Hoofdstuk 9, Vreemd vermogen
9.1 Begripsbepaling en onderverdeling
Vreemd vermogen volgens het Framework van de IASB en het Stramien van de RJ is
bestaande verplichtingen van de onderneming die voortkomen uit gebeurtenissen in het
verleden, waarvan de afwikkeling naar verwachting resulteert in een uitstroom uit de
onderneming van middelen die economische voordelen in zich brengen. Vreemd vermogen
is in te delen naar de mate van onzekerheid die is verbonden aan de betalingsverplichting.
Bij schulden is er sprake van een zekere verplichting waarvan het bedrag vaststaat. Bij
voorzieningen is er wel onzekerheid. Als er slechts een kleine kans is dat de verplichting zich
zal voordoen of indien een redelijke schatting van de hoogte ervan niet mogelijk is, mag er
geen on-balance verwerking plaatsvinden.
Vreemd vermogen moet worden gesplitst naar looptijd. Bij kortlopend vreemd vermogen
gaat het om verplichtingen die binnen de normale productie- en verkoopcyclus worden
afgewikkeld. Is de kredietduur langer dan die cyclus, is het langlopend vreemd vermogen.
9.2 Algemene aspecten van voorzieningen
9.2.1 Het karakter van voorzieningen
Bij een voorziening gaat het om een op balansdatum bestaande verplichting waarvan de
oorzaak voor balansdatum ligt en waarvan de omvang onzeker is maar wel redelijk te
schatten. Voorzieningen worden gerekend tot het vreemd vermogen. Ze staan op de balans
tussen het eigen vermogen en de schulden.
Het kernverschil tussen voorzieningen en reserves is dat voorzieningen gevormd worden
voor op balansdatum bestaande verplichtingen die voortvloeien uit bedrijfsactiviteiten in het
huidige boekjaar. Reserves dienen als buffer voor verplichtingen die uit toekomstige
oorzaken ontstaan. Een bestemmingsreserve is een reserve die al geoormerkt wordt door
aan te geven waarvoor deze benut zal worden. Een bestemmingsreserve gaat niet om een
verplichting die voortvloeit uit het huidige boekjaar.
Het verschil tussen voorzieningen en schulden is dat bij schulden er nu al sprake is van een
betalingsverplichting met een zeker bedrag en tijdstip van betaling, terwijl bij voorzieningen
slechts sprake is van een geschat bedrag en/of een geschat tijdstip van nakoming.
Voorzieningen kunnen op 2 manieren worden bepaald:
1. Statische methode er wordt een schatting gemaakt van de uitgaven die op
balansdatum waarschijnlijk geacht worden. IASB en de RJ stellen dat deze methode
gebruikt moet worden bij het bepalen van de omvang van de voorzieningen.
2. Dynamische methode aan de hand van een bepaalde activiteitenindicator wordt
de toevoeging aan de voorziening in het boekjaar bepaald. Er bestaat geen
rechtstreeks verband tussen de hoogte van de voorziening per balansdatum end e te
verwachten verplichtingen per balansdatum.
9.2.2 Regelgeving inzake voorzieningen
De IASB en de RJ stellen 3 voorwaarden aan het opnemen van een voorziening die wegens
mogelijke verplichtingen wordt opgenomen:
1. Er moet een oorzaak voor balansdatum zijn en de omvang moet redelijkerwijs
kunnen worden ingeschat.
, 2. De rechtspersoon heeft een in rechte afdwingbaar of feitelijke verplichting. Bij een in
rechte afdwingbare verplichting is er een achterliggende overeenkomst, een
wettelijke bepaling of een rechtelijke uitspraak. Een feitelijke verplichting is niet
juridisch afdwingbaar maar door handelingen in het verleden heeft de rechtspersoon
verwachtingen gewekt dat er geen ander alternatief is dan deze na te komen.
3. Het is waarschijnlijk (>50%) dat voor de afwikkeling van die verplichting een
uitstroom van middelen noodzakelijk is.
Het kan voorkomen dat er wel verplichtingen zijn, maar dat die niet als voorziening in de
balans worden opgenomen (er vindt dan vermelding in de toelichting plaats, tenzij er een
geringe mogelijkheid is dat de voorziening zich daadwerkelijk voordoet). Dit is het geval als:
De kans op minder dan 50% wordt geschat
Of het bedrag niet betrouwbaar kan worden vastgesteld
De voorziening voor groot onderhoud is op grond van de wet niet verplicht maar wel
toegestaan, maar voldoet niet aan de door de IASB en de RJ gestelde eis dat er sprake moet
zijn van een op balansdatum bestaande, in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting. De
IASB staat de voorziening voor groot onderhoud niet toe, de RJ wel. Ten aanzien van de
presentatie van voorzieningen gelden verder de volgende wettelijke bepalingen:
In de toelichting moet aangegeven worden in welke mate de voorzieningen als
langlopend zijn te beschouwen.
De voorziening voor latente belastingverplichtingen en de voorziening voor
pensioenverplichtingen moeten afzonderlijk worden opgenomen.
De voorzieningen moeten worden gesplitst naar hun aard en als zodanig nauwkeurig
worden omschreven.
De totale mutatie van de voorzieningen wordt opgesplitst in:
De toevoegingen ten laste van het resultaat
De betalingen ten laste van de voorziening
De vrijval ten gunste van de resultatenrekening
Door het baksteenarrest is het nu voldoende dat de voorziening is gebaseerd op feiten en
omstandigheden die zich voor balansdatum hebben voorgedaan.
9.3 Enige veelvoorkomende voorzieningen
9.3.1 Voorziening voor risico’s uit claims, geschillen en rechtsgedingen
Er moet een schatting worden gemaakt voor de hieruit voorvloeiende verplichtingen incl.
eventuele proceskosten. Indien een redelijke schatting niet te maken is, dient geen
voorziening te worden gevormd. Wel moet een en ander in de toelichting worden gezet.
9.3.2 Voorziening voor milieurisico’s
Als geconstateerd wordt dat aan de eigen activa milieuschade is aangericht dient voor de
geschatte schoonmaakkosten een voorziening getroffen te worden. Bij de vorming van een
voorziening voor deze mogelijke verplichtingen doen zich de volgende problemen voor:
De hoogte van de schade is vaak uitermate moeilijk te schatten
In veel gevallen is het niet duidelijk wie uiteindelijk aansprakelijk is
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper simone_elissen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.