Hoofdstuk 10 huid
Huid bestaat uit meerdere typen weefsel en is daarom een orgaan. Dikte is 1 tot 3mm en
totale huidoppervlakte is ca 1,5m2.
10.1 functies van de huid
• Bescherming
• Warmteregulatie
• Uitscheiding
• Waarneming
• Aanmaak vitamine D
Bescherming
Zonder huid zouden inwendige organen/structuren kunnen beschadigen door:
• Mechanische krachten (krassen, schuren, stompen, snijden en hoge druk)
• Chemische invloeden (zuur, verf, benzine, zeep)
• Binnendringen van ziekteverwekkende micro-organismen (bacteriën, schimmels,
virussen, parasieten)
• Te veel UV-straling van de zon (schadelijk voor delende weefsels)
• Uitdroging en warmteverlies
Warmteregulatie
Huid en onderhuids bindweefsel vormt warmte-isolerende laag. Bij te hoge
lichaamstemperatuur zorgt huid voor afkoeling (toename doorbloeding en zweetproductie);
bij te lage lichaamstemperatuur wordt huid minder doorbloed en minder zweetproductie.
Uitscheiding
Via klieren in de huid verdampt water (zweten) en worden bepaalde zouten uitgescheiden.
Ook moedermelk via gespecialiseerde klieren in de borsten.
Waarneming
Sensoren (zintuigcellen) in de huid hebben elk ene eigen gevoeligheid voor warmte, koude,
pijn, trillingen, druk, harde/zachte oppervlakten. Waarneming ondersteunt de
beschermende functie.
Aanmaak vitamine D
Vitamine D2 komt via plantaardige voeding binnen. Maar klein deel van wat lichaam nodig
heeft. Meeste vitamine D wordt in huid gemaakt oiv UV-straling wordt een
(cholesterolachtige) stof in de huid omgezet in Vitamine D3.
10.2 bouw vd huid (p 225 fig 10.1)
Huid (cutis) bestaat uit 2 lagen: opperhuid (epidermis) en lederhuid (dermis).
Epidermis bestaat uit meerlagig plaveiselepitheel (allerbuitenste laag heeft slijtfunctie).Van
binnenuit worden continu cellen aangemaakt, zodat gehele opperhuid in ca 28 dagen geheel
vernieuwd is.
1
, Epidermis in niet doorbloed en bevat geen lymfevaten. Zuurstof en voedingsstoffen worden
via lederhuid afgegeven.
Epidermis bestaat uit 5 lagen (zie p 226, fig 10.2):
• Stratum basale (basale laag) = diepste laag, die door basaalmembraan gescheiden
wordt van lederhuid; bestaat vrnl uit huidstamcellen, die levenslang opperhuidcellen
blijven vormen, die doorschuiven naar oppervlakte; bevat uit melancyten
(pigmentcellen), welke melanine (pigment) vormen. Dit wordt afgegeven aan
opperhuidcellen in stratum spinosum
• Stratum spinosum (stekelcellenlaag) = cellen die via uitsteeksels verbinding hebben
met naburige cellen. Zorgt voor stevigheid. Bij beschadiging kan deze laag zelf nieuwe
epidermiscellen vormen oiv histamine. Samen met stratum basale vormt het het
stratum germinativum (kiemlaag), en bestaat uit levende, delende cellen.
• Stratum granulosum (korrellaag) = 1 tot 5 lagen cellen (enigszins afgeplat), die
doorzichtige granulae bevatten, die betrokken zijn bij latere vorming van keratine
(hoornstof).
• Stratum lucidum (heldere laag) = cellen zijn vrijwel plat en sterven af. Ze bevatten
nog kleurloze voorstadium van keratine.
• Stratum corneum (hoornlaag) = 15 a 20 lagen platte/dode cellen vol keratine. Deze
laag slijt af door mechanische invloeden, aanraking, druk, wrijving. Huidschilfers laten
dan los. Eelt is een verdikking van stratum corneum op plaatsen waar huid regelmatig
wrijving ondervindt (bescherming). Epidermis van handpalmen en vingertoppen en
voetzolen en teentoppen is geribbeld/regelmatige lijnenpatronen (huidlijsten). Dit
zijn in rijen gerangschikte papillen vd dermis.
Huidskleur
Hoe meer melanine in het stratum spinosum, hoe donkerder de huidskleur. UV-straling zorgt
voor aanmaak van meer melanine, waardoor je bruin wordt. Dit beschermt tegen te veel UV-
straling (donkere pigment absorbeert UV-straling). Te veel UV-straling zorgt voor
verbranding. Gevolg is beschadiging stratum germinativum.
Een naevus (moedervlek) is plaatselijke opeenhoping van pigmentcellen, die veel melanine
produceren.
Efeliden (sproeten) zijn opeenhopingen van melanine. Melanocyten zijn hier actiever dan
huis eromheen.
10.2.2 dermis
De dermis (lederhuid) bestaat vooral uit bindweefsel, met capillairnetwerken, lymfevaten,
zenuwen en huidsensoren en ingezonken epidermale structuren (haren, nagels, talgklieren,
zweetklieren en borstklieren). De dermis bestaat uit stratum reticulare (reticulaire laag) en
stratum papillare (papillare laag).
Stratum reticulare heeft veel collagene vezels (rekbaar en veerkrachtig). Vezels liggen in
regelmatig netwerk gerangschikt, die de splijtrichting van de huid bepaalt. Zie p 227, fig
10.3 en fig 10.4. Van belang bij chirurgie ivm incisie (snede). Splijtrichting vd huid verschilt
van plaats tot plaats (splijtlijnen).
Stratum papilare bestaat uit veel uitstulpingen (papillae dermis (dermale papillen)). Zorgt
voor verankering in epidermis. In papillen zitten bloedvaten, zenuwen zintuigjes.
Bindweefsel in stratum papilare bevat veel kleine collagene en elastische vezels.
2
