Europese rechtsgeschiedenis werkgroep aantekeningen
Week 1
Kenmerken van ons huidige rechtssysteem (om te begrijpen hoe anders ons recht is, in vergelijking
met hoe het vroeger ooit was)
Seculier: het wordt niet religieus maar seculier
Wetgeving, belangrijkste bron
Recht om samenleving te veranderen
Objectief recht subjectief recht
Juridisch recht/doctrine/juridisch redeneren (in plaats van naar wierrook kijken als priester ga
je nu redeneren)
Burger
Publiekrecht x privaatrecht
Trias politica (scheiding der machten): vroeger had je gildes (voor timmerlieden of slagers) en
die maakten zelf de regels voor de prijzen, kwaliteit, etc. Als er ruzie was tussen een klant en
de slager, dan waren de mensen die de regels hadden gemaakt, ook rechter. De macht van
autoriteiten was altijd heel beperkt qua onderwerp/territorium.
Het is een piramide van het hoogste recht tot het laagste (verdragen, wet, jurisprudentie, etc.)
Veel dingen die we nu kennen waren toen niet van belang.
Wat het romeins recht zo bijzonder maakte (ook voor de ontwikkeling van recht in de rest van Europa)
is het redeneren/denken en het onderscheid tussen feiten en recht. Dit is een typisch juridisch
onderscheid. De rol an de praetor en de rol van de juridisch auteurs die in die tijd veel hebben
opgeschreven. Die hebben daarvoor gezorgd.
Wat gebeurt er voor de praetor? Hoe ga je een rechtszaak beginnen? Je vraagt hem om jou een
procedure toe te kennen (actio). Een praetor wordt benoemd en hij stelt dan de rechtsmiddelen die je
bij hem kan vragen. Na 2 jaar moet hij stoppen en dan komt er een nieuwe praetor en die noemt weer
zijn eigen rechtsmiddelen die je daar kan halen. Het verschilt dus per praetor welke rechtsmiddelen die
je kan inroepen, maar deze zullen wel (deels) overeenkomen. De kans is groot dat je de succesvolle
rechtsmiddelen van jouw voorganger zou overnemen. Het zou eigenlijk alleen maar uitbreiden.
Bron voor ontwikkeling van het recht
Romeinen denken in termen van ‘het recht dat je hebt bestaat bij gratie van de rechtsmiddelen
die je hebt’.
Juristen
o Hoe komt het dat juristen zo belangrijk geworden zijn? Ze hebben de presumptie
uitgevonden, maar hoe komt het dan dat dit ingang heeft gevonden? Omdat ze advies
gingen geven aan de praetor (en later ook aan de keizer).
De inhoud van regels zijn heel erg aan tijd gebonden. Dus de inhoud van het recht is minder
belangrijk voor de ontwikkeling van het recht.
Wetgeving werd gemaakt…
Door volksvergadering
Daarna door senaat
Daarna door keizer
1
, Tips
Corpus juris civilis website lezen!
Lees nu al h11 en dan laatste pagina’s/secties. Waarin wordt uitgelegd hoe belangrijk de
Franse revolutie is.
Maak zelf een tijdlijn per week op basis van het boek!
Ius commune vs. common law: wat bedoelt Herzog
Ius commune: algemene opvatting hoe het recht in elkaar zit gebaseerd op het romeinse recht.
Niet alles van het geldend recht zoals dat in de tijd van de romeinen gold. Inhoudelijk kunnen
de regels verschillen, maar het wordt op dezelfde manier opgezet (in bijvoorbeeld frankrijk)
o Rechtsbasis is gelijk
o Het europees juridisch denken gebaseerd op het romeins recht, maar het is niet
helemaal inhoudelijk gelijk
Common law:
Ius civile: romeinse recht van die tijd
o Wetgeving (twaalf tafelen)
o Edicten van praetor
o Juristenrecht
Sprong in het romeinse recht tussen mos en lex
Mos = de gewoontes van de oude voorvaderen (gewoonterecht)
o Gold binnen oude romeinse stammen
Lex = wet
o Ontstaat dat geldt voor de Romeinse burgers
Narrative (= verhaallijnen/theorieën)
Codex/instituten/digesten
Waarom zijn die bronnen belangrijk? Het zijn verschillende type bronnen. Justitianus heeft
Corpus juris civilis uitgevaardigd en dit bestaat uit verschillende onderdelen.
Je moet die verschillen kennen. De ene type bron is belangrijker geweest voor Europese
rechtsgeschiedenis (ontwikkeling hiervan) dan de ander
o Codex = keizerlijke wetgeving (minder belangrijk)
o Digesten = bloemlezing van auteurs (superbelangrijk)
o Instituten = leerboek met veel kennis (beetje belangrijk)
Je moet weten wat erin staat en waarom de een belangrijker is dan de ander!
Een belangrijke ontwikkeling
Je had ook vreemdelingen en ze moesten oplossingen vinden hoe je omgaat met een conflict
tussen een romein en een vreemdeling of twee vreemdelingen. Een praetor (gespecialiseerd in
recht met vreemdelingen) gaat het behandelen. Bijvoorbeeld ‘zolang het de casus niet schaadt
doen we net alsof de vreemdeling een romein is’.
Week 2
Welk verhaal wil TH vertellen
Recht staat niet vast, maar verandert (voorbeeld magna carta)
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jasmine2000. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,46. Je zit daarna nergens aan vast.