College 1 - Algemene inleiding
Methode politieke filosofie (laatste 50 jaar): heen en weer tussen overtuiging en theorie> Rawls -
reflectief evenwicht (= reflective equilibrium): het proces van bijstellen
Kymlicka: het idee dat alle mensen even belangrijk/ gelijk zijn, is het hart van alle politieke
theorieën > gelijkwaardigheid is het uitgangspunt
John Rawls – a theory of justice (tegen utilisme)
Rawls’ problemen met het utilisme:
1) Uitsluiting van basisrechten: bv zoals bij racisme, discriminatie, mensen die discrimineren
krijgen even veel als mensen die gediscrimineerd worden
2) Oneerlijke welvaartsverdeling: bv mensen kunnen ook een dure smaak hebben, maar niet
het geld hebben om deze smaak te financieren > buurman andersom > geeft geld aan
persoon 1 in utilisme > waarom moet persoon 1 opdraaien voor het geluk van persoon 2?
Rawls richt zich op een basisstructuur: rechtvaardigheid is een deugd van instituties, want deze
hebben enorme impact.De samenleving is volgens Rawls een sociaalsamenwerkingsverband
(system of cooperation):
1. Vrijwilligheid, niet slechts volgen van bevelen
2. Fairness of wel billijkheid
3. Rationeel voordeel
Rechtvaardigheid als “fairness” geeft de impressie dat er een overeenstemming bereikt is over de
principes van rechtvaardigheid in een eerlijke beginsituatie.
Rawls’ basisstructuur: de principes van rechtvaardigheid worden gekozen vanachter een sluier van
onwetendheid: zorgt ervoor dat er geen voor/nadelen zijn in de keuze van de principes > iedereen
zit in een gelijke positie en weet de eigen positie niet > resultaat: de principes van rechtvaardigheid
komen voortuit eerlijke overeenstemming/ onderhandeling
oorspronkelijk positie = onderhandelingspositie (sociaal contract denker: kijken naar de
samenleving alsof je ermee ingestemd hebt, lijkt op natuurstaat) het gaat om de legitimiteit van de
autoriteit. Oneens dat de natuurtoestand de uitgangspositie is > mensen willen een staat die bij
hun belangen aansluit
Primaire goederen: dingen die elke rationele mens wil hebben
Sociale primaire goederen: kunnen door de samenleving worden verdeeld: bv rechten,
vrijheden, inkomen, kansen, welvaart
Natuurlijke primaire goederen: kunnen niet door de samenleving verdeeld worden: bv
gezondheid, energie, intelligentie en verbeelding
College 2 - Oorspronkelijke positie Rawls
Sociaal contract en oorspronkelijke positie: als de uitgangssituatie al niet eerlijk is zal de uitkomst
ook nooit rechtvaardig zijn, we leven in een werkelijkheid zonder een overvloed van resources en
zonder alleen maar altruïstische mensen
Partijen zijn mutually disinterested (niet uitgaan van belangen van de ander)
De sluier der onwetendheid:
Sluit uit: plaats in de maatschappij (klasse, sociale status), capaciteiten, gevoel voor goed
of psychologie, je weet niks over de economische/ politieke/ beschavingsniveau/ cultuur
van de samenleving, generatie
Laat toe: politieke betrekkingen, economische theorieën, wetten van de menselijke
psychologie
,Formele randvoorwaarden waaraan de principes van rechtvaardigheid uit de oorspronkelijke
positie moeten voldoen. Als de principes hier niet aan voldoen zijn het geen morele principes:
1) Algemeenheid (/gelijkheid)
2) Universaliteit in toepassing (verplichtingen die voor iedereen bindend zijn)
3) Openbaarheid
4) Ordening van conflicterende afspraken
5) Onherroepelijkheid
Stabiliteit: rechtvaardigheid moet eigen ondersteuning weven > stabiliteit in de samenleving
(oftewel: burgers ondersteunen deze principes en kunnen zich hiermee identificeren)
Argumenten voor principes van rechtvaardigheid vanuit oorspronkelijke positie
1) Het argument vanuit maximin: maximaliseren van de minimale positie
2) De strains of commitment (de bindende kracht van de overeenkomst): de principes zijn
onherroepelijk: De originele overeenkomst is definitief: een persoon kiest één keer voor alle
standaards die regeren over zijn levensvooruitzichten
3) De openbaarheid & stabiliteit: mensen voelen zich verbonden met mensen/ instituties met
dezelfde belangen
4) Zelfrespect: je kunt geen zelfrespect krijgen zonder respect van anderen en andersom
5) Problemen met beperkte utiliteit: beperkte utiliteit (= kapitalistische welvaartsstaat): Hierbij
wordt het nastreven van sociale utiliteit beperkt door de basisvrijheden (1), de billijke
verwervingskansen (1b), en een gefixeerd sociaal minimum (ad 1a, ipv verschilbeginsel).
Rawls wijst dit af omdat hier ook wederkerigheid wordt opgegeven.
College 3 - Rechtvaardigheidsbeginselen
Primaire goederen: kansen, inkomen, rechten > noemen in paper (zelfrespect is ook belangrijk
maar kun je niet verdelen).
De definitieve formulering van “justice as fairness”:
1. Each person is to have an equal right to the most extensive total system of equal basic
liberties compatible with a similar system of liberty for all (The principle of equal liberty).
2. Social and economic inequalities are to be arranged so that they are both
a) to the greatest benefit of the least advantaged (the difference principle), consistent with
the just savings principle, and;
b) attached to offices and positions open to all under conditions of fair equality of
opportunity (principle of fair equality of opportunity)
De rangorde van de rechtvaardigheidsbeginselen wordt bepaald door de volgende drie
prioriteitsregels
1. Beginsel 1 boven beginsel 2 - Basisvrijheden boven economische gelijkheden
2. Beginsel 2b (faire gelijke kansen) boven 2a (verschilbeginsel)
3. Beginsel 2a boven efficiencybeginsel en boven maximalisering van de welvaart
Equally Everyone’s advantage
open Principle of efficiency Difference principle
Formal A system of natural C natural aristocracy
liberty
Fair B liberal equality D democratic
equality
Formele gelijkheid van kansen: geen formele of juridische restricties op de toegang tot
bepaalde sociale en politieke posities. (vrije markt > Rawls is hier tegen)
Faire gelijkheid van kansen: streven naar realistische gelijkheid van kansen door effecten
van sociale achterstanden bij concurrentie om posities te vermijden. sociale ongelijkheid,
mensen die slachtoffer worden van een sociale klasse. System of natural liberty is niet
toereikend => fair equality of opportunity => liberal equality. Vindt Rawls beter system.
Democratic equality is beter.
, Principal of efficiency: een system is efficient als er geen verhogingen van een groep kan
zijn zonder dat een andere groep erop achteruit gaat (ik verdien meer en jullie gaan er niet
op achteruit > blijven hetzelfde verdienen/ verdienen ook meer)
Het verschilbeginsel als uitdrukking van broederschap: we willen geen groter voordeel als dit ten
koste gaat van anderen die minder bedeeld zijn. Vooral in een familie werkt dit zo.
Rechtvaardigheidsbeginselen
1. Each person is to have an equal right to the most extensive total system of equal liberties
compatible with a similar of liberty for all (the principal of equal liberty)
2. Social and economic inequalities are to be arranged
De basisvrijheden
1. Vrijheid van de persoon (carrière, geweld, geestelijk)
2. Politieke vrijheid
3. Gewetensvrijheid en vrijheid van denken
4. Het recht op persoonlijk eigendom
5. De vrijwaring van willekeurige hechtenis en gevangenneming zoals gedefinieerd door de
rechtsstaat // vrijheden mogen alleen beperkt worden in naam der vrijheid!
College 4 - Het libertarisme van Nozick (tegen distributive justice van Rawls)
Theorie gebaseerd op absolute eigendomsrechten: recht op eigendom van jezelf, dingen in
de wereld, je arbeid & de vruchten van die arbeid (recht op self-ownership > vrijheid)
Herverdelende welvaartsbelasting is niet legitiem: je dwingt mensen om te werken voor
niks (belastinggeld) en daarmee ben je een soort van deeleigenaar over deze persoon
Nachtwakersstaat, alleen law and order, sommige publieke goederen beperkt leveren
(straatverlichting)
Self-ownership: eigendom en lichaam zijn hetzelfde. Je bent een bezitter van jezelf. Je
bezit je eigen talenten en energie dus wat je creëert en bezit is van jou. Uit dit idee vloeit
alles voort > Rawls: talenten zijn niet van jezelf maar van de maatschappij
Pleit voor historische verdeling (utilisme/ Rawls = niet historisch)
De entitlement theory: de theorie van rechtmatige (eigendoms)aanspraken, 3 aspecten:
1. Rechtvaardigheid in verwerving (eerste verwerving): a person who acquires a holding in
accordance with the principle of justice in acquisition is entitled to that holding
Locke: arbeid vermengen met iets wat van de natuur is > wordt jouw eigendom
Nozick (problemen met Locke): in welke mate wordt iets van mij? (astronaut plaats
een vlag > welk deel is van de astronaut) als je iets van jou is vermengd wat iets
wat niet van jou is raak je dan niet een deel van jezelf kwijt ipv dat je een nieuw
eigendomsrecht krijgt?
Nozick’s randvoorwaarde voor eerste toe-eigening: laat wat over voor anderen, laat
dingen niet bederven > niet echt van toepassing met de invoer van geld (manna)
2. Rechtvaardigheid in overdracht: a person who acquires a holding in accordance with the
principle of justice in transfer, from someone else entitled to the holding, is entitled to the
holding, typen theorieën:
Current time-slice theory (utilisme, zoveel mogelijk geluk voor zoveel mogelijk
mensen)
Historical
o Patterned: geld verdelen volgens bepaalde principes (bv morele verdienste, zijn
mensen maatschappelijk nuttig geweest?)
o Unpatterned (Nozick): verdeling op vrijwillige basis (bv. Michael Jordan) >
rechtvaardig > geen herverdeling) kan misleidend zijn: basisbehoeften betalen
mensen wel min of meer vrijwillig, maar het is niet perse rechtvaardig (mensen