Aardrijkskunde Hoofdstuk 1, 4.1 & 4.2 OiE en SA
Endogene krachten:
Krachten die vanuit het binnenste op de aardkorst inwerking.
• Aardbeweging
• Tsunami’s
• Vulkanisme
• Platentektoniek
Exogene krachten:
Krachten die van buitenaf op de aardkorst inwerking, door de zon/ de temperatuur
• Erosie
• Verwering
• Transport
Het heelal:
• Is 13 á 14 mld jaar oud
• Wordt steeds groter
• 500 mld melkweg-stelsels
21
• 10 triljard sterren 10
De zon:
• Dichtstbijzijnde ster
• 150 mln km afstand, het licht is 8,5 minuut oud als het op de aarde te zien is.
• 10 mld jaar oud.
• Maakt deel uit van de melkweg.
Zonnestelsel:
De zon en alles wat er rondom de zon heen draait;
• Planeten
• Microplaneten
• Stof
• Brokstukken
• Manen
De 8 planeten rondom onze zon:
• Mercurius Maak
• Venus Van
• Aarde Acht
• Mars Meter
• Jupiter Japanse
• Saturnus Stof
• Uranus Uw
• Neptunus Nachtpon
Aarde:
4,6 miljard jaar oud. Ontstaan door samenklontering tot bol, eerst heet en vloeibaar materie
langzame afkoeling.
• In 1850 werd gezegd dat de aarde in 4253 v. Chr. Is ontstaan.
• In 1900 werd gezegd dat de aarde 1 miljoen jaar oud was.
• In 1940 werd gezegd dat de aarde 1 miljard jaar oud was.
• In 1960/1975 is gezegd dat de aarde 4,6 miljard jaar oud is.
Pagina 1! van ! 7
, Aardrijkskunde Hoofdstuk 1, 4.1 & 4.2 OiE en SA
Steeds meer bewijs van oud leven op aarde:
• Relatieve tijdschaal: volgorde van leven.
• Absolute tijdschaal: in jaren.
Een ster:
Hemellichaam dat licht en andere stralingen zendt.
Een planeet:
Een hemellichaam dat om een ster heen draait.
Een maan:
Een hemellichaam die om een planeet heen draait.
Platentektoniek:
Wegener publiceerde een boek in 1915 over de theorie van de platentektoniek -> dat de aardkorst
bestaat uit losse stukjes aardkorst die ten opzichte van elkaar bewegen.
• Wetenschappers betwisten eerst de theorie van de platentektoniek.
• Pas bewezen in de jaren 60.
• Nu algemeen geaccepteerd.
Convectiestromen:
• Magma in de mantel stroomt in verschillende richtingen -> de losse stukjes aardkorst drijven
op de mantel mee.
• De platentektoniek is al miljarden jaren bezig, onder steeds vergelijkbare omstandigheden ->
actualisme of actualiteit principe (water kookt bij 100 graden Celsius)
Bewijzen voor theorie platentektoniek:
• Bodem van de oceaan bevat gebergtes en dieptes.
• Voorkomen van dezelfde fossiele planten en dieren op verschillende continenten die nu niet
meer aan elkaar grenzen.
• Paleomagnetisme (paleo, verleden)
• Ouderdom van de aardkorst van de oceaan.
• Nauwkeurige metingen met behulp van satellieten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper leerbeer15. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.