LERAAR ZIJN, LERAAR
WORDEN
HOOFDSTUK 1: LERARENVERHALEN SERIEUS NEMEN
Blauwdrukbenadering = beroepsstandaarden formuleren. Het zijn lijsten waarin formeel wordt
opgesomd wat leraren moeten kennen en kunnen, wat hun beroepsplichten -en
verantwoordelijkheden zijn.
o Soms gebeurd dat door beroepsverenigingen van leraren
o Vaker gebeurd dit door de bevoegde overheid
o Bieden een houvast aan lerarenopleiding, goed voor inhoud en opbouw en afleiden van de
competenties.
o Kunnen ook gebruikt worden voor interne en externe kwaliteitszorg
o “er bestaat een blauwdruk voor het leraarschap”
o Nadelen:
Spreekt in algemene termen
Elke leraar verandert tijdens zijn loopbaan: de praktijk van een leraar is altijd
gesitueerd in een tijd-ruimtelijke context.
Narratief-biografische benadering = Het leraarschap van binnenuit bekijken: starten bij de
onderwijspraktijk (wordt gebruikt in dit boek)
o Staat haaks op de blauwdrukbenadering
o Verhalen doen en zeggen veel meer dan je soms denkt of ziet + de biografie van de verteller
komt altijd naar boven in verhalen.
Loopbaanverhaal Wendy:
o Muzieklerares in secundaire school
o Ze zegt dat veel mensen vinden dat muziek als vak niet belangrijk is
o Ze hoort dan 3 leerlingen van haar zeuren over hoe moeilijk wiskunde is, daarna begint één
leerlingen het lief te zingen dat ze in de muziekles hebben aangeleerd. Ze zingen dit vrolijk en
geven aan dat het ene top lied is dat hun gaande houdt. Dit maakt haar vrolijk.
o Ze vertelt dat ze op die moment toch het gevoel heeft dat ze een verschil kan maken als
(muziek) leraar. Dat ze er wel toe doet.
1.1 DE VEELZEGGENDHEID VAN VERHALEN
1) VERHAALSTRUCTUUR EN PLOT:
Opbouw en plot vormen de betoogstructuur
2) VERHALEN VERTELLEN IS BETEKENIS GEVEN:
Paul Simon: somewhere is a burst of glory sound becomes a song. I’m bound to tell a story. That’s
where I belong.
o = wanneer klank verandert in een lied, ontstaat er betekenis, samenhang, zin. Mensen
interpreteren de omstandigheden waarmee ze geconfronteerd worden. ze lezen de
gebeurtenissen op een welbepaalde manier en die lezing of interpretatie delen ze in
verhaalvorm met anderen.
o = het laat zien hoe belangrijk narrativiteit is voor mensen. Het is in de vorm van verhalen dat
mensen betekenis geven aan emoties, herinneringen, gedachten,…
Verhalen vereisen toehoorders of lezers: verhalen als werkwoord is dus een sociaal gebeuren.
1
, Geert Kelchtermans
o Het vraagt om een interactie met anderen
3) VERHALEN DOEN MEER: VERWIJZEN EN EVALUEREN
In verhalen zijn er twee functies:
o De referentiële functie = de beschrijving van gebeurtenissen uit het verleden in hun
temporele orde.
Verhalen verwijzen naar de gebeurtenissen uit het verleden en roepen ze opnieuw
op door ze te ordenen in de tijd = temporele sequentie
o De evaluatieve functie = hoe gebeurtenissen beoordeeld of gewaardeerd worden op het
moment dat ze verteld worden. Dat beschrijven en evalueren gebeurt vanuit het heden.
4) VERHALEN ZIJN NIET NEUTRAAL: RETORIEK EN ARGUMENTATIE
Verhalen zijn retorisch = de overtuigingskracht van een verhaal
Verhalen zijn ideologisch = het probeert erkenning en instemming te krijgen en de toehoorder ervan
te overtuigen dat haar voorstelling van zaken juist is.
5) VERTELLER EN PUBLIEK
6) VERHALEN ZIJN SUBJECTIEF, INTERSUBJECTIEF EN DISCURSIEF
Subjectief = verhalen onthullen hoe de verteller de werkelijkheid interpreteert
Intersubjectief = verhalen spelen zich af tussen mensen; inter-subjecten
Het verhaal heeft maar zin als de ander het kan begrijpen: 2 voorwaarden
o 1. De wil om te vertellen en de bereidheid om te luisteren
o 2. Voldoende gedeelde leefwereld hebben en een gedeelde taal
Beide voldoende gemeenschappelijke ervaring hebben om zich te kunnen
verplaatsen in de ander.
Het publiek is dus niet alleen passief maar ook zelf actief bezig met de constructie
van betekenis.
“in het vertellen van verhalen wordt er door middel van de taal iets gedaan en teweeggebracht”
o Verhalen gaan minder over het weergeven van de fysieke werkelijkheid dan over het maken
van de sociale werkelijkheid = een discursieve praktijk
1.2 DE ONONTKOOMBAARHEID VAN HET BIOGRAFISCHE:
Verhalen spelen een cruciale rol bij het biografische omdat ze het toelaten om het eigen verleden,
heden en toekomst te integreren tot een betekenisvol geheel.
Narratieve autobiografische schema’s = om de stroom van ervaringen en gebeurtenissen te duiden
Narratief-biografische perspectief = Het narratieve en het biografische zijn verbonden
o = de ervaring dat leraren in hun denken en spreken over loopbaanervaringen spontaan kiezen
voor verhalen (narratieve genre), maar dat die verhalen altijd gesitueerd zijn in tijd en ruimte.
o Het gaat over een welbepaalde manier van kijken, een invalshoek op het leraarschap =
gebaseerd op theoretische uitgangspunten:
Narratief = de eigenheid en de kracht van verhalend denken en spreken
Constructivistisch = verhalen zijn constructies waarin gebeurtenissen betekenis
krijgen door ze samen te brengen en te relateren aan een verbindend thema (plot).
Interactionistisch = verweven met het constructivistische. Mensen construeren
betekenissen door te interageren met de omgeving (sociale en culturele).
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emmajoris. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,46. Je zit daarna nergens aan vast.