Verpleegkundige & Medische kennis
Samenvatting
Week 1 medische kennis
Duur van zwangerschap bepalen: eerste dag van de laatste menstruatie + 280 dagen. Corrigeren
wanneer een cyclus afwijkt van 28 dagen. Zwangerschapsduur is nauwkeuriger te bepalen met een
echo (crown-rump-lenght, CRL).
+je op de stick: ontstaat door HCG, een hormoon wat tijdens de zwangerschap wordt geproduceerd
door de placenta.
- H: humaan
- C: chorion
- G: gonadotrofine
Eerste trimester: embryonale en vroege foetale ontwikkeling. Alle belangrijke orgaanstelsels
ontstaan. Het hartje gaat kloppen in de 6 de week.
Tweede trimester: ontwikkeling van organen en orgaanstelsels. Het geslacht ontwikkelt zich,
beweegt meer. Het uitrijpen van organen en het samenwerken van de organen.
Derde trimester: snelle groei van de foetus en functioneel worden van de orgaanstelsels.
Prenatale ontwikkeling: ontwikkeling van 2 geslachtscellen naar een baby.
Embryonale ontwikkeling: 0-2 maanden. Tot week 8 is het een embryo vanaf week 9 een foetus.
Complexe en noodzakelijke processen vinden plaats. 40% van de embryo’s overleeft deze periode.
Gebruik geneesmiddelen wordt afgeraden, kritieke periode waar organen aangelegd worden.
Foetale ontwikkeling: 3-9 maanden. In het tweede trimester is de basis voor alle organen aangelegd
en groeit de foetus door tot 0,64kg. In het derde trimester zijn alle organen geheel aangelegd en de
meeste gereed om hun functie te vervullen. De foetus groeit minder snel, maar wordt gemiddeld 3,5
kg zwaar.
Teratogeen: medicijnen met invloed op de vrucht.
SGA: small for gestational age.
Macrosoom: te hoog geboorte gewicht. 4500 gram of meer
Dysmatuur: baby die wordt geboren met een te laag geboortegewicht voor het aantal weken.
Dysmaturiteit heeft te maken met foetale groei, groeiachterstand door:
- Verkeerd berekende zwangerschapsduur
- Pathologisch: placenta afwijkingen
- Moeder die ondervoed is, rookt, drinkt
- Aangeboren afwijkingen, intra-uteriene infecties
Spontane abortus/ miskraam: tot 16 weken
,Immatuur: 16-0 tot 23-6
Extreem prematuur: 24-0 tot 27-6
Prematuur: 28-0 tot 36-6
À terme: 37-0 tot 41-6
Serotien: 42-0 tot meer
Hoe vinden in het eerste trimester de vroegste delingen, innesteling en placentatie plaats:
Prenatale zorg die wordt aangeboden:
Lichamelijke toestand moeder:
- Bloeddruk
- Gewicht (10-15 kg toename normaal)
- Oedeem
- Bloedonderzoek: Hb, trombocyten, lever- en nierfunctie, glucose, infectieziekten,
bloedgroep.
Kind:
- Groei van het kind
- Bewegelijkheid van het kind
- Ligging van het kind (vanaf 30 wkn)
- Foetale hartactie (frequentie normaal 110-15-/min)
Verschillende vormen van prenatale screening:
- Bloedonderzoek: tijdens eerste bezoek, onderzoekt op; bloedgroepen en antistoffen en
infectieziekten syfilis, hepatitis B en hiv.
- NIPT: onderzoek of er aanwijzingen zijn dat je kind down-, edwards- of pataussyndroom
heeft.
- 13 weken echo: onderzoek naar lichamelijke afwijkingen.
- 20 weken echo: onderzoek naar lichamelijke afwijkingen, een medisch onderzoek.
Per orgaanstelsel herkennen welke veranderingen en kwaaltjes er bij de zwangere optreden:
- Toename ademhalingssnelheid en ademvolume:
o Foetus heeft O2 nodig en extra afvoer van CO2
o Diafragma hoogstand door toename buikomvang
- 50% toename in bloedvolume:
o Toename bloed in placenta en pCO2 verhoging door O2 gebruik foetus. Zorgen voor
epo aanmaak.
o Door snellere stijging bloedvolume dan erytrocyten, daling Hb veroozaakt.
- 20-30% toename van de behoefte aan voedingsstoffen:
o Foetus heeft voedingsstoffen nodig om te kunnen groeien
- 50%stijging van glomerulaire filtratiesnelheid:
o Afvoer afvalstoffen foetus neemt toe en bloedvolume neemt toe.
- Uterusgroei:
o Van 7,5 cm naar 30cm en van 60 gram naar 1100 gram.
- Melkproductie vanuit melkklieren.
Hormonale veranderingen:
- Placenta stimuleert schildklierhormoon aanmaak- stofwisseling verhoogt
, - Bijnieren maken meer cortisol aan
- Pancreas maakt extra insuline aan omdat lichaamscellen minder gevoelig worden voor
insuline
Circulatie:
- Afname van perifere weerstand waardoor de onderdruk daalt in 1 ste trimester, in het 3de
trimester is onderdruk weer normaal. Bovendruk blijft normaal tijdens de zwangerschap.
- Toename van lichaamsvocht, door uterusdruk op vena cava inferior, daling plasma eiwit en
waterretentie.
Stofwisseling:
- Ochtendmisselijkheid in 1ste trimester door HCG
- Tragere darmperistaltiek door progesteron
- Meer kans op zuurbranden
- Human placental lactogen (HPL) uit de placenta zorgt voor extra vetafbraak en de
gevoeligheid voor insuline vermindert.
Bloedstolling:
- Het bloed gaat makkelijker stollen, wat nodig is bij de bevalling
Skelet en spierweefsel:
- Lichaamshouding verandert, waardoor rugklachten kunnen ontstaan
- De banden worden soepeler door verwekking van het bindweefsel
Huid:
- Warmere extremiteiten door verbeterde doorbloeding
- Striae gravidarum door oprekken van de huid
- Chlomasma gravidarum (zwangerschapsmasker)
- Toegenomen activiteit van talg- en zweet klieren
- Donkere verkleuring van de tepelhof
- Verticale lijn van borst naar schaambeen – linae fusca.
Leefstijladviezen die zwangeren krijgen en waarom: voedingssupplementen. Foliumzuur: gaat een
open ruggetje tegen, ijzer: bij ijzergebrek. Eten en drinken: geen rauw vlees, niet roken, alcohol en
drugs gebruiken. Geneesmiddelen worden afgeraden. Houding adviezen. Te veel vitamine A is
schadelijk, geen lever eten.
Belangrijkste functies van de placenta zijn:
- Uitwisseling tussen moeder en kind: transport van zuurstof en voedingsstoffen van de
moeder naar het kind en voor transport van afvalstoffen van het kind naar de moeder.
- Het vormen van een barrière, om de foetus zo veel mogelijk te beschermen tegen schadelijke
stoffen en ziekteverwekkers.
- Hormonale functie: het produceren van hormonen (progesteron en oestrogeen) waardoor
de zwangerschap in stand wordt gehouden en het lichaam van de moeder wordt voorbereid
op de tijd na de geboorte.
- Immunologische functie: de acceptatie van de zwangerschap door het lichaam van de
moeder.
Week 1 verpleegkundige kennis