Inleiding organisatiewetenschappen voor de publieke sector
Thema 1 Wat is een organisatie?
Een klassieke definitie legt een organisatie uit als een vorm van samenwerken tussen mensen om
samen iets te bereiken. Organiseren is een doorgaand proces van taakverdeling en coördinatie.
Organisatie is meer dan het raamwerk dat het bij elkaar houdt. Het is het geheel van alle coördinaties
tussen onderdelen van het groter geheel.
Welke elementen vormen samen een organisatie?
Missie, doel (opdracht / taak)
Missies bestaan veelal uit bepaalde idealen. Ze kunnen vaag/breed zijn zodat er ruimte is
voor interpretatie. Wat een missie beoogd te bereiken is niet altijd even realistisch. De
taken van een organisatie kunnen ook een beeld geven van de missie.
Ontwerp → onderdelen, hiërarchie, organogram
Een organogram geeft een map weer van een organisatie, zodat duidelijk is hoe een
organisatie in elkaar zit.
Taakverdeling → coördinatie
Verschillende functies moeten naast elkaar kunnen functioneren. Ze worden
aangestuurd van boven, geven soms opdrachten aan anderen en zullen onderling samen
moeten werken soms.
5 onderdelen van een organisatie
1. Strategic apex
2. Middle line
3. Operating core
4. Technostructure
5. Support staff
Wat is de complexiteit van een semipublieke organisatie
De complexiteit van een organisatie moet niet onderschat worden. Een simpel begrip als een
basisschool heeft al een complexe structuur achter zich staan. Er zijn doelen die bereikt moeten
worden, regels waar aan gehouden moeten worden en bepaalde derde partijen die betrokken
worden om (vrijwillig) hun bijdrage te leveren aan het goed functioneren van deze organisatie.
Thema 2 De fabriek en bureaucratie
Bij de opkomst van machines en produceren op grotere schaal werd organisatie noodzakelijk
Classical management theory
Deze theorie werkt met de volgende principes:
Span of control (coördinatie en communicatie)
Eenheid in leiding (één man, één baas)
Eenheid in richting
Staf en lijn gescheiden (duidelijke hiërarchie)
Discipline (volg regel en gebruik)
Esprit de corps (harmonie is kracht)
De bekendste onderzoeker van deze theorie is H. Fayol, een Franse ingenieur. Zij denken over- en
kijken op een bepaalde manier naar de wereld en deze machine sloot daar op aan.
, De span of control gaat over de controle die je hebt
over een bepaalde hoeveelheid mensen. Deze kan
beïnvloed worden door:
1. Diversiteit van werk onder supervisie
2. Stabiliteit van de organisatie
3. Verdeling van organisatie door ruimte (op
hoeveel plekken observeren)
De hoeveelheid mensen die aangestuurd worden
per leidinggevende beïnvloed ook de
groeimogelijkheden binnen een organisatie.
Meerdere lagen kan het moeilijker maken om naar
de top te stijgen omdat daar meer stappen voor
nodig zijn. Daarnaast is er dan ook meer
concurrentie om leidinggevende te worden.
Scientific management theory
deze theorie wordt gekenmerkt door de volgende principes
Vergaren en toepassen van wetenschappelijke kennis en methoden
Taakverdeling manager-werker
- Arbeiders optimaal selecteren en gespecialiseerd trainen
Selecteer en train arbeiders
Monitor procedure en resultaat
Motiveer door financiële prikkels
De ingenieur F.W. Taylor was de voornaamste persoon achter deze theorie. Er wordt uitgegaan van
‘one best method’ wat betreft het organiseren van een organisatie. Taylor zei dat na voldoende
training de mogelijke winst zo groot was dat er geen reden meer was voor ruzie op de werkvloer;
wanneer iedereen ziet dat ze productiever kunnen werken en de winst die daaruit voort komt ook
gedeeld wordt (financiële prikkel), iedereen er beter van wordt.
Time and motion studies: arbeidsprocessen ontleden en deze proberen optimaal in te richten zodat
er ‘aan de lopende band’ (letterlijk & figuurlijk) geproduceerd kon worden. Ford was de eerste die dit
toepaste in de realiteit met de productie van zijn Model T.
Bureaucratie
Max Weber, een Duitse socioloog, zag het fenomeen van bureaucratie opkomen en theoriseerde
deze. Enkele kenmerken hiervan zijn:
Functionarissen die in werkverband zijn opgenomen
Werken in hiërarchie
Ambt heet formeel bepaalde competentiesfeer
Recrutering door vrije selectie
Gespecialiseerde opleiding meestal vereist
Werkplaats is een kantoor en werk gebeurt met schriftelijke stukken
Volledige dagtaak (vaste aanstellingen → continuïteit)
Taakuitvoering aan de hand van algemene, min of meer vaststaande, zoveel mogelijk in
alle eventualiteiten voorzienende regels. (formeel, onpersoonlijk, beschermt tegen
willekeur, betrouwbaar)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yorickdebruijn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.