Dit document omvat alle waardevolle informatie die de docenten (Wibren van der Burg, Marlies Galenkamp en Margreet Luth-Morgan) tijdens de colleges hebben besproken. De informatie uit de pp sheets zijn aangevuld door de toevoegingen van de docenten.
[Meer zien]
Laatste update van het document: 3 maanden geleden
Hoorcollege 1
Rechtsfilosofie is het systematisch en kritisch nadenken over het recht
Inzicht in de samenhang en beginselen van het recht
o Kritisch reconstructie van het geldende recht als samenhangend systeem
o Formulering en interpretatie fundamentele beginselen als rechtsstaat,
grondrechten, democratie, rechtszekerheid, rechtvaardigheid
o Kritische analyse geldend recht in licht van fundamentele beginselen en
filosofische theorieën
Kennis: het resultaat van systematisch en kritisch denken bijvoorbeeld theorieën van
rechtsfilosofie
Waarom rechtsfilosofie
- Voor praktijkjuristen: interpretatie in licht van achterliggende beginselen en het
systeem van het recht
- Voor wetgevingsambtenaar: advies over een goede wetgeving
- Voor juridisch onderzoeker: om goede kritische evaluatie en aanbevelingen te maken
Zaak van Wilders
- Advocaat haalde Hobbes, Locke en Rousseau aan
- Reactie hierop: ‘pure autoriteitsargumentatie’
o ‘Hobbes, Locke en Rousseau stellen dat de mens van nature bepaalde rechten
heeft, waaronder vrijheid van meningsuiting. De staat mag deze rechten niet
inperken. In het geval van Wilders gebeurt dit wel, daarom dient hij
beschermd te worden tegen de staat’ -> dit slaat dus nergens op
Inleiding Ethiek
Mensenrechten zijn kantiaans, je kan mensenrechten dan ook alleen begrijpen vanuit
Kantiaanse Logica
- Beredeneren vanuit niet-kantiaans: slavernij heeft veel negatieve gevolgen gehad
voor huidige politiek ook
Actualiteit:
- Erkenning vrouwonvriendelijk en repressief regime in Afghanistan lijkt een
onvermijdelijk offer
o Utilisme
- Buitenlandse investeerders zouden niet mogen verdienen aan dierenleed
o Kantiaans
- Het lichaam van de vrouw staat door onze huidige abortuswet onder druk
o Deugdenethiek, want welke soort staat willen we zijn, in hoeverre laten we
burgers in een staat fouten maken
- Was fort nalatig, omdat de pinto ontvlambaar was
o Kosten om alle autos te repareren was te veel (utilisme), kost meer dan de
schade van ontploffen
Mill on slavery 1884 (knelpunt utilisme)
, Utilistische argument tegen slavernij, maar had ook andere argumenten zoals
(mensen kunnen geen talenten ontplooien) dat het niet efficiënt is. Hij had het niet
over de primaire rechten van de slaaf. Binnen het utilisme is er dus geen plek voor
fundamentele mensenrechten
o Hoe kom je dan op voor de rechten van minderheden? Dat gaat niet vanuit
utilisme
o Ook een probleem in rechtseconomie, niet genoeg aandacht voor individuele
rechten
Zwakke plek utilisme is dus: fundamentele mensenrechten
Deugdenethiek (over die gulden middenweg)
Niet: compromis in praktische situatie
Wel: deugd vinden en daar vol voor gaan
Probleem: welke deugd ga je kiezen
Zwakke plek: incompleet
Zwakke plek van plichtenethiek is dat het geen rekening houdt met de gevolgen
Dudley zaak/ ketelbinkie
Utilisme
o 1 opofferen om 3 re redden
o Hij had geen kinderen
o Kannibalisme, dat toestaan levert een slechte samenleving op
Deontologie
o Mensen doden mag niet (kant)
o Hij is middel ipv doel op zich
Deugdenethiek
o Kan ik mezelf nog in de spiegel aankijken
o Wat doet een goede kapitein
Probleem utilisme
Alle gevolgen mee te wegen ook indirecte gevolgen, dit kan niet er bestaat
theoretisch dus bezwaar
Er is eigenlijk altijd een deugdendiscussie
Van den Burg: balans/interactie verschillende deugden
Van Domselaar: focus op partijdigheid
Stelling samenwerkingsverband EUR met Shell
- Deugdenethiek
Descriptieve/conceptuele vragen en normatieve/evaluatieve vragen
- Wat is democratie: descriptief, beschrijvende vraag
- Wat moet de eur doen, normatieve vraag.
, - De eur is verkeerd bezig, evaluatieve vraag
Recht en staat: het statelijk paradigma
1. Staatssoevereiniteit
a. Staat het hoogste gezag over bevolking op bepaald grondgebied
b. Wereld geografisch opgedeeld in staten met elk een eigen grondgebied
2. Juridisch centralisme
a. Alle recht direct of indirect herleidbaar tot hoogste gezag in staat in een top-
down benadering
3. Natiestaat
a. De staat is verbonden met een natie, een volk met eigen identiteit
De natiestaat 4 visies
1. Neutrale, juridische visie:
a. Verzameling inwoners of staatsburgers (onderworpen aan soeverein)
2. Romantische visie van cultuurnatie:
a. Groep met gemeenschappelijke culturele, religieuze, taalkundige, etnische en
of historische identiteit
i. Dikkere (meer inhoudelijk uitgewerkt) en dunnere visies
ii. Meer controversieel naarmate de visies inhoudelijk geladener worden
3. Verlichtingsvisie van politieke natiestaat:
a. Gemeenschap met gedeelde politieke waarden (constitutioneel patriottisme)
b. Gemeenschap met gedeelde morele waarden
4. Inclusieve natiestaat (Yascha Mounk)
a. Constitutioneel patriotisme en identificatie met land en geschiedenis
(cultureel patriottisme) en ruime voor eigen identiteit
Het natiestaat model schiet tekort:
o 1. Weinig grondslag voor solidariteit, voor democratische legitimiteit
meerderheidsbesluit tov minderheid
o 2. Schiet als beschrijving tekort: miskent culturele diversiteit
o Is als ideaal soms gevaarlijk, wanneer nationalisten migranten en
minderheden als afwijkend zien
o 3. Schiet als beschrijving tekort: miskent politieke en morele diversiteit
o Is als ideaal soms gevaarlijk, wanneer groepen met afwijkende identiteiten en
morele/politieke visies als afwijkend en zelfs staatsgevaarlijk worden gezien
o 4. Balans tussen gemeenschappelijkheid en diversiteit is lastig
Het pluralistisch paradigma
1. Rechtspluralisme
a. Meerder vormen en meerdere bronnen van recht
b. Recht is uitgevaardigd door staatsorganen maar ook zelfregulering.
Internationaal recht, gewoonterecht, verdragen en overeenkomsten zijn
bronnen
2. Machtspluralisme
a. Naast de staat belangrijke andere actoren die macht uitoefenen
b. Bedrijven, internationale organisaties
3. Maatschappelijk pluralisme
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper senapaaolu. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,76. Je zit daarna nergens aan vast.
