Deze tekst was een onderdeel van een tentamen die ik moest maken (blok 5) waarmee ik een 9,1 heb gehaald. Dit is mijn overzichtelijke samenvatting van de tekst: Kikker is Kikker: reflectie bij een prentenboek. Wil je deze samenvatting gebruiken, moet je het verhaal Kikker is kikker wel even gelezen...
Vraagstelling
Er zijn 2 vragen die we in dit artikel gaan beantwoorden:
1. Wat kunnen we van Kikker leren over reflectie en identiteitsvorming en relatie
tussen beide?
2. Wat doen we, methodisch gezien, als we dit boek inzetten in begeleidings- en
opleidingstrajecten?
Kikker is kikker, een kleine exegese (tekst uitleg)
In dit boek is Kikker trots op wie hij is. Tot blijkt dat zijn vrienden andere dingen kunnen.
Zo kan Rat goed timmeren, Eend kan vliegen, Varkentje kan taarten bakken en Haas kan
lezen. Maar kan Kikker al die dingen ook? En is Kikker nog wel zo trots op zichzelf als
blijkt dat hij al die dingen niet kan?
Identiteitsontwikkeling
Het eerste deel van het verhaal is ongeveer gelijk aan de laatste. Kikker zegt tegen
zichzelf: ‘Er is niets mooier dan Kikker zijn!’. Kikker is gedurende het verhaal veranderd.
Hij is geworden wie hij was, identiteitsontwikkeling. Wat is identiteit?
James maakt onderscheid tussen materiele, sociale en spirituele zelf. Kikker is groen,
heeft een zwembroek aan en leeft aan de waterkant (het materiele zelf). Hij heeft
vrienden die meedoen in zijn verhaal, hem kennen en tot wie hij zich verhoudt (het
sociale zelf). Deze aspecten komen samen in de zelfbeleving van Kikker, de wijze waarop
hij zichzelf waardeert (het spirituele zelf).
Erikson accentueert de psychosociale ontwikkeling van identiteitsvorming door de nadruk
te leggen op het overwinnen van de crises daarbinnen. Identiteitsontwikkeling vindt
plaats door het vinden van een weg in het bio-psychosociale krachtveld en de spanningen
tussen behoeften, eisen en (on)mogelijkheden daarbinnen. In het verhaal van Kikker zie
je deze crisis.
Damassio zegt dat zelfbeleving de basis heeft in emoties en ontwikkeling van zintuigen.
Het zelfbewust zijn is evaluatief en de waardering die hierbij gepaard gaat vind
fundament in emotieprocessen. De lichamelijkheid, emotionaliteit en zelfbeleving zie je
bij kikker bij de zelfbewondering in het water, zijn korte vlucht met dramatische afloop
en zijn sprong van plezier aan het einde.
De narratieve benadering laat zien dat deze zelfbeleving altijd opgenomen is in een zelf-
verhaal, waarbinnen ze samenhang en betekenis krijgt. Dit verhaal is dialogisch. De
betekenisvolle uitwisseling met andere leidt tot een betekenisvolle dialoog met zichzelf
tussen meerdere ik-posities. Extern en intern.
Exclusieve identiteit
Bij kikker kunnen we spreken van foreclosure. Dat is een identiteitsbesef dat op 1e
gezicht stabiel oogt, maar toch onzeker is omdat de ontwikkeling te vroeg is afgesloten
en nog niet getoetst is aan de ervaring van het verkennen van alternatieven.
De tevredenheid en zelfgevoel van Kikker bij aanvang van het verhaal is anders na de
ontmoetingen met anderen. Kikker denkt in termen van vergelijking en uitsluiting. Als
groen mooi is, is wit lelijk. Eigenwaarde impliceren bijgevolg de minderwaardigheid van
anderen. Eend doet dit ook met haar demonstratievlucht voor kikker.
Bij exclusieve identiteit gaat het om mooi of lelijk, beter of slechter. Maslow spreekt van
een autoritaire karakterstructuur die gebaseerd is op competitie en angst heeft voor
afwijzing.
, Oude patronen en gekunstelde identiteit
Wanneer Eend Kikker verteld dat hij kan vliegen, gaat Kikker dit zelf ook proberen.
Kikker blijft denken in vergelijkingen. Hij wilt laten zien dat hij niet minder goed is dan
Eend. Als iemand kwaliteiten heeft die jij niet hebt, en het leven is een competitie, dan
ga je die kwaliteiten ook proberen na te streven. Zoals kikker met de nep vleugels. Dit is
een gekunstelde identiteit, niet bestand tegen de realiteit.
De sociale psychologie schrijft waarderend over de effecten van power posing:
aannemen van een uitzettende lichaamshouding voor zelfvertrouwen in gevoel en gedrag
waarmee je de ander en jezelf overtuigt. Verhaeghe legt echter een verband tussen onze
competitieve en extrinsieke prestatiecultuur en identiteitsstoornissen in het narcistische
en depressieve spectrum.
Identiteit in verwarring
Wanneer oude patronen niet werken ontstaat er verwarring, identiteitsverwarring. Het is
een combinatie van enerzijds onzekerheid en anderzijds nog erger vasthouden aan oude
patronen. Nu kikker weet dat hij niet kan vliegen, gaat hij zich nog meer vergelijken met
wat anderen wel niet kunnen wat zorgt voor nog meer mislukkingen. Snelle bindingen
leiden tot snelle teleurstelling. In de psychologie is identiteitsverwarring: jezelf
kortstondig overgeven aan iets zonder echt te weten wie je bent dit lever frustratie op.
Een negatieve identiteit
Als iedereen het beter kan dan jij is neerslachtigheid van resteert. Kikker zegt: ‘Ik ben
een kikker van niets, een doodgewone groene kikker. ‘
Vaak ga je teleurstelling over jezelf op minachting van anderen projecteren. Het
negatieve oordeel over jezelf wordt snel een veroordeling van anderen. ‘Ik ben tenminste
niet zoals die, of zo gek als die’. Bij kikker gebeurd dit niet tot zover.
Toelaten van de twijfel: door de diepte
Bij kikker gaat zijn negatieve oordeel over zichzelf over in verdriet. Er ontstaat een
moment dat de vragen, vragen kunnen blijven en niet meer beantwoord hoeven te
worden. Dat is een moment van verandering.
Identiteitsontwikkeling gaat altijd via de weg van beproevingen. Karaktereigenschappen
en inzichten worden alleen zo verdiept. Kikker wordt geschud doordat hij erachter komt
dat hij niet alles kan. Hij ervaart zijn grenzen en juist deze vormen de verandering tot
zelfbezinning. Ook zijn er mensen die heel hun leven bevestigd zijn van hun talenten.
Aan hun boom is niet geschud. Eerst leidt het tot eigendunk, vervolgens tot fouten.
Eerlijke kritiek
Wanneer kikker na zijn mislukte vlucht fysiek pijn heeft maar zich ook schaamt, zegt
Rat: ‘kikkers kunnen niet vliegen, dat weet je toch wel’. Hiermee doet hij 2 dingen. Hij
spreekt de feiten en raakt het innerlijk weten van Kikker. Hou jezelf niet voor de gek.
Identiteitsontwikkeling gaat via eerlijke kritiek. Voortdurende bevestiging kan niet
gemeend zijn en is niet goed voor je. De eerlijke kritiek is een onderdeel van de weg
door de diepte, namelijk de stimulans tot een verdiepte identiteit, een hechter zelfgevoel.
Eerlijkheid naar jezelf
De eerlijkheid van anderen is een basis voor eerlijkheid naar jezelf. Na een verwarde
zoektocht komt kikker tot zichzelf en wordt hij verdrietig. Deze erkenning en schuldbesef
is iets om dankbaar voor te zijn. Als je voor jezelf de beperking niet erkent of schuld niet
op je neemt, ga je de ander en de wereld de schuld geven.
Eerlijkheid naar jezelf maakt je ook bereid eerlijk te zijn naar anderen. Wie toegeeft dat
hij maar een gewone kikker is die hoeft dit niet te verbergen voor zin vrienden. Kikker
gaat naar haas voor de 2e keer om hem te vertellen dat niets hem lukt. Hij moet huilen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bethvandermade. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
