Samenvatting week 1
Hoofdstuk 15 = internationaal recht
Verdrag = Een internationale schriftelijke overeenkomst tussen staten. Daarin worden wederzijdse verplichtingen
vastgelegd.
Bij een bilateraal verdrag zijn er 2 staten partij. Bijv: een grensverdrag waarbij de grens tussen 2 staten wordt
vastgesteld (Schelde en de Rijn). Een verdrag waarbij meerdere staten partijen zijn, noem je een multilateraal
verdrag (EVRM).
Het Weens verdrag inzake het Verdragenrecht (23-05-1969) houdt zich bezig met alle fases in het levenscyclus van
het verdrag. Hierin staan regels in over het sluiten van verdragen, het maken van voorbehouden, inwerkingtreding,
voorlopige toepassing, naleving, uitlegging en beëindiging van het verdrag.
2. Verdragen in de Nederlandse rechtsorde
Als de onderhandelingen over de inhoud van een verdrag zij n afgerond, wordt de definitieve verdragstekst door de
regeringen van de verdragsluitende staten ondertekend. Meestal gebeurt dat door of namens de Minister van
Buitenlandse zaken. Daarmee is het verdrag voor NL nog niet bindend. Na ondertekening moet het nog door de
Staten-Generaal worden goedgekeurd. Dit kan stilzwijgend of uitdrukkelijk. Als dit is gebeurd volgt bekrachtiging,
oftewel ratificatie. Bij deze formele procedure wordt aan de andere verdragsluitende partij(en) bevestigd dat NL zich
aan het verdrag gebonden acht. De bekendmaking is in het Tractatenblad.
3. Volkenrechtelijke organisaties
Er bestaan twee typen volkenrechtelijke organisaties die bij een dergelijk verdrag kunnen worden opgericht:
Internationaal verdragsrecht
Verdragen die geen organisaties Verdragen die wel organisaties
in het leven roepen in het leven roepen
Intergouvernementeel: Supranationaal:
geen overdracht van (gedeeltelijk) overdracht van
soevereiniteit. Bijv: de VN soevereiniteit. Bijv: de EU
4. Verenigde Naties
Verenigde Naties = houdt zich bezig met nobele doelen, vrede en veiligheid, mensenrechten en internationale
samenwerking
Organen Verenigde Naties
Algemene Veiligheids- Secretaris- Internationaal Internationaal
vergadering raad generaal Gerechtshof Strafhof
De Algemene Vergadering bestaat uit alle lidstaten. Ze bespreken alle vragen of zaken binnen het kader van het
Handvest en alles wat betrekking heeft op de bevoegdheden en functies van de in het Handvest voorziene organen.
,De Veiligheidsraad draagt de verantwoordelijkheid voor de handhaving van de internationale vrede en veiligheid. Hij
kan daartoe onder bepaalde voorwaarden een reeks dwangmaatregelen nemen. Het bestaat uit 15 leden. Daarvan
hebben 5 leden permanent zitting in de raad en worden 10 niet-permanente leden om de twee jaar gekozen.
De Secretaris-generaal is de hoogste ambtenaar van VN en treedt als zodanig op tijdens alle bijeenkomsten van de
algemene vergadering, de veiligheidsraad en enkele andere VN-organen. Verder is hij bevoegd om elke zaak die naar
zijn mening de handhaving van internationale vrede en veiligheid kan bedriegen, onder de aandacht van de
veiligheidsraad te brengen.
Het internationaal gerechtshof is de instelling die rechtspreekt tussen staten.
Als er staten én natuurlijke personen bij betrokken zijn, dan heb je het internationale strafhof.
5. Raad van Europa
De Raad van Europa (47 lidstaten) werd opgericht om te voorkomen dat de gruwen van de 2e WO zich zouden
herhalen. Het doel van de Raas is het bevorderen van de gemeenschappelijke fundamentele waarden met
betrekking tot de rechten van de mens, de rechtsstaat en de democratie. Verder beoogt de Raad de veiligheid van
de Europese burgers te versterken en samenwerking met andere internationale en Europese organisaties te
stimuleren.
Het hoogste orgaan van de Raad van Europa is het Comité van Ministers. Iedere lidstaat wordt daarin
vertegenwoordigd door zijn Minister van Buitenlandse zaken. Het Comité kan aanbevelingen doen aan
lidstaatregeringen, bindende beslissingen nemen en verdragen opstellen.
Bij de Parlementaire vergadering zijn de lidstaten naar rato van het inwonertal vertegenwoordigd door leden van de
nationale parlementen. De parlementaire vergaderingen aan het Comité van ministers aanbevelingen doen.
Alle lidstaten hebben het EVRM ondertekend. Indien 1 van die burgers van die staat meent dat zijn mensenrechten
geschonden zijn, is er een effectieve remedie. Nadat alle nationale rechtsmiddelen zijn uitgeput, kan deze
rechtsburger zijn zaak aanhangig maken bij het Europees hof van de Rechten van de Mens in Straatsburg.
Hoofdstuk 1 = Europese samenwerking
1.1 Vormen van samenwerking
Een verdrag is een schriftelijke vastgelegde overeenkomst tussen landen, wat wordt gesloten tussen regeringen van
landen. Het kan in werking treden als het formeel goedgekeurd ( geratificeerd) is. Dat wordt meestal gedaan door
het staatshoofd en kan pas gebeuren nadat parlementaire goedkeuring voor het verdrag is verkregen. Soms kan het
pas na een referendum.
OECD & Raad van Europa
EU
VS & Bondsrepubliek DL
,1.2 Eerste initiatieven tot Europese samenwerking
OEEC kwam tot stand op aandrang van de Amerikanen als voorwaarde voor de Marshallhulp. Dit hulpprogramma
bood ruimhartige financiële steun voor de wederopbouw van Europa. 18 Europese landen werden lid. Deze
organisatie was vooral gericht op het formuleren van een gezamenlijke aanpak van economisch herstel en het
houden van toezicht op de hulp.
De RvE kwam bij de meeste onderwerpen niet verder dan het doen van aanbevelingen aan de lidstaten. Dit gebrek
aan bindende besluiten is een gevolg van het feit dat het intergouvernementeel is.
1.3 De EGKS
Achtergrond en doel van de EGKS was om toekomstige gewapende conflicten tussen DL en FR onmogelijk te maken.
Deze organisatie moest onafhankelijk zijn en daarom onder leiding staan van een onafhankelijke instelling : De Hoge
Autoriteit. Deze instelling zou verantwoording verschuldigd zijn aan een Europese Volksvertegenwoordiging. De
EGKS had tot taak om een gemeenschappelijke markt voor kolen en staal tot stand te brengen. De 6 afzonderlijke
binnenmarkten (FR, DL, NL, BL, LB, IT) moesten worden afgeschaft en deze markten moesten tezamen één
economisch gebied of één markt gaan worden.
1.4 De EEG → Opgericht door Verdrag van Rome
Met de EGKS werden concrete voorstellingen gedaan, maar werden uiteindelijk verworpen. Er werd een comité
ingesteld, onder leiding van de Belgische minister van Buitenlandse aken, Paul-Henrichspraak. Dit comité kwam met
het voorstel om een organisatie op te richten die tot taak zou hebben om, evenals de EGKS, een
gemeenschappelijke markt te creëren. Deze binnenmarkt zou echter niet alleen kolen en staal, maar alle
economische activiteiten moeten omvatten. Hieruit ontstond het EEG verdrag.
Een verschil tussen de EGKS en EEG was de afwezigheid van de Hoge Autoriteit. Binnen de EEG functioneerde de
Commissie die eveneens onafhankelijk was van de lidstaten en een aantal belangrijke bestuurstaken moest
vervullen. Deze commissie heeft zich echter niet kunnen ontwikkelen tot een Europese regering. De regeringsmacht
wordt vooral uitgeoefend door de lidstaten.
Omdat de Europese Gemeenschappen (EGKS, EEG en EGA) supranationale organisaties zijn die bevoegdheden van
de lidstaten hebben overgenomen, moeten deze organisaties beschikken over instellingen die zijn belast met
wetgeving, bestuur en rechtspraak. Er is een verdrag gesloten waarbij de instellingen van de EEG de taken van de
andere twee Gemeenschappen hebben overgenomen. Als gevolg hiervan werden de belangrijkste instellingen van
de drie Europese Gemeenschappen:
, 1.5 Van EEG naar EG
Via de Europese Akte en het Verdrag van Maastricht werden nieuwe afspraken gemaakt over de Europese
samenwerking. Het Verdrag van Maastricht schreef voor om de EEG om te bouwen tot EG. Het bevat 3 belangrijke
componenten:
① Herziening EEG-verdrag
Afgezien van de naamsverandering EG (Europese Gemeenschap) springen vooral de volgende vernieuwingen in:
• De taak om een economische en monetaire uni tot stand te brengen.
• Nieuwe bevoegdheden voor niet-economische aangelegenheden.
• De instelling van een burgerschap van de Unie.
② Intergouvernementele samenwerkingsvormen
• Gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid.
• Samenwerking op het gebied van justitie en binnenlandse zaken.
③ Oprichting van de EU
1.6 Van EG naar EU
In Lissabon werd een nieuwe tekst opgesteld die in veel opzichten was geïnspireerd op de ‘Grondwet van Europa’. In
dit nieuwe verdrag werd een zeer grondige herziening van de bestaande verdragen afgesproken. Daarbij werd de EU
in een supranationale organisatie veranderd die de activiteiten van de EG voortzet. Deze supranationale EU heeft
echter ook een intergouvernementele taak: het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid.