Vak: risico- en crisiscommunicatie
Samenvatting Hoofdstuk 1
Door de enorme groei van communicatietechnologie is er de laatste decennia ook een grote
toename van risico’s en mogelijke crises in onze (internationale) samenleving. Als gevolg van
die veranderingen om ons heen is de huidige samenleving behalve als
communicatiesamenleving ook te typeren als risicosamenleving.
Klassieke rampen: rampen met giftige stoffen, grote ongelukken, explosies, aardbevingen en
wateroverlast)
Veranderingen in de samenleving kunnen leiden tot verschillende soorten crises:
- crises als gevolg van kwetsbare plekken in energievoorzieningen, informatiesystemen en
telecommunicatievoorzieningen. (Afhankelijkheid technologie)
- crises in de internationale voedselketen als gevolg van dierenziekten. (Q-koorts)
- crises als gevolg van grootschalige evenementen, zoals popconcerten.
- crises als gevolg van het (internationale) terrorisme (9-11)
Communicatie-explosie: de explosieve groei van communicatiemogelijkheid. Er is een
digitale ontmoetingsplaats ontstaan. 24/7 delen we informatie met elkaar. Burgers krijgen
hierdoor meer mogelijkheden en macht. Kennis is macht. Deze veranderingen zorgen ervoor
dat de manier van communiceren ook veranderd. Burgers zijn volwassen geworden en wensen
zo te worden behandeld als het gaat om communicatie. De monopolie op communicatie
bestaat niet langer.
Monopolie op informatie: de macht van de overheid en de politiek en van andere instituties
was lange tijd gebaseerd op twee monopolies: geweldsmonopolie en informatiemonopolie.
Een belangrijk kenmerk is dat de overheid in deze tijd de monopolies heeft verloren. Door
privatisering, verzelfstandiging en het internet (internetburger) social media. De
internetburger heeft geen eenduidige identiteit meer. Echter, beleidsmatig worden burgers nog
wel in eenduidige identiteit veronderstelt (dat burgers allemaal homogeen en rationele
afwegingen maken, dat klopt echter niet meer).
Consultatiemodel van communicatie: De overheid is niet per definitie de zendende partij.
Boodschappen worden steeds vaker antwoorden op zoek naar vragen. We moeten leren nu om
vragen te beantwoorden van een steeds actievere gebruiker. Dat is iets heel anders.
De moderne samenleving vraagt van zijn burgers een nieuwe manier van communiceren.
Daarnaast is de werkelijkheid/waarheid van instituties niet vanzelfsprekend gelijk met die van
de burger.
Betekenis geven: De waarheid en de feiten bestaan niet. Feiten op zichzelf hebben geen
betekenis. De betekenis die aan de feiten wordt gegeven maakt de werkelijkheid uit. Dit is
voor risico en crisiscommunicatie een belangrijk inzicht. De eerst betekenis die aan een crisis
wordt gegeven is cruciaal voor de maatschappelijke werkelijkheid die wordt geschapen.
Overheid bestuurders hebben een aantal kenmerken gemeen:
- een gemeenschappelijk westers mensbeeld
- een gedeeld vertrouwen in wetenschappelijke objectiviteit
- het idee dat de samenleving maakbaar is en te vatten is in wetenschappelijke modellen
, - het geloof in wetenschappelijke voortuitgang.
Transitiefase: er is een steeds grotere groep die niet meer past in de modellen en
vooronderstellingen die door de vertegenwoordigers van de (oude) instituties worden
opgesteld. Instituties moeten institutionele werkelijkheid, ideologie en normen loslaten en de
beleving van burgers meer centraal stellen, ook als het communicatiebeleid gaat. Burgers
moeten meer keuzevrijheid en verantwoordelijkheid krijgen= proces van ontstatelijking en
vermaatschappelijking.
Communicatiewetenschap: kent twee type mensbeelden. 1) rationele, individualistische mens
(tijd van verlichting). 2) neurowetenschap. Wie wij zijn moet gevonden worden in ons brein.
Ik is een illusie, ik is onze hersenen. Een derde mensbeeld: spiritueel mensbeeld (is in
ontwikkeling). Alles geeft inzichten over communicatie met de mensbeeld.
Reputatie versus relatie
Communicatie als reputatie: vertrekpunt is een goede naam voor elke organisatie. Goed
vertrouwen is een voorwaarde voor effectieve communicatie. Reputatie is dan het
communicatieinstrument voor continuïteit. Belangrijkste factoren voor goede reputatie zijn:
zichtbaarheid, authenticiteit, transparantie, onderscheid, consistentie en vertrouwen.
De klant en samenleving zijn hier te managen.
Communicatie als relatie: tegenovergestelde. De ontvanger wordt hier niet gezien als passief,
hij is geen afgeleide meer van de modellen van beleidsmakers van organisaties, bedrijfsleven
of overheid. De mens is zijn eigen institutie. De mens kan op basis van informatie die wordt
aangereikt een eigen werkelijkheid scheppen. De mens wordt als volwassen gezien. De
communicatie is niet langer zenderactiviteit maar een gemeenschappelijk proces van alle
partijen die tegelijkertijd zender en ontvanger zijn.
(Hierboven onderstreept de transitie van de samenleving waarin we verkeren).
Schema richtingen communicatiediscipline:
Grote verschil:
is de manier waarop naar de ontvanger wordt gekeken. In de reputatiebenadering is de klant
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper xcharmedx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.