Samenvatting van de literatuur van Inleiding Sociologie week 2. Het gaat om H18 en H7 van het boek De samenleving, 14e editie (nieuwe versie 2019!). Daarnaast is het voorgeschreven artikel van Jaspers, Lubbers en De Graaf (2007) samengevat.
Inleiding Sociologie literatuur week 2
Hoofdstuk 18: Sociale verandering: moderne en postmoderne
samenlevingen
Wat is sociale verandering?
Sociale verandering bestaat uit de transformaties die een cultuur en sociale instituties in de loop der
tijd ondergaan. Elke samenleving verandert continu, soms sneller, dan weer langzamer. Sociale
verandering roept vaak controversen op.
Kenmerken:
- Sociale veranderingen vinden onophoudelijk plaats.
Cultuurlag: materiële cultuur verandert sneller dan de immateriële cultuur.
- Sociale veranderingen zijn soms bewust, maar meestal niet gepland.
- Sociale veranderingen zijn vaak controversieel en hebben voors en tegens.
- Sommige veranderen doen meer ter zake dan andere.
Oorzaken van sociale verandering
Cultuur
- Inventies/uitvindingen brengen nieuwe objecten, ideeën en sociale patronen voort.
- Er is sprake van een ontdekking als mensen bestaande elementen in de wereld op het spoor
komen.
- Verspreiding houdt in dat producten, mensen en informatie van de ene samenleving
overgaan naar een andere samenleving.
Sociale conflicten
- Karl Marx stelde dat de klassenstrijd tussen kapitalisten en arbeiders de samenleving in de
richting van een socialistisch productiestelsel stuurt.
- Sociale conflicten zijn het gevolg van ongelijkheid met betrekking tot klasse, etniciteit en
gender en leiden tot sociale veranderingen die het leven van werkende mensen verbeteren.
Ideeën
- Max Weber herleidde het ontstaan van sociale veranderingen tot bepaalde ideeën.
- Omdat het industriële kapitalisme zich eerst in die delen van West-Europa ontwikkelde waar
het protestantse arbeidsethos domineerde, bewijst dat dat overtuigende ideeën verandering
teweeg kunnen brengen.
Demografische factoren
- Bevolkingspatronen spelen een rol in sociale veranderingen. De veroudering van de
samenleving in de Verenigde Staten heeft geleid tot veranderingen in het gezinsleven en tot
de ontwikkeling van consumentenproducten die aan de behoeften van ouderen voldoen.
Een ramp is een meestal onverwachte gebeurtenis die extreem veel schade veroorzaakt.
Rampen veroorzaken onverwachte sociale veranderingen:
1. Natuurrampen
Hebben ook veel te maken met hoe de mens omgaat met de natuur.
2. Technologische rampen
Vaak beschouwd als ongeluk, komen meestal voort uit ons onvermogen om de technologie
afdoende te beheersen.
3. Intentionele rampen
Een of meer groeperingen doen anderen bewust wat aan.
, Sociale bewegingen
Sociale bewegingen zijn georganiseerde activiteiten die sociale verandering beogen of willen
tegenhouden.
Typen sociale bewegingen:
- Helende sociale bewegingen streven naar beperkte veranderingen bij specifieke individuen.
- Bevrijdende sociale bewegingen streven naar radicale veranderingen bij specifieke
individuen.
- Hervormende sociale bewegingen streven naar beperkte veranderingen in de gehele
samenleving.
- Revolutionaire sociale bewegingen streven naar radicale veranderingen in de gehele
samenleving.
Theorieën over sociale bewegingen:
- Deprivatietheorie: sociale bewegingen ontstaan onder mensen die een bepaald gebrek
ervaren, zoals inkomen, veilige arbeidsomstandigheden of politieke rechten.
Mensen verenigen zich n.a.v. relatieve deprivatie: een waargenomen vorm van
achterstelling die het gevolg is van een bepaalde vergelijking.
- Massamaatschappijtheorie: sociale bewegingen trekken sociaal geïsoleerde mensen aan die
zich aansluiten om een identiteitsgevoel en een levensdoel te vinden.
- Theorie van het mobiliseren van middelen: het succes van een sociale beweging hangt af van
de beschikbare middelen, waaronder geld, arbeid en massamedia.
- Cultuurtheorie: sociale bewegingen zijn niet alleen afhankelijk van geld en andere middelen,
maar ook van culturele symbolen die mensen motiveren. Mensen moeten een bepaalde visie
op het onrecht in de wereld delen, voordat zij in actie komen. Specifieke symbolen kunnen
daarbij helpen.
- Theorie van nieuwe sociale bewegingen: sociale bewegingen in postindustriële
samenlevingen hebben een internationaal bereik en richten zich op vraagstukken over de
kwaliteit van het leven.
- Politieke-economietheorie: sociale bewegingen ontstaan in kapitalistische samenlevingen. Dit
gebeurt omdat het kapitalistische systeem niet aan de behoeften van de meerderheid van de
bevolking tegemoetkomt.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mlw. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
