Hoofdstuk 1
1.1Waarom recht?
Het recht heeft 4 functies, waaronder:
Normatieve functie
Geschiloplossende functie
Additionele functie
Instrumentele functie
Er zijn gedragsregels waarvan nagenoeg iedereen inde samenleving vindt, dat zij
moeten worden nageleefd en opgevolgd. Die gedragsregels noemen we normen.
Deze normen zijn niet alleen ethische normen (behoren niet alleen tot de moraal)
maar zijn daarnaast ook rechtsnormen. Moord, diefstal en verkrachting zijn
voorbeelden van dergelijke rechtsnormen. We spreken hier van de normatieve
functie van het recht.
In bepaalde oude samenlevingen neemt men het heft in eigen handen, in de
westerse cultuur is deze eigenrichting verboden. Wij kennen een rechterlijke
organisatie ( de rechterlijke macht) die oordeelt of iemand moet worden gestraft en
zo ja op welke wijze. Dit wordt ook wel de geschil oplossende functie van het recht
genoemd.
Als jij een telefoon koopt en afspreekt met de verkoper dat je hem over een week
betaald en binnen die week wordt de telefoon van jou gestolen. Moet jij alsnog aan
de verkoper het bedrag betalen. Het betreft hier de additionele functie van het recht:
het biedt een rechtsregel als partijen vergeten zijn op een bepaald punt afspraken te
maken. Hebben zij dit wel gedaan, dan gaat die afspraak voor en is de wettelijk
regeling niet meer van toepassing. Ook kan worden gewezen op de instrumentele
functie van het recht. Een voorbeeld daarvan is dat we in Nederland aan de
rechterkant rijden. Mensen mogen hier zelf geen afspraken over maken.
1.2Waar vinden we het recht?
Er bestaan in totaal vier verschillende rechtsbronnen:
De wet
Het verdrag
De jurisprudentie
De gewoonte
1.2.1 Wet
Wetten met betrekking tot het privaatrecht
Er zijn wetten op het terrein van het privaatrecht, ook wel het civielrecht of het
burgerlijk recht genoemd. Het privaatrecht bestaat uit tweedeelgebieden: het
personen- en familierecht en het vermogensrecht.
Het personen- en familierecht regelt zaken als geboorte, huwelijk, echtscheiding
enzovoort. Binnen het vermogensrecht vallen alle op geld waardeerbare
handelingen tussen burgers onderling waaraan juridische gevolgen verbonden zijn.
Wetten met betrekking tot het ondernemingsrecht
,Het privaatrecht bestaat ook uit het ondernemingsrecht, het rechtsgebied dat alles
regelt wat ondernemingen en bedrijven betreft.
Wetten met betrekking tot het burgerlijk procesrecht
Heeft iemand een privaatrechtelijk geschil met een ander (Jelle vindt bijvoorbeeld dat
sanne hem schade heeft toegebracht, maar sanne ontkent dat jelle door haar schade
heeft geleden), dan moet die persoon naar de rechter stappen voor zijn gelijk. Naar
de rechter gaan om een geschil te laten beslechteren, noemen we procederen. De
regels die op het voeren van juridischeprocedures op het terrein van het privaatrecht
van toepassing zijn, worden tot het burgerlijk procesrecht gerekend.
Wetten met betrekking tot het strafrecht
Bij stafrecht is het kenmerkend dat voor dit deel van het recht is dat de staat door
middel van het Openbaar Ministerie actief optreedt on sancties te eisen bij
overtreding van de normen. Bij privaatrecht moet d burger actie ondernemen, doet hij
dit niet dan zal de staat zich er niet mee bemoeien.
Strafrecht en privaatrecht kan op een bepaalde manier met elkaar verbonden zijn.
Voorbeeld: bob verleent geen voorrang en rijd de auto van Piet total loss, bob zal de
schade moeten vergoeden deze kwestie heeft betrekking op het vermogensrecht.
Maar omdat bob geen voorrang heeft verleend is dat een strafrechtelijk delict waarop
een sanctie zal volgen, hij krijgt hier een boete voor.
privaatrecht
privaatrecht
personen- en
personen- en
vermogensrecht
vermogensrecht ondernemingsrecht
ondernemingsrecht burgelijk procesrecht
burgelijk procesrecht
familierecht
familierecht
Wetten met betrekking tot het staatsrecht
Op het terrein van het staatsrect komen de Eerste en Tweede kamer, de regering,
verkiezingen en de totstandkoming van wette aan de orde. Een belangrijke wet op dit
gebied is de Grondwet, waarin de basisregels van on staatsbestel staan opgesomd.
Wetten met betrekking tot het bestuursrecht
Het bestuursrecht heeft betrekking op de mogelijkheden die de overheid heeft om
regulerend op te treden ten aanzien van de maatschappij.
1.2.2 Verdrag
Niet alleen in wetten treffen we recht aan, ook verdragen behelzen rechtsregels.
Deze regels noemen we verdragsbepalingen. Een verdrag is een afspraak, een
overeenkomst, gesloten door twee of meer staten. Een verdrag tussen twee landen
heet een bilateraal verdrag; zijn er meer dan twee staten bij een verdrag betrokken
dan noemen we dit een multilateraal verdrag.
1.2.3 Jurisprudentie
Waarom rechtsbron?
Jurisprudentie betekent rechtspraak. Recht wordt gesproken door een enkele
rechter (unus) of door een rechtelrijk college. Hun beslissingen worden vonnisen,
arresten of uitspraken genoemd. Een vonnis wordt gegeven door de rechtbank.
,Interpretatiemethode
Een rechter spreekt niet alleen recht, maar kan ook recht maken. De rechter bezit
een aantal hulpmiddelen om de uitleg van vage woorden of zinsneden in een
wettekst te vertellen. Deze hulpmiddelen worden interpretatiemethoden genoemd.
Grammaticale interpretatiemethode
Wetshistorische interpretatiemethode
De grammaticale interpretatiemethode
Bij de uitleg van een woord knoopt de rechter aan bij de beteknis die het heeft in het
alledaagse spraakgebruik.
De wetshistorische interpratatiemethode
De rechter beroept zich bij dit hulpmiddel op een passage uit de parlementaire
geschiedenis van betreffende wet. Over iedere wet wordt in de Eerste en Tweede
Kamer (de staten-generaal) beraadslaagd. Deze beraadslagingen worden in
letterlijke bewoordingen op papier gezet.
De anticiperende interpretatiemethode
Bij het formuleren van zijn regel baseert de rechter zich in dit geval op toekomstig
recht, op bijna-recht. Het duur meestal tenminste een maand op negen voordat een
wetsvoorstel wet wordt en in werking treedt.
De rechtsvergelijkende interpretatiemethode
Als de rechter de rechtsvergelijkende interpretatiemethode hanteert, verwijst hij bij de
beantwoording van de vraag hoe je een vaag woord of onduidelijke zin in een
Nederlandse wet moet lezen, naar een buitenlandsrechtsstelsel waarin de
betreffende materie ook is geregeld.
De systematische interpretatiemethode
Wetsartikelen staan nooit op zichzelf. Zij maken onderdeel uit van een groter geheel,
bijvoorbeeld van een wet. Als de rechter de systematische interpretatiemethode
toepast, legt hij een woord of zinsnede uit een wettelijke bepaling uit de hand van de
regeling waarvan die bepaling onderdeel uitmaakt.
De teleologische interpretatiemethode
Een wet of wettelijke bepaling wordt altijd met een bepaald doel uitgevaardigd. De
wetgever wil met zo’n daad van wetgeving iets bewerkstellingen. Bij de teleologische
interpretatiemethode doet de rechter een beroep op de bedoeling die de wetgever
met de regeling heeft gehad.
Een rechter maakt naast interpretatiemethode gebruik van zogenoemde
redeneerwijzen. Een redeneerwijze is een bepaalde manier van denken om tot een
bepaalde uitpsraak te komen. De twee bekenste mnanier zijn de a-contrarioredering
en de redering naar analogie.
Bij de a-contrarioredering gaat de rechter ervan uit dat een bepaalde rechtsregel niet
van toepassing is omdat die regel uitsluitend geschreven is voor de gevallen die
uitdrukkelijk in die regel worden genoemd.
Bij de redenering naar analogie stelt de recht zich op in het standpunt dat een
bepaalde kwestie zoveel lijkt op een kwestie waarin de wet wel voorziet, dat die
latste regel ook van toepassign wordt verklaard op de niet geregelde kwestie.
1.2.4 gewoonte
de gewoonte kan als bron van recht fungeren. Er moet sprake zijn van een vaste
gedragslijn: binnen de groep i nkwestie handelt men overeenkomstig de gegeroeide
, opvating. Daarnaast moeten de betrokkenen het als hun rechtsplicht beschouwen
overeenkomstig die regel te handelen; zij achten zich moreel verplicht de regel te
volgen. Als er aan deze voorwarden is voldaan dan is er sprake van gewoonterecht.
1.3enkele onderscheidingen binnen het recht
1.3.1 materieel en formeel recht
materieel recht heeft betrekking op datgene wat men mag en niet mag, welke
rechten en plichten men heeft. Meterieel recht is dus inhoudelijk van aard.
Het formele recht daarentegen houdt de regels in die men moet volgen m het
materiele recht te effectureren. Het geeft aan waar men moet precedren, hoe en
welke termijnen er in acht moeten worden genomen.
1.3.2 dwingend en aanvullend recht
dwingend recht is recht waarvan de burgers niet mogen afwijken. Voorbeeld: je
komt met een verhuurder overeen dat je voor de periode van twee jaar een van zijn
huizen huurt. Je zegt hem dat je na twe jaar het pant uitgaat. Ben je aan deze
toezegging juridisch gebonden? Nee.
1.3.3 objectief en subjectief recht
als we spreken over eht objectief recht wordt daarmee het geldende recht bedoeld,
of ook wel het positieve recht. Het zijn de regels die in algemene bewoorderingen
aangeven wat rechtens is. Een subjectief recht is een recht dat een individu in
concreto bezit omdat het objectief recht dit met zoveel woorden zegt.
1.3.4 Privaatrecht en publiekrecht
Het privaatrecht worden gerekend het burgerlijk recht, het burgelijkprocesrecht en
het ondernemingsrecht.
Het publiekrecht omvat het staatsrecht, het bestuursprocesrecht en het
strafprocesrecht.
materieel, zoals
burgelijk wetboek
privaatrecht
formeel, zosl
wetboek van
burgelijke
rechtsvordering
nationaalrecht
materieel, zoals wet
recht
milieubeheer
internationaal en
europees recht zoals publieksrecht
het VEU en het ESH
formeel, zoals
wetboek van
strafvordering
HST 2.
Overeenkomsten:
- Een overeenkomst is een afspraak wat juridisch relevant is.
- Een mondelinge overeenkomst is een aanbod en aanvaarding, dit is rechtsgeldig,
als je genoeg bewijslast hebt.
- Onderlinge overeenkomst aanbod en aanvaarding!
Een koopovereenkomst is een verbintenis scheppende overeenkomst= obligatoire
overeenkomst.
Voorbeeld: Er ontstaat een plicht en een recht. -> koffie geven en betalen.
Eenzijdige overeenkomst is een schenking. Dit is een verbintenis ondanks het maar een kant
opgaat.
