Samenvatting
Samenvatting Schema rechtsdenkers Rechtsfilosofie A (cijfer: 8) (640321-B-6)
- Instelling
- Tilburg University (UVT)
Schematisch overzicht rechtsdenkers Rechtsfilosofie A
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 13 pagina's
Voorbeeld 2 van de 13 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Thomas van Aquino Thomas: onrechtvaardige wetten... Over de WetWetten kunnen op drie wijzen onrechtvaardig – want tegengesteld aan het (2004/1265–1274)
gemeenschappelijke goede – zijn: Summa Theologiae
1. Onrechtvaardig doel: Bestuurder niet door gemeenschappelijk goede gemotiveerd (1485)
maar door hebzucht en eer tirannie
2. Onbevoegde autoriteit (maker): Bestuurder maakt wet die haar bevoegdheid te
buiten gaat.
3. Ongelijke lasten (vorm): Lasten van wet ongelijk over gemeenschap verdeeld.
“Dergelijke wetten zijn meer daden van geweld dan wetten” (q. 96 a. 4).
4. Tegengesteld aan het goddelijke goede: Wetten die dwingen tot afgoderij bv.
…Zijn geen wetten!
“Iedere wet [is] tot het gemeenschappelijke welzijn van de mensen geordend en in zoverre
bezit zij de kracht en de aard van wet. Voor zover zij hierin evenwel tekortschiet, heeft zij
geen bindende kracht” (q. 96 a. 6).
Welbeschouwd, zijn onrechtvaardige wetten niet eens wetten!
Lex iniusta non est lex (een onrechtvaardige wet, is geen wet)
Maar dan binden ze ons ook niet!
“Lex [wet] komt immers van ligare [binden], omdat zij tot handelen bindt” (q. 90 a. 1).
Thomas en (on)gehoorzaamheid
Maar ook een algemene plicht om wet te gehoorzamen!
- Echte wetten zijn gericht op het gemeenschappelijke goede
Algemene plicht om wet te gehoorzamen
- Maar in specifieke gevallen kan volgen van wet het gemeenschappelijke goede
schaden
- Wetgever kan dat, per definitie, niet hebben beoogd ongehoorzaamheid OK!
Welke verschillende soorten wetten noemt Thomas in zijn tekst
- Goddelijke wetten (automatisch ook eeuwige wetten)
- Natuurwetten
- Menselijke wetten
- Eeuwige wet
Bij Thomas zijn eigenlijk al deze wetten hetzelfde
Thomas gaat uit van een geschapen werkelijkheid van de wereld
Een wet is per definitie rechtvaardig (stemt overeen met de 4 orden), want gericht op het
gemeenschappelijke goede.
Twee soorten analyse in de rechtsfilosofie
- Conceptuele analyse geeft definities van begrippen
- Normatieve analyse gaat om normen, wat het betekent voor ons gedrag
Thomas: Conceptuele analyse normatieve claim!
- Een wet is rechtvaardig en gericht op het gemeenschappelijke goede (conceptuele
analyse)
- Een onrechtvaardige wet, die dus niet gericht is op het gemeenschappelijke
goede, bindt ons niet, dus die hoef je niet te gehoorzamen (normatieve analyse)
Filosofie Thomas in het kort
Wereld is rationeel geschapen (god) en rationeel georganiseerd (mensen), daardoor
kunnen mensen het goede kennen en ze maken wetten die gericht zijn op het goede
Een wet is per definitie gericht op het goede, hiermee stemt het overeen met de andere
wetten (natuurwetten, goddelijke wetten, menselijke wetten en de eeuwige wet)
Is een wet niet gericht op het gemeenschappelijke goede, dan is het per definitie geen wet.
Ongehoorzaamheid van een wet is geoorloofd wanneer de wet onrechtvaardig is. Een
onrechtvaardige wet is namelijk geen wet
Hoe Thomas hierover denkt: zijn de wetten gericht op het gemeenschappelijke goede?
Op basis hiervan een oordeel maken
, Gustav Radbruch Vroege Radbruch Rechtsphilosophie
- 3 a priori’s rechtszekerheid is hiervan de belangrijkste (1932)
Late Radbruch Statutory
- Radbruch formule rechtvaardigheid kan gaan prevaleren boven de wet, op het Lawlessness and
moment dat de kloof tussen de wet en de rechtvaardigheid ondragelijk groot is Supra-Statutory Law
(2006)
Idee van recht (bestaat uit 3 a priori’s van het recht)
1. Rechtvaardigheid als gelijkheid
a. ‘Justice demands that equals be treated equally, different ones differently
according to their differences’ (2).
b. Gelijke behandeling. Zonder gelijkheid kunnen we iets niet als recht
herkennen.
c. Een regel die in gelijke gevallen soms wel en soms niet geldt, is geen
regel.
d. Probleem: Slechts een formeel criterium. Verduidelijkt niet wie (on)gelijk
is en hoe ze behandeld dienen te worden.
e. Voorbeeld: Mensen zijn gelijk vanuit het perspectief van menselijkheid.
Iedere wereldbewoner behoort tot de categorie ‘mens’.
f. Echter voor het Nederlandse recht maakt het uit of je de Nederlandse
nationaliteit bezit. Dat geeft bepaalde rechten die mensen die die
nationaliteit niet hebben niet bezitten.
g. Dus mensen zijn gelijk vanuit menselijk perspectief, maar ongelijk vanuit
het perspectief van ‘nationaliteit’.
h. Vanuit dat perspectief zijn alle Nederlanders dan wel weer gelijk.
i. Echter vanuit het perspectief van leeftijd weer niet, etc.
2. Doelmatigheid (purposiveness)
a. Het recht dient bepaalde doelen die samenleving zichzelf stelt.
b. Deze doelen zijn afgeleid uit bepaalde waarden:
i. Individuele waarden: Individualisme (individuele ontplooiing)
ii. Collectieve waarden: de natie of politieke gemeenschap
iii. Arbeidswaarden: cultuur
c. Op basis van deze waarden krijgt het recht een concrete inhoud in een
samenleving.
d. Radbruch brengt geen rangorde aan in die waarden; dit is aan de politiek.
3. Rechtszekerheid (Legal certainty)
a. Verschillende doelen (gerelateerd aan individuele, collectieve of
arbeidswaarden) strijden om voorrang.
b. Dit conflict blijft onopgelost.
c. Het recht is nodig om conflict over het doel van het recht (tijdelijk) te
beëindigen
Rechtszekerheid
d. Gerechtigheid, doelgerichtheid, rechtszekerheid
De vraag is hoe deze noties samenhangen.
- Rechtszekerheid eist dat het recht geponeerd/gesteld wordt.
- De ‘positiviteit’ van het recht wordt een voorwaarde voor zijn juistheid (Richtigkeit).
- Gevolg: Wil iets recht zijn, dan moet het positief recht zijn => Natuurrecht geen
recht!
Radbruchs antwoord ( Radbruch formule)
- Rechtszekerheid niet de enige waarde, zelfs niet de belangrijkste.
- Rechtvaardigheid is het belangrijkste aspect van het recht.
- Desalniettemin, rechtszekerheid groot goed dat in meeste gevallen voorrang
geniet. Maar niet altijd!
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mg99x. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen