Samenvatting Riskmanagement
Behavioral Finance prospect theorie, farming en acthor
Hoofdstuk 1. Risico en risicohouding in organisaties
Ondernemerschap en risico
Een ondernemer probeert voor de risico’s die hij aangaat gemiddeld een zo hoog mogelijke
beloning te ontvangen. De verhouding tussen verwachte opbrengst en risico moet
geoptimaliseerd worden. In veel organisaties is er een spanning tussen opbrengstmaximalisatie
en risicominimalisatie.
Soorten risico’s
Risico: de onzekerheid omtrent de uitkomst van een te nemen beslissing.
Zuivere risico’s: er is een kleine kans op een nadelige uitkomst. Vaak wordt hierbij de
verzekeringsgedachte toegepast.
Speculatieve risico’s: er is onzekerheid over de uitkomst van een beslissing, maar het resultaat
heeft ongeveer gelijke kansen om zowel positief als negatief af te wijken van de doelstelling.
Risicoaversie
De verklaring van risicoaversie
Ondanks het feit dat de kans op mee- en tegenvallers even groot is, is er asymmetrie in de
beleving van mogelijke mee- en tegenvallers.
Verwachtingswaarde: som van de mogelijke uitkomsten van een kans variabele
vermenigvuldigd met de kansen op die uitkomst.
Verwachtingswaarde = kans * mogelijke uitkomst + kans * mogelijke uitkomst
Het verschil tussen de rendementsverwachtingen van beide keuzes kan worden opgevat als de
premie die de keuzes eisen in verband met hogere risicograad.
Risicoaversie en uitgangssituatie
De vermoedelijke uitkomst kan afgezet worden tegen een aantal mogelijke referentiepunten:
o Aspiratieniveau: boven dit niveau, dan succes. Onder dit niveau, dan een mislukking.
o Overlevingsniveau: onder dit niveau, dan komt de continuïteit in gevaar.
De houding ten opzichte van risico hangt niet alleen samen met de uitgangssituatie van de
beslisser, maar ook met de kansverdeling die ervaren wordt.
De plaats van risicomanagement in de onderneming
Redenen waardoor risicomanagement het afgelopen decennium belangrijker is geworden:
o Door gebeurtenissen werd duidelijk dat organisaties kwetsbaar zijn
o Verscherping van regelgeving op gebied van risicomanagement
Code Tabaksblat: een vennootschap moet risicoanalyses uitvoeren en in het
jaarverslag benoemen
Basel II en III: eisen waaraan banken op gebied van risicobeheersing aan moeten
voldoen
Sarbanes-Oxley-wet: regelt interne beheersingssystemen en rapportages voor
beursgenoteerde ondernemingen in de Verenigde Staten
,Integraal Risicomanagement en COSO
Integraal risicomanagement: het identificeren en beheersen van risico’s behoort een
standaardonderdeel van het besturen van een organisatie te zijn.
COSO: Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission
Ondernemingsrisicomanagement: een proces dat bewerkstelligd wordt door het bestuur van de
onderneming, het management en ander personeel en wordt toegepast bij het formuleren van
de strategie en binnen de gehele onderneming, ontworpen om potentiële gebeurtenissen die
invloed zouden kunnen hebben op de onderneming te identificeren en om risico’s te managen
zodat deze binnen de risicoacceptatiegraad vallen, om een redelijke zekerheid te bieden ten
aanzien van het behalen van ondernemingsdoelstelling.
Bovenkant kubus: terreinen waarop het risicomanagement
betrekking heeft:
o Strategisch
o Operationeel
o Rapportage
o Toezicht en regelgeving (compliance)
Zijkant kubus: verschillende niveaus in de organisatie
Voorzijde kubus: onderdelen of fasen in het proces van
risicomanagement.
Het inventariseren en analyseren van risico’s
Het type risico is bepalend voor de vorm waarin de inventarisatie plaatsvindt. Bij strategische
risico’s vaak kwalitatief en bij operationele risico’s kan het kwantitatief.
Voor het inventariseren van risico’s kunnen verschillende bronnen worden gebruikt: historisch
materiaal, observatie en onderzoek & scenarioanalyse.
De combinatie van effect en waarschijnlijkheid vormt de basis voor het bepalen van een
passende reactie. Zie figuur 1.4, blz. 26.
Risico’s kunnen gerangschikt worden via een puntensysteem. Hierbij kan er gebruik worden
gemaakt van een kritieke grens.
Risico = kans score * effectscore
Reacties op risico
Er zijn vier mogelijk reacties:
1. Accepteren: risico is klein
2. Vermijden: baten wegen niet op tegen schade
3. Reduceren: nemen van preventieve maatregelen
4. Delen: door middel van verzekeren
De organisatie van het beheren van financiële risico’s
In kleine bedrijven is er vaak geen ruimte voor specialisatie. Bij grote ondernemingen kunnen er
treasury en controller functies aanwezig zijn.
Bij treasury activiteiten wordt er onderscheid gemaakt in frontoffice en backoffice activiteiten.
De frontoffice verricht de transacties met tegenpartijen. De backoffice verzorgt de bevestigingen
aan tegenpartijen en beheert de contracten.
, Hoofdstuk 2. Strategische risico’s
Het proces van strategiebepaling
Strategie: het beslissen over de richting en de reikwijdte van een organisatie op de lange termijn,
waardoor voordeel voor de organisatie ontstaat en aan de verwachtingen van de stakeholders
wordt voldaan.
Strategische beslissingen hebben een lange termijn karakter.
Impliciete strategie: is niet geformuleerd, maar blijkt uit handelingen van de
ondernemingsleiding.
Expliciete strategie: de leiding beraadt over de toekomst en de uitkomsten vastlegt, ook wel een
strategisch plan.
De buitenwereld dwingt voortdurend tot het nadenken over de strategie en het maken van
nieuwe strategische keuzes. Ook intern kunnen zich ontwikkelingen voordoen die strategische
keuzes noodzakelijk maken.
Volgens COSO is een van de eerste stappen in het strategisch plan om doelstellingen te
formuleren. Daarna worden de interne en externe omgeving verkent (SWOT-analyse).
Strategische opties worden geordend aan de hand van de confrontatiemix:
o Sterktes gecombineerd met kansen (SO) -> groei/benutting
o Sterktes gecombineerd met bedreigingen (ST) -> verdediging tegen bedreiging met inzet
van de sterkte
o Zwaktes gecombineerd met kansen (WO) -> ombuiging van zwakte om kans te benutten
o Zwaktes gecombineerd met bedreigingen (WT) -> vermijding/terugtrekking
Kansen en bedreigingen
Vijf-krachtenmodel van Porter
Op mesoniveau, hierbij staat de concurrentie tussen bestaande aanbieders centraal. Het zijn
krachten die de winstgevendheid van de onderneming beïnvloeden:
o Concurrentie tussen bestaande aanbieders
o Potentiële toetreders tot de markt
o Dreiging van substituten
o Onderhandelingsmacht van leveranciers
o Onderhandelingsmacht van klanten
DESTEP
Analyseren van de macro-omgeving.
o Demografische factoren
o Economische factoren
o Sociaal-culturele factoren
o Technologische factoren
o Ecologische factoren
o Politieke factoren
Interne analyse
Op zoek gaan naar sterktes en zwaktes in een organisatie. Het is belangrijk om feiten en wensen
te onderscheiden. Onderverdeling in factoren:
o Organisatie en cultuur
o Productiemiddelen en -capaciteit
o Marketing en marktpositie
o Financiën (kosten- en vermogensstructuur)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper carmelc. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.