Volledige en duidelijke samenvatting van het boek 'Verbintenissenrecht begrepen' (6e druk, geschreven door I. Timmer en A.L.A.M. Paffen) . Deze samenvatting is te gebruiken voor rechten en SJD studenten.
1.1 Inleiding
Een verbintenis is een juridische relatie tussen twee (of meer) partijen, waarbij de ene partij
verplicht is tot een op geld waardeerbare prestatie waarop de andere partij recht heeft.
Deze verbintenis moet worden nagekomen. Kom je de verbintenis niet na, dan ben je
aansprakelijk voor de gevolgen.
Verbintenissen kunnen ontstaan uit de wet of uit een overeenkomst.
1.2 Verbintenissen uit overeenkomst
Uit het maken van een overeenkomst vloeien rechten en verplichtingen voort:
verbintenissen. Een overeenkomst is een afspraak tussen twee partijen. Er is een aanbod
en een aanvaarding. De wil van de twee partijen moet overeenstemt zijn, een
wilsovereenstemming.
Bij een verbintenis uit de wet is de wil van partijen niet van belang.
Als een verbintenis wordt nagekomen, houdt zij op te bestaan. Dit noemen we het
tenietgaan van een verbintenis.
De prestatie is het object van de verbintenis. Bij het aangaan van een verbintenis worden
beide partijen rechtssubjecten. Je wordt beide dragers van rechten en plichten.
De partij die recht heeft op een prestatie is de schuldeiser. De partij die de prestatie moet
verrichten is de schuldenaar. Je kunt zowel schuldeiser als schuldenaar zijn.
Als een van de partijen de verbintenis niet goed zou nakomen, noemen we dit wanprestatie.
Een wanprestatie is een tekortkoming in de nakoming van een verbintenis.
De prestaties die op grond van een verbintenis moeten worden verricht, kunnen variëren van
eenvoudig tot complex. De nakoming kan daarmee ook eenvoudig of complex zijn.
Een verbintenis kan ook bestaan uit de verplichting iets te laten. Er wordt vaak over een
concurrentiebeding gesproken. Dit houdt in dat je na je dienstverband niet, gedurende een
bepaalde periode, bij een concurrerend bedrijf mag gaan werken.
1.3 Verbintenissen uit de wet: onrechtmatige daad
Wanneer je iemand schade toebrengt op een manier die onrechtmatig is kan een verbintenis
tot het vergoeden van de schade ontstaan op grond van onrechtmatige daad.
Er ontstaat een wettelijke aansprakelijkheid, omdat je per ongeluk een onrechtmatige daad
hebt gepleegd. Er ontstaat slechts één verbintenis.
- Er is nog steeds een schuldeiser en een schuldenaar van een prestatie. De bron van
de verbintenis wijzigt alleen.
1
,Een WA-verzekering is een verzekering tegen wettelijke aansprakelijkheid. Deze verzekerd
bepaalde risico’s. Deze verzekering betaald alleen zodra de schade onopzettelijk
veroorzaakt wordt.
- Of het ongeluk opzettelijk of onopzettelijk was, maakt verbintenisrechtelijk niks uit
1.4 Andere verbintenissen uit de wet: rechtmatige daad
Er kan ook een onverschuldigde betaling zijn. Als iemand geen verbintenis had om jou dit
bedrag te betalen, bepaald de wet dat er voor jou een verbintenis ontstaat om dit bedrag
terug te geven, ook al wil je dit niet.
De verrijking (rente) die je krijgt over het bedrag dat per ongeluk op je rekening is geplaatst
wordt als ongerechtvaardigd gezien. Deze verrijking moet je ook terug betalen, ook al wil je
dit niet.
Zaakwaarneming gaat om het belangen behartigen van een ander (art. 6:198 BW). Je gaat
namens een ander een rechtshandeling aan. Dit is willens en wetens de behandeling van
een ander persoon behartigen, zonder dat er vooraf bepaalde afspraken zijn gemaakt. De
persoon namens wie jij de handeling heeft verricht, moet de kosten van deze
rechtshandeling betalen.
1.5 Verbintenissenrecht: onderdeel van het privaatrecht
Het verbintenissenrecht valt onder het privaatrecht. Het gaat over de relatie tussen burgers
onderling.
1.6 Privaatrecht: vermogensrecht en personenrecht
Het privaatrecht kan worden verdeeld in:
- Personenrecht → wie er in het privaatrecht drager kunnen zijn van rechten
en plichten - personen- en familierecht en het rechtspersonenrecht
- Vermogensrecht → regels aan de rechtssubjecten, mogelijke dragers van
rechten en plichten, waaruit een vermogen kan bestaan - goederenrecht
en het verbintenissenrecht
Rechtspersonen hebben net als natuurlijke personen rechten en plichten. Rechtspersonen
zijn juridische constructies. Er moeten altijd natuurlijke personen zijn die namens de
rechtspersoon handelen. Zij vertegenwoordigen de rechtspersoon.
Alle goederen van iemand tezamen vormen zijn vermogen.
1.7 Overheid en privaatrecht
De regels van het privaatrecht worden door de wetgever opgesteld. In geval van een conflict
tussen burgers kunnen zij elkaar door de civiele rechter dagen.
De handhaving van het publiekrecht gebeurt door de overheid. Bij de handhaving van het
privaatrecht ligt het initiatief bij de burgers en rechtspersonen zelf. De overheid onderneemt
geen actie wanneer iemand met wie je een overeenkomst hebt gesloten, deze niet of niet
goed nakomt.
2
,Er zijn speciale publiekrechtelijke bevoegdheden die alleen de overheid bezit. Gemeenten,
provincies en uitkeringsinstanties hebben rechtspersoonlijkheid en kunnen net als burgers
overeenkomsten sluiten.
1.12 Beginselen en uitgangspunten van het privaatrecht
Het verbintenissenrecht heeft enkele beginselen:
1. Contractsvrijheid
Partijen mogen een overeenkomst aangaan, zolang dit niet expliciet verboden is, of in strijd
komt met de openbare orde of de goede zeden.
2. Pacta sunt servanda
Overeenkomsten moeten worden nagekomen. Belofte maakt schuld.
3. Vormvrijheid
Zolang de wetgever niet expliciet anders bepaalt, geldt er geen speciale vorm waarin
handelingen verricht moeten worden.
4. De redelijkheid en billijkheid
Partijen zijn verplicht zich naar elkaar redelijk en billijk te gedragen. De redelijkheid verwijst
naar het verstand, de billijkheid naar ons rechtsgevoel. Als er geen aanvullende bepaling in
de wet staat, hebben de redelijkheid en billijkheid een aanvullende werking. De rechter zal
bepalen wat redelijk en billijk is.
Soms kan een situatie zo onredelijk uitpakken dat de redelijkheid en billijkheid de gevolgen
van een overeenkomst kan beperken of wijzigen. Dit is het beperkende of de derogerende
werking van de redelijkheid en billijkheid.
Derogeren betekent: afwijken van of een uitzondering vormen op. De derogerende werking
van de redelijkheid en billijkheid speelt slechts in extreme situaties in een rol, vanwege het
beginsel pacta sunt servanda.
5. Bijzonder gaat voor algemeen
Een bijzondere regel is gedetailleerder en meer toegesneden op de betreffende situatie.
Deze regel gaat voor de algemene regel.
1.13 Procederen in het privaatrecht: materieel en formeel recht
Het materieel recht gaat over inhoudelijke zaken. Wie in welke situatie recht heeft waarop.
Het formele recht ziet op de procedures waarmee iemand zich recht kan verwezenlijken.
Als je iets eist, stel je dat je tegenpartij wanprestatie heeft gepleegd. Dit moet je dan kunnen
bewijzen. De uitzondering hierop is als de tegenpartij niet betwist dat wat jij stelt ook
inderdaad gebeurd is.
De rechter is vrij in zijn waardering van het bewijs. Hij kan zelf bepalen aan welke
bewijsmiddelen hij veel op weinig waarde hecht. Wel moet hij dit beargumenteren.
3
, Een rechter kan een bewijslast ook omkeren. Hij geeft dan een bewijsopdracht. Het is
vervolgens de taak van de partij die de bewijsopdracht krijgt om te bewijzen dat wat de
tegenpartij stelt toch niet gebeurd is. Als dat niet lukt, beslist de rechter in het voordeel van
de eerste partij.
In der minne te schikken: de zaak onderling in overleg op te lossen.
Een rechtbank behoort tot een gebied: het arrondissement. Een rechtbank is, voor wat
betreft privaatrecht, onderverdeeld in een sector civiel en een sector kanton.
- De kantonrechter is de bevoegde rechter in privaatrechtelijke geschillen tot 25.000
euro
- De sector civiel behandelt in beginsel alle andere privaatrechtelijke procedures
Hoger beroep kan worden gedaan bij het gerechtshof. Hiertegen kan weer cassatie gedaan
bij de Hoge Raad in Den Haag. De Hoge Raad kijkt of het recht goed is toegepast en is de
hoogste rechter in het privaatrecht.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Aniekmeij. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
