Vandaag wordt er gekeken naar de eerste groep → langst levende echtgenoot
- voor de praktijk de belangrijkste
Art 4:8 → langstlevende echtgenoot en gp is gelijkgesteld → geldt voor het erfrecht
Min. 1 kind, dan kom je toe aan de wettelijke verdeling van 4:13.
Soms kan een echtgenoot een bloedverwant zijn als je trouwt met een neef of nicht. Wat betreft
erfrecht, erf je dan niet omdat je een bloedverwant bent van de erflater, maar omdat je de
echtgenoot bent van de erflater.
Geschiedenis erfrecht
Voor 1923 → echtgenoot erfde niets; tot en met de 12e graad kon geërfd worden en als dat (12e
graad) niet kon dan pas kon de echtgenoot erven.
Na 1923 → echtgenoot kreeg kindsdeel
1945 → een belangrijk arrest van de HR. De erflater heeft de morele verplichting om de langstlevende
echtgenoot verzorgd achter te laten. Echtgenoot stond sterker tegenover de kinderen.
1958 → preadvies - verzorgd achter te laten door ouderlijke boedelverdeling.
- ouderlijke boedelverdeling (obv) (290 Nuytinck). Deze boedelverdeling is grotendeels gelijk aan de
huidige boedelverdeling.
- Hoe ging dat in de praktijk om de echtgenoot verzorgd achter te laten?
- obv is eigenlijk precies hetzelfde als nu, maar toen moest je dat testamentair regelen, deed je dat
niet dan kreeg de echtgenoot alleen het kindsdeel van 1923. Je moest een testament maken om de
echtgenoot verzorgd achter te laten → testamentair erfrecht → nu is het AI erfrecht, dus wettelijk
erfrecht.
- grootste verschil tussen toen en nu zitten met name in de wilsrechten.
- Wettelijke verdeling is eigenlijk de obv van 1958, aangevuld met de wilsrechten → die strekken ertoe
om onder omstandigheden goederen te geven ipv geld.
Wettelijke verdeling
- echtgenoot mag niet van tafel en bed zijn gescheiden. Dus bij scheiding van tafel en bed wordt niet
het huwelijk ontbonden, maar alleen de gemeenschap. Ook het erfrecht stopt. Volgens de oude wet
was het wel mogelijk om te erven als je van tafel en bed was gescheiden.
Art 4:13 → als de erflater ten minste een kind en een echtgenoot achterlaat wordt het verdeeld zoals
in lid 2-6 staat, maar let op! Tenzij de erflater bij uiterste wilsbeschikking (testament) heeft bepaald
dat deze bepaling geheel buiten toepassing blijft. Het kan zijn dat B al voldoende is verzorgd en dan
kan A art 4:13 uitsluiten, zodat niet alles naar B gaat. Dit is geen onterving!
Bij onterving gebruik je ook de woorden ‘ik onterf …..’ → maar dit is de vervanging van art 4:13 door
art 3:182 BW
Uitleg: 3:182 is de contractuele verdeling. Dat is de normale verdeling. Je moet afspreken wie wat
krijgt. Dit is een contract. In ons recht bestaat ook 2 non contractuele verdelingen, namelijk wettelijke
verdeling (4:13 e.v.) en rechtelijke verdeling 3:185
Als de erflater in zijn testament heeft opgenomen dat art 4:13 e.v. buiten toepassing blijft, dan
impliceert dat dat hierbij de contractuele verdeling van toepassing is. Waarom zou A dit doen? Hij vindt
het te ver gaan om B te onterven. Dan moeten ze om de verdelingstafel gaan zitten en dan kan het
ook zo zijn dat de kinderen een deel krijgen ipv niks in het geval van art 4:13. Bij de wettelijk verdeling
zou B alles krijgen. Ze kunnen dan onderling verdelen en dan kunnen de kinderen ook een deel krijgen.
De contractuele verdeling geldt ook voor de nalatenschap. Schakelbepaling → art 3:189 lid 2
‘gemeenschap van een nalatenschap’.
1
, College 6 – FVR
4:13:
Lid 2: Echtgenoot; van rechtswege, zonder levering
Lid 3: Kind; van rechtswege een geldvordering; zonder een cessie
- opeisbaar in staat van faillissement en overlijden
- Bij testament kan de opeisbaarheid ook op andere gronden, zoals hertrouwen. Dit is dan niet op
grond van de wet, maar op grond van testament.
Hertrouwen een grond voor opeisbaarheid? Niet op grond van de wet. Veel over gediscussieerd. Maar
het kan wel testamentair geregeld worden. Bepaalde plekken in de wet is er een stukje testamentair
erfrecht in het versterferfrecht → bijv. 4:13 lid 1 en lid 3
Lid 4→ rente, maar omdat de rente zo laag is, is het niet echt van belang. Bij contract kan een andere
rente worden geregeld. Wettelijke rente = 0
Je moet wel weten hoe groot de nalatenschap is. → art 4:15 en 16
Kinderen kunnen soms wel lang wachten op hun erfdeel. Na al die jaren moeten ze wel weten wat hun
deel is → een kwart, maar kwart waarin dan? Je moet de goederen van de nalatenschap waarderen.
Hiervoor moet je uitgaan van de waarde ten tijde van overlijden
Art 4:15 → waarde moet worden vastgesteld
Een kwart van 400.000 is een 100.000, maar hoe kom je aan die 400.000? Je moet dan de goederen
van de nalatenschap waarderen.
Art 4:6 → peildatum van belang
Art 4:15 → vaststelling geldvordering
Art 4:16 → boedelomschrijving
Als je deze vereisten allemaal naleeft dan kan de nalatenschap goed worden berekend. Tot de juiste
waardering komen. In de praktijk kan het heel lang duren. Het kan ook zo zijn als de langstlevende
echtgenoot alles opmaakt?
Eerste vraag = kan dat? Ja dat kan. Hij/ zij mag doen met het geld wat hij/zij wil.
2e vraag = Wat dan? De kinderen erven de schulden aan henzelf. Art 6:161 BW.
6:161 → verbintenisrechtelijke vermenging → de kinderen hebben niks meer te vorderen.
Goederenrechtelijke vermenging → bijv. vruchtgebruik → art 3:81, maar daar hebben we niks mee te
maken.
Wachtkamererfrecht → de kinderen moeten wachten
Deel 2:
Ongedaanmaking wettelijke verdeling → art 4:18
Stel dat B de nalatenschap te groot vindt kan zij de nalatenschap als het ware verwerpen. Zij kan dan
de wettelijke verdeling uitsluiten en contractueel verdelen. Ze maakt dan de wettelijke verdeling
ongedaan en dan val je terug op de contractuele verdeling 3:182.
B vindt verwerping te ver gaan, dus kan zij ongedaanmaking. Als de langslevende het zelf doet heet
het ongedaanmaking.
Art 4:18 is de tegenhanger van art 4:13.
Lid 1 → binnen 3 maanden; bij notariele akte; inschrijving in boedelregister
Dit is eigenlijk precies hetzelfde als art 4:13, alleen heet het daar buiten toepassing verklaring.
Kan ook bij volmacht. → schriftelijk
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rechtenstudent123. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.