Samenvatting van de hoofdstukken 9,10 en 12.
Hoofdstuk 9: systeem aarde en de mens
Hoofdstuk 10: Bloedsomloop
Hoofdstuk 12: Regeling intern milieu
Inclusief begrippen en afbeeldingen/bronnen
20 pagina's
Hoofdstuk 9: systeem aarde en de mens
Hoofdstuk 10: Bloedsomloop
Hoofdstuk 12: Regeling intern milieu
,Inhoudsopgave
9.1 Klimaatverandering................................................................................................................ 2
9.2 Invloed van de mens op de stikstofkringloop..........................................................................4
9.3 Omslagpunten in ecosysteem................................................................................................5
9.4 Duurzame ontwikkeling..........................................................................................................6
10.1 Hart en bloedsomloop.......................................................................................................... 7
10.2 bloeddruk............................................................................................................................. 8
10.3 Regeling hartwerking........................................................................................................... 9
10.4 Stoffentransport................................................................................................................. 10
10.5 Bloedvaten......................................................................................................................... 12
12.1 het inwendig milieu............................................................................................................ 14
12.2 Processen in de lever.........................................................................................................15
12.3 Longen en gaswisseling.....................................................................................................16
12.4 borstkas en ademhaling.....................................................................................................18
12.5 Nieren................................................................................................................................ 19
1
, 9.1 Klimaatverandering
Basis voor leven op aarde = koolstof
koolstofverbinden - bouwstoffen voor ecosystemen - voeden energiestroom
Fossiele brandstof
● Olie- bruin- en steenkool en aardgas
● Ontstaan uit planten en dieren die lang geleden leefde
● Vormen in de bodem grote koolstof sinks
Kalkgesteenten
● Vooral CaCO3 (calciumcarbonaat) vormen grote koolstof sinks
● Ontstaan in zeeën en oceanen door reactie van CO2 met Ca2+
Oceaandisement vormt een grote koolstof sink - grote hoeveelheden afgestorven plankton op
de bodem - worden daar opgeslagen.
Vrijkomen: Erosie gesteenten of platentektoniek
Fossiele brandstof, kalkgesteente en oceaan dissement zijn langzame koolstofkringloop:
atmosfeer - sink - atmosfeer (100-200 miljoen jaar)
korte koolstofkringloop:
● Producenten leggen CO2 vast in organische stoffen, waarna afbraak door consumenten
en reducenten het CO2 weer vrijmaakt.
● koolstof sink = biomassa: levende organismen en dode planten en dieren + organische
stof in de bodem en veen
● Dissimilatie en afbraak reducenten - CO2 snel weer terug in kringloop
Grote hoeveelheden biomassa opgeslagen in permafrostgebieden
Ontbossing = Ontginning van venenen en ontdooiing van permafrost - CO2 in atmosfeer
Hierdoor is de hoeveelheid in biomassa opgeslagen koolstof afgenomen.
Toename opgelost CO2 in oceanen leidt tot lagere pH.
Zonlicht verwarmt aarde en kaatst warme IR-straling terug - broeikasgassen (CO2) houden
warmtestralen tegen - broeikaseffect in stand gehouden.
Belangrijkste Broeikasgassen: H2O, CO2, CH4, N2O (lachgas) en O3 (ozon)
Vermogen om IR-straling te absorberen.
GWP = Mate waarin stof bijdraagt aan broeikaseffect i.v.m CO2
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Nootje06. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,56. Je zit daarna nergens aan vast.
