Psychopathologie: Overzicht stoornissen/aandoeningen:
Angststoornissen:
Gegeneraliseerde angststoornis (GAS)
Beschrijving: Gegeneraliseerde angststoornis wordt gekenmerkt door overmatige angst en zorgen
over verschillende activiteiten of gebeurtenissen, die gedurende ten minste zes maanden aanhouden.
De zorgen zijn moeilijk te beheersen en gaan gepaard met symptomen zoals rusteloosheid,
vermoeidheid, concentratieproblemen, prikkelbaarheid, spierspanning en slaapproblemen.
Specifieke fobieën
Beschrijving: Specifieke fobieën zijn intense, irrationele angsten voor een specifiek object of situatie,
zoals hoogten, dieren, injecties, of vliegen. De angst is buiten proportie met het daadwerkelijke
gevaar en leidt tot vermijding van de fobische stimulus. De angstreactie is onmiddellijk en
overweldigend wanneer de persoon wordt blootgesteld aan het gevreesde object of de situatie.
Agorafobie
Beschrijving: Agorafobie is de angst voor situaties waarin ontsnappen moeilijk kan zijn of hulp niet
beschikbaar is als een paniekachtige of andere lichamelijke symptomen optreden. Dit kan leiden tot
het vermijden van situaties zoals openbaar vervoer, open ruimtes, gesloten ruimtes, menigten of
alleen buitenshuis zijn. De angst is vaak buiten proportie en kan ernstige beperkingen in het dagelijks
leven veroorzaken. Vaak gaat deze stoornis samen met een paniekstoornis, deze versterken elkaar.
Sociale angststoornis
Beschrijving: Sociale angststoornis is de intense angst of vrees voor sociale situaties waarin de
persoon blootgesteld kan worden aan mogelijke kritiek, beoordeling of afwijzing door anderen. Dit
kan situaties omvatten zoals spreken in het openbaar, eten in openbare gelegenheden, of
ontmoetingen met onbekenden. De angst leidt vaak tot vermijding van sociale situaties en kan
aanzienlijke beperkingen in sociale of professionele functies veroorzaken. Hoofdproblemen van angst
bestaan onder meer uit lichamelijke reacties, zoals blozen, zweten en trillen. Deze stoornis kent twee
verschillende vormen:
- Gegeneraliseerde sociale angststoornis: angst voorkomend in verschillende sociale situaties
- Specifieke sociale angststoornis: angst voorkomend in een specifieke sociale situatie.
Paniekstoornis
Beschrijving: Paniekstoornis wordt gekenmerkt door terugkerende, onverwachte paniekaanvallen.
Een paniekaanval is een plotselinge episode van intense angst of ongemak, gepaard gaand met
symptomen zoals hartkloppingen, zweten, trillen, kortademigheid, gevoel van verstikking, en angst
om de controle te verliezen of te sterven. Na een paniekaanval kan er aanhoudende bezorgdheid zijn
over het krijgen van meer aanvallen en de gevolgen daarvan, wat kan leiden tot vermijdingsgedrag.
Deze stoornis komt amper voor zonder andere stoornissen.
Obsessieve-compulsieve stoornis (OCD)
Beschrijving: Obsessieve-compulsieve stoornis wordt gekenmerkt door obsessies en/of compulsies.
Obsessies zijn terugkerende, aanhoudende gedachten, beelden of impulsen die als intrusief en
ongewenst worden ervaren en aanzienlijke angst of stress veroorzaken. Compulsies zijn repetitieve
, gedragingen of mentale handelingen die de persoon voelt dat hij moet uitvoeren als reactie op een
obsessie of volgens strikte regels. Deze gedragingen zijn bedoeld om de angst te verminderen of een
gevreesde gebeurtenis te voorkomen, maar zijn vaak niet realistisch en kunnen tijdrovend zijn.
Somatische symptoomstoornissen:
Somatische-symptoomstoornis (SSD)
Beschrijving: Somatische-symptoomstoornis wordt gekenmerkt door een of meer somatische
symptomen die stress of aanzienlijke problemen in het dagelijks leven veroorzaken. Deze symptomen
kunnen echt zijn of slechts subjectief ervaren worden door de persoon. Er is overmatige en
aanhoudende angst over de gezondheid of symptomen, vaak gepaard gaand met buitensporige
gedachten, gevoelens en gedragingen in relatie tot de symptomen.
Functionele somatische stoornis/ somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK)
Beschrijving: Functionele somatische stoornis, ook bekend als somatisch onvoldoende verklaarde
lichamelijke klachten (SOLK), betreft lichamelijke symptomen die niet of onvoldoende verklaard
kunnen worden door een medische conditie, ondanks uitgebreid onderzoek. Deze symptomen
kunnen variëren en zijn vaak chronisch en invaliderend. De focus ligt op de gevolgen van de klachten
in het dagelijks functioneren.
Verwante stoornissen aan somatischesymptoomstoornis (SSRD) somatic-symptom-related-
disorder):
Ziekteangststoornis (hypochondrie)
Beschrijving: Ziekteangststoornis, voorheen bekend als hypochondrie, is de aanhoudende angst of
overtuiging om een ernstige ziekte te hebben of te krijgen, ondanks dat medische onderzoeken geen
ernstige ziekte aantonen. De angst is overdreven en niet proportioneel aan het daadwerkelijke risico,
en leidt vaak tot herhaalde medische consulten of juist tot het vermijden van medische zorg.
Conversiestoornis/ functionele neurologische stoornis (FNS)
Beschrijving: Conversiestoornis, ook bekend als functionele neurologische stoornis, betreft
neurologische symptomen zoals verlamming, toevallen, blindheid of gevoelsstoornissen die niet
verklaard kunnen worden door een neurologische of andere medische aandoening. Deze symptomen
ontstaan vaak in verband met psychologische stress of conflicten.
Nagebootste stoornis/ Münchhausen
Beschrijving: Nagebootste stoornis, ook bekend als Münchhausen, wordt gekenmerkt door het
voorwenden van ziekten, het overdrijven van symptomen of het opzettelijk veroorzaken van ziektes
bij zichzelf met als doel de rol van een zieke persoon op zich te nemen. Er is geen extern voordeel
(zoals een beloning) verbonden aan dit gedrag; de motivatie is interne psychologische behoefte aan
aandacht en zorg. Vaak hebben de patiënten geneeskundige kennis waardoor ze goed kunnen
manipuleren op dit gebied.
