaanse Rijk was soenitisch, bestuurd door Turken
• De drie buskruitrijken in die tijd waren het Ottomaanse Rijk, het Safaviden rijk en het Mogolrijk
• Buskruitrijken – ze hadden alle drie monopolie op buskruit. Daardoor konden ze hun inwoners
beschermen van indringers
Rond 1300 is het Ottomaanse rijk ontstaan. In 1435 werd de hoofdstad Constantinopel ingenomen door
Byzantijnen en in 1683 was het rijk op het grootst. Onderdeel van het rijk waren ook Griekenland en de
Balken. We kunnen daarom niet per se van een Midden-Oosters rijk spreken.
Gazi [razi] een principe dat je land moest veroveren om zo de Islamitische religie voort te
brengen. Dit was de motivatie voor het Ottomaanse rijk om zo groot te worden.
Sociale structuur van het Ottomaanse rijk
1. Sultan – politieke/religieuze leider (kalief)
2. Askeri
a. Derebeys – lokale bestuurders. Werden geplaatst om het veroverd gebied daar te
bestuderen met Ottomaanse waarden
b. Ulama – religieuze elite
c. Janitsaren – militaire elite. Zij werden op jonge leeftijd van hun ouders weggehaald om
te dienen in het leger. Ze mochten niet trouwen en geen kinderen krijgen. Toch hadden
ze geen slavenpositie omdat ze ergens bovenaan de sociale ladder stonden
3. Reaya – “kudde”, het gewone volk
Inwoners die geen moslims waren werden gezien als “tweederangsburgers”. Zij konden tot slaaf worden
gemaakt en moesten meer belasting betalen. Toch handhaafde het Ottomaanse rijk het Millet systeem.
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper riannevanmierlo. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
