Handboek bij het vak 'Inleiding B', onderdeel van de onderwijseenheid 'Inleiding in de geschiedenis' van het eerste jaar van de lerarenopleiding geschiedenis, aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen.
• Grondslagen van de geschiedwetenschap.
– Definitie.
– Historisch denken.
– Historische redeneerwijzen.
– Het nut van historisch denken en redeneren.
1.1 Definitie
Definitie
• Geschiedwetenschap: waarheden en het verleden.
I Waarheden
• Geschiedenis gaat over de verdwenen werkelijkheid van het verleden.
– geen waarnemingen, maar overblijfselen
• Geschiedenis:
– niet wat er vroeger gebeurd is (= verleden)
– alleen datgene wat daarover later nog als 'waarheid' kan worden vastgesteld
• Moeilijkheden:
– te weinig bewijsmateriaal
– taal en betekenis van woorden
– waarden en normen
• Hermeneutiek: de historicus 'vertaalt' vroegere gedachten voor de hedendaagse lezer.
– beleving en daden
• Waarheden over het verleden zijn die zaken die we tegenwoordig nog als feit kunnen
vaststellen over wat er vroeger gebeurd is.
– m.b.v. overgebleven gegevens, hedendaagse taal, vanuit ons hedendaags perspectief
• Geschiedenis gaat over de relatie tussen vroeger en nu, over beelden die mensen van
tegenwoordig hebben over het verleden.
II Het verleden
• Het verleden: niet meer bestaande werkelijkheid.
• Geschiedenis: beelden van het verleden (van de menselijke cultuur).
• Historicus bestudeert niet het verleden, maar de hedendaagse werkelijkheid om beelden van
het verleden vast te stellen.
• Geschiedenis begint niet bij de oerknal, maar bij het ontstaat van menselijke cultuur.
1.2 Historisch denken
Historisch denken
• Het onderscheiden van voorbije tijden van de eigen tijd.
– vier begrippen centraal: periodiseren, anachronisme, historische distantie, contingentie
I Traditie en verandering
, • Weinig of geen historische belangstelling in een traditionele samenleving, door eeuwige
waarden en waarheden.
– In Europa tot aan de wetenschappelijke revolutie en de Verlichting.
• Historisch denken ontstaan door besef van een ingrijpende breuk tussen heden en verleden.
• Gevoelens van nostalgie en romantiek.
– Ontstaan belangstelling voor verleden, daarom in 19e eeuw musea en geschiedenisboeken.
• Hoe 'moderner' een tijd wordt, hoe meer historische belangstelling.
II Kenmerken
• Periodiseren.
– het indelen van geschiedenis in perioden met duidelijke eigen karakteristieken
• Anachronisme.
– het verkeerd plaatsen van zaken in de tijd
• Historische distantie.
– gevoel van afstand tussen de eigen wereld en de wereld van het verleden waarover het gaat
• Contingentie.
– toeval en onvoorspelbaarheid
Vier redeneerwijzen
• Verzamelen.
– bronnen en gegevens, vaststellen van feiten
• Ordenen.
– in perioden en thema's
• Verklaren.
– analyses van oorzaken en gevolgen
• Vormen van een beeld.
– interpretatie van het geheel die er een betekenis aan geeft
• Denken en argumenteren vanuit het besef van tijdsverschil.
– periodisering, anachronisme, historische distantie, contingentie
I Verzamelen
• Overblijfselen uit andere tijden (tijsverschil).
• Historische context moet bij uitleg worden betrokken.
• Achtergrondinformatie over schrijver of maker verzamelen.
• Voor wie is de bron bedoeld (tijdgenoten of juist niet)?
• Herinneringen, beïnvloed of niet?
II Ordenen
• Kan alleen vanuit een achterafperspectief plaatsvinden (tijdsverschil).
– diepgaande veranderingen of continuïteit
III Verklaren
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper PimvGoch. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
