Emotie, Cognitie en Gedrag 2
Uitwerking hoorcolleges
Hoorcollege 1: Het sociale brein van adolescenten
- Adolescentie
o Fase die verschilt van kindertijd en volwassenheid – universeel.
o Het begin en einde zijn cultureel specifiek.
Begin: puberteit.
Einde: bij het bereiken van volledige volwassen rollen.
o Tijdens adolescentie nemen sterftecijfers toe, vooral onder mannen.
Oorzaken:
o Mentale gezondheid in Westerse adolescenten:
Psychische stoornissen beginnen meestal in de jeugd.
Episodes van milde psychiatrische stoornissen in de DSM-IV komen vaak voor.
20% van de adolescenten had minimaal 1 ernstige stoornis; 10% had een
slechte geestelijke gezondheid.
De prevalentie van ernstige psychische stoornissen in adolescenten is hoger
dan zelfs de meest voorkomende ernstige somatische
aandoening.
- Puberteit:
o Start wordt gekenmerkt door GnRH (gonadotropin-releasing
hormone).
o Dit verhoogt het luteinizing hormone en het follicle stimulating
hormone.
o Deze hormonen triggeren de opkomst van testosteron in jongens en
estradiol en progesteron in meisjes.
- Einde van adolescentie
o In de afgelopen jaren verschoven.
o Leeftijd waarop een man voor het eerst trouwt is gestegen in de afgelopen en de
leeftijd waarop een vrouw haar eerste kind krijgt ook.
o Hierdoor een langere duur van adolescentie, maar dus ook een langere periode van
risico.
o Belangrijk tijdens adolescentie: dual process model
Er is sprake van een mismatch tussen de toegenomen sensitiviteit voor
emotionele stimuli in limbische gebieden en de vertraagde rijping van
cognitieve controle (prefrontale gebieden).
Limbische gebieden ontwikkelen sneller dan de prefrontale
gebieden.
,- Veranderingen in het adolescent-brein:
o Tijdens puberteit:
o Structurele veranderingen tijdens adolescentie:
Grijze stof dunt uit en witte stof neemt toe in volume.
Functionele connectiviteit verandert.
Neuronen / synapsen prolifereren eerst en worden vervolgens ‘gepruned’.
Meer dan 40% van de synapsen wordt geëlimineerd.
Verandering in frontale / basale ganglia – circuits.
o Functionele hersenveranderingen tijdens adolescentie:
Cognitieve controle: zowel toename als afname in prefrontale activatie
tijdens adolescentie, toename in pariëtale cortex.
Affectieve verwerking (affective processing): niet lineair patroon met een
piek in subcorticale verwerking in mid-adolescentie.
Sociaal-cognitieve verwerking: geleidelijke toename in temporale pariëtale
verbinding (TPJ), geleidelijke afname in dorsomediale PFC (anterior-posterior
shift) van adolescentie tot volwassenheid.
Sociaal-affectieve verwerking: toegenomen reactie op acceptatie en
afwijzing.
o Individuele verschillen: zowel genetische als omgevingsfactoren spelen een rol bij de
neurocognitieve ontwikkeling.
- Sociale cognitie:
o Gezichts- /emotieherkenning.
Gezichtsperceptie (identiteit) en gezichtsgeheugen verbeteren tijdens
adolescentie.
Dip in vroege adolescentie, maar daarna geleidelijke toename van
gezichtscognitie en het vermogen om emotieverwerking te
moduleren.
Vrouwen zijn beter dan mannen in gezichtsgeheugen, maar niet in perceptie.
Emotieverwerking:
In adolescenten: een grotere modulatie van hersenactiviteit door
emotionele inhoud, minder modulatie door aandacht eisen van
boven af (top-down).
Emotie ervaring:
Hogere frequentie van negatieve emoties en lagere frequentie van
positieve emoties in late vs. vroege adolescentie.
Hogere intensiteit en instabiliteit van emoties dan in volwassenen,
meer in meisjes dan in jongens.
, o Perspectief nemen / theory of mind.
Neemt toe met leeftijd.
o Empathie.
o Sociale besluitvorming (vertrouwen, eerlijkheid).
Ontwikkeling van vertrouwen: neemt toe met leeftijd, wel weer kleine daling
bij 68 jaar.
Toename in initieel vertrouwen.
Toenemend vermogen om onderscheid te maken tussen sociale en
egoïstische partners.
Toenemend vermogen om de antwoorden van partners te integreren
met a priori informatie.
Ontwikkeling van betrouwbaarheid: neemt toe met leeftijd.
- Peer relaties in adolescentie:
o Sociale evaluatie
Sensitiviteit voor sociale evaluatie.
Meer zelf-gerapporteerde schaamte, arousal, mPFC activatie, en
striatum – mPFC connectiviteit bij adolescenten vergeleken met
kinderen en volwassenen.
o Sociale invloed en lichaamsbeeld
Normafwijkende feedback op ideaal lichaamsbeeld resulteerde in activiteit in
ACC-insula netwerk in jonge vrouwen (18-19 jaar).
Dit effect was sterker voor vrouwen met een laag zelfbeeld.
De beoordeling werd aangepast in de richting van de groepsnorm.
o Sociale afwijzing
Experiment met de bal gooien: eerst mag je mee doen, later niet meer.
Hierna rapporteren van de stress gerelateerd aan de uitsluiting.
Uitsluiting beïnvloed de stemming in jonge en mid-adolescenten.
Uitsluiting triggert anxiety in jonge adolescenten.
Jonge adolescenten:
o Voorspelden dat ze minder vaak aardig gevonden zouden
worden.
o Voelde zich slechter over henzelf na afwijzing
Jong volwassenen
o Overschatten de mate waarin leeftijdsgenoten hen aardig
zouden vinden.
o Behielden een positief zelfbeeld.
Adolescenten verwachten en internaliseren vaker negatieve oordelen.
Volwassenen gebruiken zelfbeschermende strategieën:
Verwacht aardig gevonden te worden.
Behoud een positief zelfbeeld na afwijzing.
Niet focussen op bronnen van negatieve feedback.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper AnoukAW. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
