Inhoudsopgave
Airway en Breathing ..................................................................................................................2
Bloeddruk .............................................................................................................................. 18
Hart....................................................................................................................................... 20
Shock .................................................................................................................................... 28
Elektrolytstoornissen ............................................................................................................... 31
Nieren ................................................................................................................................... 34
Diabetes mellitus .................................................................................................................... 39
Lever ..................................................................................................................................... 41
Neurologie ............................................................................................................................. 43
Bloed..................................................................................................................................... 52
Bloedwaarden ........................................................................................................................ 56
Exposure/environment ............................................................................................................ 57
Urgentieniveau kiezen ............................................................................................................. 59
Aantekeningen uitwerken zorgthema’s ...................................................................................... 59
Medicatie............................................................................................................................... 63
Extra tips................................................................................................................................ 66
,Airway en Breathing
• Een mayo tube wordt gebruikt om tongobstructie op te heffen bij een bewusteloos persoon.
• Bij complete obstructie heb je te maken met see-saw ademhaling. Bij inademen wordt de
borstkas naar binnen getrokken, terwijl de buik uitzet. Tegenovergestelde gebeurt bij
uitademen.
• OSAS is een obstructieve slaapapneu syndroom, waarbij de bovenste luchtweg dichtklapt
door de tong.
• Atelectase/ alveolaire collaps krijgt een deel van de longen geen lucht meer, waardoor de
alveoli dichtvalt. De ingeklapte alveoli vult zich meestal op met bloed, de cellen en het slijm
raakt geïnfecteerd.
• Corpus alienum (vreemd voorwerp). Bij obstructie hoog in de longen, verwijderen met
bronchoscopie. Met magill-tang wordt ook corpus alienum verwijderd.
• Epiglottis is ontsteking van het strottenhoofdklepje.
• Angio-oedeem is zwelling van de huid en slijmvliezen. Oorzaak meestal allergie of over
overgevoeligheid (medicatie).
Controleren van beademingstube
1. Capnografie
2. Condensatie in de tube
3. Borstkas gaat symmetrisch omhoog
4. Afwezigheid van borborygmi (borrelende geluiden in de maagstreek)
Stridor
Inspiratoir -> bovenste luchtwegobstructie
Expiratoir -> lagere luchtwegobstructie
Hoge luchtwegen:
• Begint mond en/of neus en loopt tot eerste deel trachea (strottenhoofd, larynx)
Functie:
1. Hoofinlaat voor lucht (enige), verwarming en bevochtiging van inademingslucht
2. Herbergt spraak-en slikfunctie
3. (Deels) inlaatpoort voor voeding en vocht
• Als patiënt kan spreken of andere stemgeluiden maken is de hoge luchtweg vrij.
• Bij zwelling van stembanden, waarschijnlijk heesheid te horen en bij verlamming is spreken
onmogelijk.
• Ademen is nagenoeg onhoorbaar. Dus bij snurken, reutelen, gorgelen, gieren is teken van
kleine of grote belemmering hoge luchtwegen.
• Bij een EMV-score van 8 en lager gaan we er vanuit dat slikreflex is uitgevallen.
• 50% van CVA patiënten ontwikkelen in eerste week na CVA een longontsteking, omdat ze
zich verslikken in het eten en drinken. (slikreflex en hoestreflex bij hun vaak verstoord).
2
,ALS (amyotrofische laterale sclerose)
- Motorische zenuwcellen in het ruggenmerg en het onderste deel van de hersen (hersenstam)
sterven af.
- Bij mensen met ALS komen de signalen uit de hersenen niet aan bij de spieren. Op termijn
worden er steeds meer spieren aangedaan (behalve hartspier).
- De meeste doodsoorzaak is uitvallen van de ademhalingsspieren.
GBS (Guillain-Barre syndroom)
- Aandoening van de zenuwen buiten centrale zenuwstelsel.
- Spierzwakte, verlamming, gevoelsstoornissen (tintelingen, gevoelloosheid)
Drugs kan een:
1. Dempend effect hebben op ademcentrum
2. Stimulerend effect hebben op ademcentrum
3. Hallucinerend effect
• Diepere en snellere ademhaling vergroot het veneuze aanbod door het adempomp-principe
(bij inademen wordt bloed de thorax ingezogen).
• Centrale en perifere sensoren bewaken: koolstofdioxidespanning, zuurgraad en
zuurstofspanning in het bloed binnen de grote arteriën.
Sniffing position:
• Houding waarin het hoofd en nek van het slachtoffer worden
gebracht om de luchtweg vrij open te houden.
Lage luchtwegen:
• Vanaf de splitsing in de hoofdbronchi
• Alle onderdelen die zich onder de stembanden bevinden (trachea, bronchi, bronchioli en
alveoli).
Functie
1. Verdelen de inademingslucht over het longoppervlak
2. Centraliseren bij de uitademing de luchtstroom naar buiten
• Bronchiën splitsen zich 23 maal tot zeer kleine bronchioli en uiteindelijk tot alveoli.
• Alleen in de alveoli vind gaswisseling plaats.
• In de luchtwegen zelf vind geen gaswisseling plaats.
• Bij aandoeningen die ophoesten belemmeren of bij verzwakte immuniteit komen
luchtweginfecties en pneumonie veel voor.
• Bij infectie wordt sputum gevormd. Slijm wat in de luchtwegen ontstaat, bevat leukocyten en
micro-organismen.
• Bij diepe bewusteloosheid is je hoestreflex verdwenen. Grotere kans op longontsteking.
Droge hoestprikkel -> meestal virusinfectie
Sputum ophoesten -> meestal bacteriële luchtweginfectie
3
, De ring van Waldeyer:
• Neus, keel en tongtonsillen vormen samen de ring van waldeyer
• Ring van lymfeweefsel dat infecties buiten de luchtwegen moet houden.
• Beschermt luchtwegen, longen en maag-darmkanaal
• Astma-bronciale aanval, exacerbatie COPD, bronchospasme zijn situaties waarbij
voornamelijk de hoofbronchi en/ of bronchioli ernstig vernauwd raken. Vooral moeite met
uitademen. Relatie met roken of anafylactische shock
• Pneumonie is ontsteking van de onderste luchtwegen (alveoli) en een belangrijke
doodsoorzaak in Nederland.
Ademhaling en circulatie past zich aan drie variabelen aan:
1. Activiteitenfactor (gebruik van skeletspieren)
2. Stressfactor (infectie, trauma, ziekte)
3. Lichaamstemperatuur
• Ademcentrum in de hersenstam (medulla) reguleert de ademfrequentie en ademarbeid.
• Centrale en perifere sensoren bewaken de kooldioxidespanning, zuurgraad en
zuurstofspanning in het bloed binnen grote arteriën.
• Gevoelig voor pCO2 (kooldioxidespanning) en pH en reageert indirect op pO2
(zuurstofspanning)
• Ademdepressie: zowel de diepte als ademfrequentie neemt af.
• Bij volledige dwarslaesie boven C3/C4 is er levenslange beademing nodig.
• Inhalatie van lucht: aanspannen diafragma en tussenribspieren -> thorax-kooi (borstbeen,
ribben, wervelkolom) vergroot. Zet zich uit in voor-en zijwaartse richting.
• Tussen de pleura pariëtale (borstvlies) en pleura viscerale (longvlies) is er een vacuüm,
waardoor de longen de bewegingen van de thoraxkooi volgen.
• Bij inspiratie-> longvolume toe
• Bij expiratie-> long wordt kleiner.
• Bij pneumothorax (klaplong) komt er lucht tussen de pleurabladen, waardoor er geen
vacuüm meer is. Ademarbeid is dan niet mogelijk, omdat de long de uitzettende thorax
beweging niet volg.
• Exhalatie van lucht: Passief ontspannen van tussenribspieren en diafragma.
• Ademfunctie = ademarbeid
• Gemiddelde hoeveelheid lucht die volwassen in rust inademt per keer is 6-8ml/kg.
• Bij 80 x is de ademteugvolume in rust 80 x 6-8 ml = 480-640 ml.
• Bij inspanning of stress stijgt zowel de ademfrequentie als de ademdiepte.
Ademhaling kan verdeeld worden in vier processen
1. Ventilatie -> luchtverplaatsing in de alveoli
2. Diffusie -> mogelijkheid tot gaswisseling
3. Perfusie -> doorbloeding van de alveoli ten behoeve van de gasuitwisseling
4. Regulatie ademhaling
- Diffusieweg: in de alveoli is de zuurstofconcentratie hoger dan in het bloed, waardoor er
diffusie plaatsvindt naar het bloed.
4
