Levensbeschouwing
Verhalen vertellen en vragen stellen
Hoofdstuk 1 Inleiding deel A: Wat is levensbeschouwing?
1.1 Leraar met hart en ziel
1.1.1 Leraar vanuit je hart
Leraar zijn is een beroep waarin je dag in dag uit met mensen werkt -> hart laten spreken bij deze
keuze, want als je heel rijk had willen worden of een makkelijk beroep had willen beoefenen, dan
had je het niet gekozen. Je hart is de plek waar je geraakt wordt, waar je gevoel leeft.
Wat je hart je ingeeft biedt je inzicht in hoe je wilt handelen -> als je als leerkracht je hart openstelt
voor kinderen kun je een relatie met ze opbouwen.
Je hart geeft je informatie over het hier en nu: hoe raakt dit mij? Wat voel ik hierbij? Wat zegt dit
mij? Het hart is de plek waar ervaringen bij jou naar binnen komen.
1.1.2 Leraar vanuit je ziel
We zien je ziel als de kern van wie jij bent -> je ziel is datgene wat van jou maakt, dat jij precies jij
bent. Je zou kunnen zeggen: je ziel is je identiteit -> is wie jij ten diepste bent. Je ziel is de plek war
jouw authenticiteit, ofwel je eigenheid en je echtheid, huist.
Je ziel is als je adem: het is je levensbron, het is je kracht. Als je geïnspireerd bent, dan ben je
bevlogen, dan voel je kracht en energie om dingen te doen. Je ziel is dus letterlijk: je inspiratie.
1.1.3 Een bezielde leraar heeft een levensbeschouwing
Bezielde leraar: een leerkracht die iemand is, die ergens voor staat, die zijn identiteit voor leerlingen
zichtbaar maakt.
Jouw levensbeschouwing/levensbeschouwelijke identiteit: onderzoeken hoe jij tegen het leven
aankijkt en ontdekken wat jou inspireert.
Levensbeschouwing: je levensbeschouwing is jouw hoogstpersoonlijke kijk op het leven. Iedereen
ontwikkelt een persoonlijke levensbeschouwing, door wat hij meemaakt en hoe hij daar betekenis
aan geeft. In dat betekenis geven onderscheid je wat jou inspireert en wat je de moeite waard vindt.
1.2 Wat is levensbeschouwing?
1.2.1 Persoonlijke levensbeschouwing als een verhaal
Bij levensbeschouwelijk leren ontwikkel je je eigen kijk op het leven. Je vormt door je hele leven heen
een referentiekader, dat werkt als een soort bril waardoor je naar de wereld om je heen kijkt ->
persoonlijke levensbeschouwing.
Interpreteren of betekenis geven is heel belangrijk bij levensbeschouwing.
Als je een verhaal vertelt over wat je meemaakt, dan filter je de belangrijke onderdelen eruit. Jouw
verhaal is gekleurd door de waarde die jij toekent aan je gebeurtenissen en waarnemingen.
Levensbeschouwelijke ontwikkeling: levensbeschouwelijke ontwikkeling is het proces van steeds
opnieuw betekenis geven aan de wereld om je heen. Deze ontwikkeling gaat je leven lang door, en je
levensbeschouwing is dus nooit af.
1.2.2 Persoonlijke levensbeschouwing en levensvragen
Verhaal over eigen leven kun je ook zien als een verzameling antwoorden op vragen waar ieder zo
zijn eigen antwoord op moet vormen.
, Levensvragen: levensvragen hebben een universeel karakter:
- Mensen hebben zichzelf deze vragen in alle tijden gesteld
- Mensen stellen zich deze vragen overal ter wereld
Levensvragen zijn vragen waarop geen eenduidig antwoord bestaat:
- Iedereen vormt zijn eigen ‘antwoord’ op deze vragen
- Dat antwoord staat niet vast, maar verandert in de loop van je leven.
1.2.3 Levensvragen en verhalen
Bij zoeken naar antwoorden op levensvragen, vragen veel mensen zich af of er meer is tussen hemel
en aarde -> op allerlei manieren kun je ervaren dat er een kracht of dimensie in het bestaan is, die
we niet met onze zintuigen kunnen waarnemen. Mensen gaan met hun verbeelding zich proberen
voor te stellen hoe iets wat ze niet begrijpen, of niet met elkaar kunnen rijmen, toch aannemelijk kan
worden -> ze maken er voor zichzelf – en vaak ook samen met anderen – een verhaal van.
Het steeds opnieuw vertellen en doorgeven van een verhaal geeft rust en houvast omtrent vragen
waar mensen over in onzekerheid verkeren.
1.2.4 Levensvragen, verhalen en Levensbeschouwingen
Mensen vertellen elkaar verhalen waarin ze uitdrukken wat ze belangrijk vinden in het leven -> hierin
zoeken en vinden ze mogelijke antwoorden op levensvragen.
In het Nederlands hebben we 3 begrippen voor wat in het Engels allemaal aangeduid wordt als
religion: Levensbeschouwing, religie en godsdienst.
Een levensbeschouwing is eigenlijk ook een verhaal; een verzameling van antwoorden op
levensvragen, maar het is een verhaal dat niet persoonlijk is, maar door verschillende mensen wordt
gedeeld.
Levensbeschouwing en levensbeschouwelijke stromingen: een levensbeschouwing of
levensbeschouwelijke stroming is een min of meer samenhangend pakket van zowel verhalen,
bronnen en ideeën als gebruiken, tradities en rituelen, die samen een antwoord vormen op
levensvragen van mensen. Een levensbeschouwing omvat gedeelde opvattingen over wat het leven
de moeite waard maakt en hoe je zin kunt geven aan gebeurtenissen in je leven.
Levensbeschouwelijke stromingen kun je zien als levende tradities met antwoorden op levensvragen.
In de wet op het basisonderwijs worden levensbeschouwelijke stromingen geestelijke stromingen
genoemd
Nico ter Linden: een van de bekendste theologen die de bijbel (het heilige boek van het christendom)
ook op een verhalende manier benadert.
1.3 Waarom is dit boek er?
Leven: verhalen beleven -> verhalen vertellen
Beschouwen: je dingen afvragen -> vragen stellen
1.3.1 Kennisbasis Geestelijke Stromingen
Geestelijke stromingen: de term geestelijke stromingen is een begrip dat vooral in beleidspapieren
en in de kerndoelen genoemd staat. De meeste leerkrachten weten dat ze op de basisschool iets
moeten met geestelijke stromingen. Het is echter een begrip waar in deze tijd steeds minder mensen
zich iets bij voor kunnen stellen. We bedoelen met geestelijke stromingen het verplichte
kennisgebied op de basisschool.
Kerndoel 38: de leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse
multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met
seksualiteit en met diversiteit binnen de samenleving, waaronder seksuele diversiteit.
