Samenvatting
samenvatting inleiding in de psychopathologie
- Instelling
- NHL Stenden Hogeschool (NHL)
samenvatting inleiding in de psychopathologie
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 41 pagina's
Voorbeeld 4 van de 41 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting inleiding in de psychopathologieHOOFDSTUK 2 schizofreniespectrum- en andere psuchotische stoornissen
Kenmerken schizofrenie
- Affectieve symptomen: somberheid en adhedonie, emotioneel leef en niet n staat te
genieten van activiteiten waaraan ze voorheen plezier beleefden
- Somatische symptomen: sommige patiënten hebben een ontrafeld slaappatroon, weinig
belangstelling voor voedsel of weigeren te eten. Interesse in seksualiteit en intimiteit
verloren. Auditieve hallucinaties komen voor, meestal in de vorm van ‘stemmen’ die
patiënten opdrachten geven of bekritiseren
- Gedragssymptomen: patiënten spreken onsamenhangend, springen van de hak op de tak
en leggen onlogische verbanden. Er kan zenuwachtig en opwindend (kakatoon of agitatie)
gedrag optreden. Ten minste de helft van de patiënten heeft suïcidale gedachten en rond
20-40% dot op enig moment een suïcidepoging
- Cognitieve symptomen: er is sprake van gedesorganiseerd denken en verwardheid.
Kenmerkend bij veel patiënten zijn wanen: hoogste individuele overtuigingen waaraan
hardnekkig wordt vastgehouden, ook al zijn ze aantoonbaar in strijd met de werkelijkheid.
Bovenstaande kenmerken worden onderverdeeld in positieve en negatieve symptomen. Positieve
symptomen, zoals: wanen, hallucinaties of gedesorganiseerd functioneren, komen bij mensen
zonder psychose niet voor. Negatieve symptomen, zoals: vervlakking van gevolesn, het ontbreken
van energie of weinig initiatief nemen, komen bij mensen zonder psychose wel voor, maar zijn bij
mensen met schizofrenie weggevallen
Hallucinaties: levendige helde zintuigelijke ervaringen zonder aanwijsbare externe stimulatie/
vormen van hallucinaties:
- Auditief of geluidshallucinaties: je hoort dingen of stemmen die er niet zijn
- Visueel hallucinaties: je ziet dingen die er niet zijn
- Kinesthetisch of somatische of viscerale hallucinaties: het gevoeld dat er iets veranderd in
je lichaam
- Tactiele of gevoelshallucinaties: je voelt dingen die er niet zijn
- Olfactoire of reukhallucinaties: je ruikt dingen die er niet zijn
- Gustatoire of smaakhallucinaties: je proeft andere dingen die er in werkelijkheid zijn.
Waanstoornis en kortdurende psychotische stoornis
Waanstoornis wordt gekenmerkt door ten minste een maand van wanen zonder ander psychotische
symptomen. Onderscheiden worden
- Erotomane type: de wan dat iemand anders verliefd op de betrokkene is
- Grootsheidstype: de wan dat de betrokkene beschikt over een bijzonder talent of inzicht
dan wel een belangrijke ontdekking heeft gedaan
- Jaloerse type: de waan dat de partner ontrouw is
- Achtervolgingstype: de waan dat er een samenzwering tegen de betrokkene gaande is of
dat hij wordt gevolgd, bespioneerd, belazert, etc.
- Somatische type: waan die betrekking heeft op lichamelijke functies of sensaties (iemand
is er bijv. van overtuigd dat hij een akelige geur verspreid)
Jongeren die – milde positieve symptomen hebben gehad, een kortdurende psychose hebben
doorgemaakt die spontaan herstelde, of die een eerstegraadsfamilielid met een psychose hebben in
combinatie met verminderd sociaal functioneren- behoren tot de jongeren met ‘at risk mental
states’(ARMS) of ‘ultra high risk’(UHR). Om goed zicht te krijgen op de problematiek is een
vertrouwensrelatie met de patiënt nog meer van belang dan bij andere psychische stoornissen.
Bij psychotische symptomen die ten minste een maand duren, maar niet langer dan 6 maanden,
wordt gesproken van schizofreniforme stoornis bij de meerderheid houden de symptomen langer
dan 6 maanden aan en wordt er gesproken van schizofrenie. Schizofrenie onderscheid zich van
andere stoornissen omdat er ten minste 2 weken wanen of hallucinaties voorkomen zonder een
stemmingsepisode. (bekijk figuur 2.1, basisboom om te bepalen om welke psycotische of verwante
stoornissen het gaat)
,Verschillen tussen schizofrenie en andere psychische stoornissen
Psychische stoornis Onderscheid schizofrenie
Kortdurende psychotische stoornis De psychotische symptomen duren ten minste
een dag, maar niet langer dan een maand
Schizofreniforme stoornis De psychotische symptomen duren niet langer
dan 6 maanden
Schizo affectieve stoornis De psychotische symptomen doen zich voor
tijdens stemmingsepisoden, maar er zijn ten
minste 2 weken wanen of hallucinaties zonder
een stemminsepisode
Psychotische stoornis door een somatische Behalve wanen ontbreken andere psychotische
aandoening, een middel of medicatie symptomen
Depressieve- of bipolaire-stemmingsstoornis Stemmingsepisoden beheersen met beeld;
met psychotische kenmerken psychotische symptomen doen zich doorgaans
alleen voor tijdens stemmingsepisoden; minder
restverschijnselen
Delirium Acuut veranderd bewustzijnsniveau;
geheugenstoornissen en desoriëntatie in tijd,
plaats en persoon
Neurocognitieve stoornis door ziekte van Er is veelal een hoge beginleeftijd;
alzheimer progressieve cognitieve disfuncties beheersen
het beeld
Neurocognitieve stoornis met lewylichaampjes Vaak zijn er overgevoeligheidsreacties op
antipsychotica met onder andere
extrapiramidale bijwerkingen (stijfheid,
verwarring)
Cluster-A-persoonlijkheidsstoornis Psychotische symptomen als wanen en
hallucinaties, verwardheid en gedesorganiseerd
denken ontbreekt
Borderline-persoonlijkheidsstoornis Symptomen zijn meestal reacties op
interpersoonlijke problematiek; eventuele
psychosen doen zich vaker alleen voor bij
hevige stress
Etiologie (ontstaansgeschiedenis, oorzaak)
- Biologische factoren: genetische heritalbilietie wordt geschat op 70-80%. Een hogere
leeftijd van de vader (ouder dan 50) vergroot het risico op schizofrenie.
- Neurobiologische factoren: hersenventrikels vaak groter en geringer hersenvolume en
volume aan frontale grijze stof. De NMDA-receptor werk niet optimaal, waardoor leren door
oefening moeizaam verloopt.
- Psychologische factoren: informatieverwerking is verstoord. Wanen worden gezien als
pogingen om de verstoorde betekenisgeving van stimuli te verklaren.
- Psychosociale factoren: stressoren in de kindertijd, waaronder mishandeling en vooral
seksueel misbruik, maar ook acute stressoren als oorlogsgeweld of relatief geringe
stressoren als uit huis gaan of gaan studeren vergroten met name de kans op eerste
episoden van schizofrenie.
Behandeling
- Biologische aanpak: farmacotherapie met antipsychotica is de grootste kans hoeksteen van
behandeling. Er wordt onderscheid gemaakt in typische en atypische antipsychotica.
- Psychologische aanpak: restsymptomen bij aanzienlijk deel van de mensen na behandeling
met antipsychotica. Velen hebben steun nodig bij het accepteren van de nieuwe
werkelijkheid.
- Psychosociale aanpak: opname liefst zo kort mogelijk, dit omdat er nadelige sociale
effecten zijn. Soms is dit niet mogelijk, wanneer patiënten een gevaar zijn voor zichzelf
en/of anderen, als ze niet voor hunzelf kunnen zorgen of wanneer ze worden ingesteld op
nieuwe medicatie
,KOPP-kinderen: kinderen van ouders met psychische problematiek
Prognose
Schizofrenie met een begin voor het 18 de jaar is zeldzaam. Meestal ontstaat de stoornis in de later
tienerjaren tot achterin de 20. Ten minste een kwart houd chronische problemen, hierbij blijven
vooral negatieve symptomen aanhouden. Het grootste deel krijgt te maken met een terugval.
Daarmee behoort schizofrenie tot de meest invaliderende psychotische stoornissen.
HOOFDSTUK 3 – bipolaire stemmingsstoornissen
Kenmerken
Bipolaire stemmingsstoornissen gaan gepaard met (hypo) manische en depressieve episoden met
daartussen periodes zonder veranderende stemming van kortere of langere duur. Manische episode
wordt gekenmerkt door een sterk verhoogde, expansieve of prikkelbare stemming in combinatie
met uitzonderlijk actief gedrag of energie gedurende minstens een week het grootste deel van de
dag.
- Bipolaire l stoornis: ten minste 1 manische episode die meestal voorafgaat aan de
gevolgd wordt door een depressieve episode
- Bipolaire ll stoornis: ten minste 1 hypo manische episode, die voorafgaat aan of gevolgd
wordt door een depressieve episode
o Bipolaire ll stoornis is geen mildere vorm van type l. type ll is vaak chronischer van
aard, terwijl de depressieve episoden langer duren en het aantal episoden hoger is
met eer beperkingen in het functioneren.
- Cyclothyme stoornis: is de derde vorm van bipolaire stoorns. Deze minder ernstige
variant kenmerkt zich door chroniciteit: ten minste 2 jaar (bij kinderen ) zijn er wisslende
episoden met hypo manische en milde depressieve symptomen.
- Manisch: sterk verhoogde expansieve prikkelbare stemming met uitzonderlijk actief en
energiek gedraag
- Hypomaan: dezelfde maar mildere kenmerken en duurt korten
Manische episoden Depressieve episoden
Affectief
Eufoor Somber
Optimisme Pessimisme
Dysfoor Dysfoor
Energiek Lusteloos
Somatisch
Verminderde slaapbehoefte Hypersomnia of insomnia
Onvermoeibaarheid Vermoeidheid
Verhoogde seksuele interesse Verminderde seksuele interesse
Gedragsmatig
Overactief Inactief
Verhoogde dadendrang Verminderde initiatief
Verhoogde spraakzaamheid Verminderde spraakzaamheid
Verhoogde sociabiliteit Verminderde sociabiliteit
Psychomotorische agitatie Vaker psychomotorische remming
Psychologisch
Geheugen en concentratiestoornissen Geheugen en concentratiestoornissen
Positieve zelfwaardering Negatieve zelfwaardering
Gedachtevlucht Vertraagd denken
Impulsief onbezonnen Besluiteloos
Grootheidswanen Depressieve wanen
, DSM-5 specificaties van de bipolaire stemmingsstoornis
- Gemengde kenmerken: hypo manische episode gelijktijdig met ten minste 3 symptomen
van een depressieve episode
- Melancholische kenmerken: adhedonie, nauwelijks stemmingsreativiteit, vroeg wakker
worden, dag schommeling, verlies van eetlust of gewicht, etc.
- Atypische kenmerken: stemmingsreactiviteit, toegenomen slaap, eetlust en gewicht,
zware vermoeidheid, langdurig patroon van over gevoeligheid voor afwijking.
- Psychotische kenmerken: stemmingscongruente wanen en hallucinaties of stemming
incongruente wanen en hallucinaties
- Katatonie: motorische kenmerken zoals onbeweeglijkheid, overmatige en doelloze
activiteit, grimassen, echolalie of echopraxie
- Met begin peri partum: symptomen ontstaan vaak tijdens de zwangerschap of binnen 4
weken postpartum
- Met seizoensgebonden patroon: er is tenminste een stemmingsepisode die lijkt samen
te hangen met een bepaalde tijd van het jaar.
- Rapid cycling: een minderheid van de bipolaire patiënten heeft snelle
stemmingsfluctuaties of rapid cycling dat houd in t dat je ten minste 4 manische en/of
depressieve episoden in een jaar hebt.
Diagnose
Bij een bipolaire- stemmingsstoornis is adequate somatische en/of laboratorium oonderzoek nodig,
omdat manische symptomen het directe fysiologische gevolg kunnen zijn van bepaalde middelen,
medicatie of somatische aandoeningen.
Instrumenten:
- MDQ (Mood Disorder Questionnaire) en de hypomania Checklist zijn zelfrapportage
vragenlijsten voor de eerste screening.
- Ernst van bipolaire symptomen is te bepalen met interview en observatieschalen als de
Clinical Global Impressions scale- Bipolar version (CGI-BP) en de Young Mania
Rating Scale (YMRS) en de Bech-Raelsen Mania scale (BR-Mas)
Belangrijke verschillen tussen de bipolaire stoornis l of ll een enkele ander psychische stoornissen
Psychische stoornis Onderscheid met de bipolaire stoornis l of
ll
Cyclothyme stoornis Er wordt niet volledig voldaan aan de criteria
voor de depressieve episoden
ADHD Symptomen beperken zich niet tot duidelijk te
onderscheiden episoden en er is geen recente
toename t.o.v. iemand gebruikelijke gedrag
Schizofrenie, schizo affectieve stoornis, Psychotische symptomen beperken zich niet
waanstoornis tot duidelijk te onderscheiden episoden en
verdwijnen niet na normalisering van de
stemming: vaker stemminscongruente vragen
Depressieve stoornis Depressieve episoden worden niet afgewisseld
met (hypo)manische episoden
Disruptieve stemmingsdisregulatiestoornis Symptomen zijn voor het tiende jaar begonnen
en beperken zich niet tot duidelijk te
onderscheiden (hypo)manische episoden
Angststoornis Symptomen beperken zich niet tot duidelijk te
onderscheiden episoden en er is geen recente
toename t.o.v. iemands gebruikelijke gedrag.
Borderline- persoonlijkheidsstoornis Minder sterk episodisch karakter;
interpersoonlijke problematiek is vaak
aanleiding voor dysfoor- depressieve
stemmingswisselingen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hedwichkooistra. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73918 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen